Τα εικονικά φάρμακα «κουρδίζουν» το ανοσοποιητικό

Σε πρώτη ανάγνωση το φαινόμενο placebo δεν φαίνεται να έχει πάντα νόημα. Αν κάποιος πάσχει από μια ήπια λοίμωξη θα αναρρώσει εξίσου καλά...
σε περίπτωση που λάβει ένα φάρμακο το οποίο περιέχει δραστική ουσία ή απλώς ένα χάπι που περιέχει… ζάχαρη. Αυτό μαρτυρεί ότι ο άνθρωπος μπορεί να αναρρώσει χωρίς έξωθεν βοήθεια σε κάποιες περιπτώσεις – άρα για ποιον λόγο να καταπιεί ένα… ζαχαρούχο χάπι;

To on/off του ανοσοποιητικού

Τώρα νέα στοιχεία που προέρχονται στο φως χάρη σε ένα υπολογιστικό μοντέλο δίνουν μια πιθανή εξελικτική απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα διαθέτει έναν διακόπτη on/off ο οποίος ελέγχεται από τον εγκέφαλο, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο περιοδικό «New Scientist».

Όλα ξεκίνησαν από την παρατήρηση του φαινομένου placebo σε πολλά ζώα, όπως εξηγεί ο Πίτερ Τρίμερ, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ της Βρετανίας. Για παράδειγμα χάμστερ Σιβηρίας (ή χάμστερ – νάνοι) δεν κάνουν και πολλά για να πολεμήσουν μια λοίμωξη εάν τα φώτα επάνω από το κλουβί τους είναι τέτοια ώστε να μιμούνται τις μικρές σε διάρκεια ημέρες και τις μακριές νύχτες του χειμώνα. Όταν όμως το μοτίβο του φωτός αλλάζει ώστε να δίνεται στα ζώα η εντύπωση ότι ζουν στις μακριές ημέρες και τις μικρές νύχτες του καλοκαιριού τότε εκείνα εμφανίζουν ισχυρή ανοσολογική απόκριση ενάντια στη λοίμωξη.

Υπάρχει μια απλή εξήγηση σε αυτό το φαινόμενο σύμφωνα με τον Τρίμερ: η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος συνδέεται με μεγάλο κόστος για τον οργανισμό, με τόσο μεγάλο κόστος ώστε να μπορεί να εξαντλήσει τα αποθέματα ενέργειάς του. Με άλλα λόγια, όσο η λοίμωξη δεν είναι επικίνδυνη και εν δυνάμει θανατηφόρα, ο οργανισμός θεωρεί ότι αξίζει τον κόπο να περιμένει ώστε να αναρρώσει χωρίς να θέσει σε υπερλειτουργία το ανοσοποιητικό σύστημα θέτοντας έτσι τελικώς σε κίνδυνο άλλα συστήματα του σώματος.

Ο Νίκολας Χάμφρεϊ, συνταξιούχος πλέον ψυχολόγος που εργαζόταν στη London School of Economics ήταν ο πρώτος που είχε εκφράσει αυτή τη θεωρία πριν από μια δεκαετία. Ωστόσο μόλις τώρα έχει στα χέρια του στοιχεία που να την ενισχύουν χάρη στο υπολογιστικό μοντέλο του δρος Τρίμερ και της ομάδας του.

Ρύθμιση με βάση την… εποχή

Σύμφωνα με την αρχική θεωρία του κυρίου Χάμφρεϊ, τα χάμστερ της Σιβηρίας λειτουργούν υποσυνείδητα διαφορετικά όταν θεωρούν πως είναι καλοκαίρι καθώς σε αυτήν την εποχή τα αποθέματα τροφής είναι πλούσια ώστε να υποστηρίξουν μια άκρως ενεργοβόρα διαδικασία όπως η έντονη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αντιστοίχως υποσυνείδητα αποκρινόμαστε σε μια θεραπεία – ακόμη και εικονική – επειδή υπόσχεται ότι θα μειώσει τη δριμύτητα μιας λοίμωξης επιτρέποντας έτσι στο ανοσοποιητικό σύστημά μας να μην χάσει πολύτιμες δυνάμεις θέτοντας παράλληλα σε κίνδυνο έλλειψης ενέργειας ολόκληρο τον οργανισμό.

Το υπολογιστικό μοντέλο των ειδικών του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στηρίχθηκε σε αυτή ακριβώς τη θεωρία. Το μοντέλο αποκάλυψε πως όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι δύσκολες τα ζώα ζουν περισσότερο και αποκτούν πιο πολλούς απογόνους εάν αναρρώσουν από μια λοίμωξη χωρίς να υπάρξει έντονη ανοσολογική απόκριση. Όταν πάλι οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι πιο καλές είναι καλύτερο για τα ζώα να εμφανίσουν ανοσολογική απόκριση ώστε να ξαναγίνουν υγιή το συντομότερο δυνατόν, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιστημονική επιθεώρηση «Evolution and Human Behavior». Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ένα σαφές εξελικτικό όφελος όταν το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί με διακόπτη on/off ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες.

Το placebo «πυροδοτεί» την ανοσολογική απόκριση

Χαρούμενος που η θεωρία του φαίνεται να ενισχύεται από το υπολογιστικό μοντέλο, δήλωσε ο κύριος Χάμφρεϊ και προσέθεσε ότι τα στοιχεία μαρτυρούν πως ίσως έχουμε παρεξηγήσει τη φύση των placebo. Όπως εξήγησε, η γεωργία και άλλες καινοτομίες του ανθρώπου τα τελευταία 10.000 χρόνια, έχουν οδηγήσει σε μια σταθερή παραγωγή τροφής ολόκληρο τον χρόνο για πολλούς ανθρώπους, με αποτέλεσμα ο οργανισμός τους να είναι σε θέση να εμφανίσει έντονη ανοσολογική απόκριση οποιαδήποτε στιγμή χρειαστεί – ωστόσο ο υποσυνείδητος διακόπτης του οργανισμού μας δεν έχει προσαρμοστεί σε αυτήν την αλλαγή. Ετσι το εικονικό φάρμακο «ξεγελά» τον εγκέφαλο ώστε να πιστεύει πως είναι η ιδανική στιγμή για να εξαπολύσει επίθεση το ανοσοποιητικό σύστημα.

Αναφερόμενος πάντως στα νέα αποτελέσματα ο Πολ Ενκ από το Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν στη Γερμανία τα χαρακτήρισε μεν ενδιαφέροντα, τόνισε ωστόσο ότι υπάρχουν πολλές και διαφορετικές αποκρίσεις στα εικονικά φάρμακα ανάλογα με την κάθε ασθένεια. Είναι λοιπόν σχεδόν απίθανο ένας και μόνο μηχανισμός να εξηγεί όλες αυτές τις αποκρίσεις, κατέληξε ο ειδικός.

Πηγή: tovima

Σχετικές ετικέτες:Υγεία