Πώς γίνεται η διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών

Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς...

Τα τελευταία χρόνια πολλά παιδιά παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες που έχουν επίπτωση στην επίδοσή τους στα σχολικά τους μαθήματα. Όσοι γονείς έχουν την υποψία ότι τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα μπορούν να καταφύγουν σε δημόσιες υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για τη διάγνωση και την αξιολόγηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών. Οι φορείς αυτοί είναι τα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών τα γνωστά ΚΕΔΔΥ, τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) και η Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ).

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι οι γνωματεύσεις ιδιωτικών φορέων δεν έχουν ισχύ για τα δημόσια σχολεία και σε κάθε περίπτωση αν κάποιος ιδιώτης λογοθεραπευτής διαγνώσει κάποια μαθησιακή δυσκολία είναι αναγκαίο να καταφύγουν σε ΚΕΔΔΥ, ΙΠΔ που θα προτείνουν στα σχολεία και εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης των μαθητών. Οι γονείς μπορούν να καταθέσουν αίτηση για παραπομπή στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ., το οποίο στη συνέχεια ζητά από το σχολείο του μαθητή Περιγραφική Παιδαγωγική Έκθεση που αφορά στη μαθησιακή επίδοση και συμπεριφορά του. Η Περιγραφική Παιδαγωγική Έκθεση αποστέλλεται υπηρεσιακώς στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ. και είναι εξαιρετικά πολύτιμη για τη διαγνωστική διαδικασία, καθώς συμπληρώνεται από τους εκπαιδευτικούς που βρίσκονται σε καθημερινή αλληλεπίδραση με το μαθητή και έχουν ολοκληρωμένη εικόνα των δεξιοτήτων και των αδυναμιών του.

Σε περίπτωση που το παιδί δεν έχει ακόμα εγγραφεί σε σχολείο, οι γονείς υποβάλλουν την αίτηση στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ μαζί με γνωματεύσεις ή ιατρικές εξετάσεις που έχουν από άλλους φορείς. Αίτηση για παραπομπή στα ΚΕΔΔΥ μπορούν να καταθέσουν και τα σχολεία όπου φοιτούν οι μαθητές, όταν δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος. Πριν την παραπομπή τους στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ., είναι απαραίτητο να έχουν εξαντληθεί όλες οι διαδικασίες παρέμβασης από το σχολείο. Όσοι γονείς καταθέσουν τη σχετική αίτηση ειδοποιούνται από τα ΚΕΔΔΥ και ο μαθητής έρχεται στο ΚΕΔΔΥ συνοδευόμενος από τους γονείς (συνήθως τη μητέρα).

Στα πλαίσια συνέντευξης που παραχωρούν στην κοινωνική λειτουργό δίνουν αναλυτικά στοιχεία για το κοινωνικό-αναπτυξιακό ιστορικό του παιδιού. Παράλληλα, στο μαθητή χορηγείται τεστ νοητικών ικανοτήτων από ψυχολόγο και αξιολογείται μαθησιακά από εκπαιδευτικό της βαθμίδας του, προκειμένου να καθοριστεί αρχικά το επίπεδο νοημοσύνης του παιδιού και να διαπιστωθούν το είδος και η ένταση των δυσκολιών του. Η γνωμάτευση, που αποτελεί εμπιστευτικό/απόρρητο έγγραφο, επιδίδεται στο σχολείο, αφού πρώτα έχουν ενημερωθεί οι γονείς για τις δυσκολίες του παιδιού, αλλά και για τις προτάσεις της διεπιστημονικής ομάδας, έχουν υπογράψει και έχουν παραλάβει το δικό τους αντίτυπο.

Ακολούθως παρουσιάζουμε μέσα από τη νομοθεσία ορισμένες επιπρόσθετες πληροφορίες που θα φανούν χρήσιμες σε γονείς και μαθητές...

Όπως αναφέρεται στο νόμο 3699/2008 τα ΚΕΔΔΥ αξιολογούν μαθητές που δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό δεύτερο (22ο) έτος της ηλικίας τους ενώ και άτομα άνω των 18 ετών που έχουν μέχρι τότε αξιολογηθεί ως άτομα με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από πενταμελή διεπιστημονική ομάδα, που απαρτίζεται από έναν εκπαιδευτικό ΕΑΕ (προσχολικής ή πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), έναν παιδοψυχίατρο ή παιδίατρο με εξειδίκευση στην παιδονευρολογία ή νευρολόγο με εξειδίκευση στην παιδονευρολογία, έναν κοινωνικό λειτουργό, έναν ψυχολόγο και έναν λογοθεραπευτή. Στη διεπιστημονική ομάδα δύναται να συμμετέχει και εργοθεραπευτής ή μέλος του εξειδικευμένου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) του κλάδου ΠΕ 31 κατά περίπτωση, κατόπιν εισήγησης του προϊσταμένου του οικείου ΚΕΔΔΥ.

Αντίθετα οι απόφοιτοι άνω των δεκαοκτώ ετών, που δεν έχουν αξιολογηθεί ως άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ. Μέσα στις αρμοδιότητες των ΚΕΔΔΥ εντάσσεται και η εισήγηση για την αντικατάσταση των γραπτών δοκιμασιών των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες με προφορικές ή άλλης μορφής δοκιμασίες, στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και στις εισαγωγικές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι εισηγήσεις αφορούν, εκτός των μαθητών που φοιτούν σε ΣΜΕΑΕ και μαθητές που φοιτούν σε σχολεία της γενικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα για τους μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία, δυσαριθμησία, δυσγραφία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, εισηγείται τη μέθοδο διδασκαλίας και αξιολόγησης για τον έλεγχο και πιστοποίηση των γνώσεων του μαθητή στα μαθήματα που εξετάζεται, σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου υπάρχει διαφωνία με τους γονείς ή κηδεμόνες του μαθητή είτε προσωπική, είτε διότι υπάρχει διάσταση μεταξύ της γνωμάτευσης που τελικώς εξεδόθη από το ΚΕΔΔΥ και εκείνης που ενδεχομένως οι γονείς ή οι κηδεμόνες του μαθητή έλαβαν από Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο στο οποίο δεν μετείχε ειδικός παιδαγωγός. Στην περίπτωση αυτή υπερισχύει η γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ και οι γονείς ή κηδεμόνες δύνανται να προσφύγουν στη Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ της οποίας η απόφαση είναι οριστική. Η πενταμελής Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ συγκροτείται με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης και αποτελείται από: έναν σχολικό σύμβουλο ΕΑΕ της αντίστοιχης βαθμίδας ως συντονιστή, έναν σχολικό σύμβουλο γενικής εκπαίδευσης της αντίστοιχης βαθμίδας (για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ειδικότητας Φιλολόγων), έναν ψυχολόγο του κλάδου ΠΕ 23, έναν λογοθεραπευτή του κλάδου ΠΕ 21 ή ΠΕ 26 και έναν εκπαιδευτικό ΕΑΕ για μαθητές προσχολικής ή πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά περίπτωση.

Η οικογένεια του μαθητή μπορεί να επιλέξει και έναν εμπειρογνώμονα, ο οποίος γνωμοδοτεί ενώπιον της πενταμελούς ΕΔΕΑ χωρίς δικαίωμα ψήφου με αμοιβή που καταβάλλεται από το Δημόσιο και είναι ίση με την αμοιβή του εκάστοτε μέλους της πενταμελούς δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ, όπως αυτή ορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία. Η απόφαση της δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ είναι οριστική. Στην περίπτωση που υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσεων των ΚΕΔΔΥ και των ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή και οι γονείς δεν προσφύγουν στην πενταμελή Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ, υπερισχύει η γνωμάτευση των ΚΕΔΔΥ.

Οι σχολικές μονάδες και οι επιτροπές εξετάσεων των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις εισηγήσεις και τις προτάσεις, οι οποίες αναφέρονται στις αξιολογικές εκθέσεις, που συντάσσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Τα ΚΕΔΔΥ, ανάλογα με το είδος και το βαθμό των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και των μαθησιακών δυσκολιών, προσδιορίζουν το χρόνο επαναξιολόγησης, ο οποίος αναγράφεται στην εκδοθείσα γνωμάτευση.

Όταν η αξιολόγηση αφορά σε μαθητές που φοιτούν στα Λύκεια, οι εισηγήσεις ισχύουν μέχρι την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι απόφοιτοι Λυκείου με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που επιθυμούν να λάβουν μέρος στις εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση των οποίων οι γνωματεύσεις έχουν λήξει, επαναξιολογούνται από τα οικεία ΚΕΔΔΥ. Επίσης με το νόμο 4186/2013 ορίζεται ότι τα ΚΕΔΔΥ υποχρεούνται να γνωματεύουν εντός αποκλειστικής προθεσμίας σαράντα πέντε (45) ημερών από την υποβολή σχετικής αίτησης. Σε περίπτωση που για αντικειμενικούς λόγους υπάρχει ανάγκη παράτασης της ανωτέρω προθεσμίας, η παράταση αυτή πρέπει να είναι απολύτως αιτιολογημένη.

Ακολουθεί λίστα με τα ΚΕΔΔΥ και τα ΙΠΔ όλης της Ελλάδας στα οποία μπορούν να απευθυνθούν οι γονείς για περαιτέρω πληροφορίες...