«Προσοχή στα παιδιά»

Των κώδωνα στους γονείς κρούουν Συνήγορος του Πολίτη-ΕΣΡ όσον αφορά σε τηλεοπτικά προγράμματα

Ενόψει της νέας τηλεοπτικής περιόδου, ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του ως Συνήγορος του Παιδιού και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης εντείνουν τη συνεργασία τους στον ευαίσθητο τομέα της προστασίας των ανηλίκων.

Σκοπός της συνεργασίας αυτής, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Παιδιού, είναι ο συντονισμός παράλληλων ενεργειών και πρωτοβουλιών, σε ένα διαρκώς μεταλλασσόμενο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, στο οποίο τα παιδιά συμμετέχουν, απεικονίζονται ή είναι απλώς θεατές. Όπως επισημαίνεται, είναι αναγκαίο να προστατεύονται τα δικαιώματά τους, ιδίως η προσωπικότητα και η ιδιωτική τους ζωή, αλλά και να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι κάθε είδους προκλήσεις και παραβιάσεις εις βάρος τους.

Ο Συνήγορος του Παιδιού, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και τη δεοντολογία που πηγάζει από αυτήν επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι η συμμετοχή των παιδιών σε ψυχαγωγικές εκπομπές, reality και talent shows, διαγωνισμούς κλπ, είναι προβληματική. Προσθέτει επίσης, ότι ο προβληματισμός αυτός είναι έντονος, όταν τα παιδιά, ιδίως στην ευαίσθητη ηλικία πριν τη συμπλήρωση των 12 χρόνων, καλούνται να συμμετέχουν σε τηλεοπτικά προγράμματα και διαγωνισμούς που απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε ενήλικες.

Ο Συνήγορος χαρακτηριστικά αναφέρει, ότι τα παιδιά «γίνονται συχνά "αναλώσιμες εικόνες προς τέρψιν ενηλίκων" και μπαίνουν στη διαδικασία διαγωνισμών, κρίσεων, επιτροπών, συνεντεύξεων κλπ, μιμούμενα πρότυπα και συμπεριφορές ενηλίκων, προκειμένου να κερδίζουν τις εντυπώσεις».

Σημειώνει, ότι η χρήση των παιδιών προς συγκίνηση του ενήλικου κοινού και αύξηση της τηλεθέασης και του κέρδους που αυτή αποφέρει, μπορεί να συνιστά μία μορφή εκμετάλλευσης και να επιτρέπει στρέβλωση της εικόνας της παιδικότητας και αλλοίωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ηλικίας αυτής, όπως ο αυθορμητισμός και το παιχνίδι.

Η Αρχή εκτιμά, ότι στις εκπομπές αυτές, παρόλο που συνήθως υπάρχει η συναίνεση των γονέων, συχνά υφίσταται ένα σοβαρό ζήτημα δεοντολογίας, καθώς το κίνητρο της δημοσιότητας και της ενδεχόμενης νίκης σε έναν διαγωνισμό ωθεί πολλούς γονείς να μη λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις ενδεχόμενες συνέπειες. Σύμφωνα με έρευνες και μελέτες διεθνώς, τέτοιες εκπομπές μπορεί να προκαλέσουν ψυχική και σωματική εξάντληση, διαταραχή του συνήθους ρυθμού ζωής των παιδιών και της ψυχικής τους ισορροπίας, παρενόχληση και εμπαιγμό από το περιβάλλον τους, λόγω της αναγνωρισιμότητας που αυτά αποκτούν, στρες από τη διαδικασία κρίσεων και βαθμολογιών και δημόσια έκθεση των παιδιών, χωρίς την κατάλληλη στήριξή τους.

Επίσης, ο Συνήγορος καλεί τους γονείς, σε κάθε περίπτωση, που σύμφωνα με τον νόμο έχουν την ευθύνη συμμετοχής των παιδιών στις εκπομπές, να έχουν ιδιαίτερη επίγνωση των πιθανών δυσάρεστων συνεπειών που προαναφέρθηκαν.

Τέλος, η Ανεξάρτητη Αρχή, επαναλαμβάνει τις επισημάνσεις της, για τα ΜΜΕ που οφείλουν να σέβονται τα δικαιώματα των ανήλικων θυτών, θυμάτων ή μαρτύρων εγκληματικών πράξεων κλπ, την προστασία των παιδιών - θεατών από ακατάλληλο για την ηλικία τους οπτικοακουστικό υλικό (που υπάρχει και σε μεσημεριανές και απογευματινές εκπομπές), καθώς και τον υποστηρικτικό και προληπτικό ρόλο των ενηλίκων, τόσο των γονέων όσο και των επαγγελματιών (δημοσιογράφων, διαφημιστών, τηλεοπτικών παραγωγών, εκπαιδευτικών κα.