Σαρωτικές αλλαγές σε συντάξεις, επιδόματα, και εφάπαξ προβλέπει το Μνημόνιο

Σαρωτικές παρεμβάσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας, με ενοποιήσεις ταμείων και περιορισμό της δαπάνης, άρα πιθανές νέες περικοπές στις συντάξεις, περιλαμβάνει το ακριβές μεταφρασμένο κείμενο του Μνημονίου, που δόθηκε στη δημοσιότητα

Στο νέο Μνημόνιο προβλέπεται ξεκάθαρα κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων που χορηγεί ο ΟΑΕΔ, λόγω μείωσης των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, όπως επίσης και περιορισμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Οργανισμού, παρά το γεγονός ότι η ανεργία στην Ελλάδα «τρέχει» με ρυθμούς 25,5%. Στο σκέλος των επικουρικών συντάξεων γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για το σύνολο σχεδόν, των επικουρικών ταμείων.

Επίσης, στο κείμενο του μνημονίου, αναφέρεται ότι επίκειται και άλλη μία κατάργηση φόρων υπέρ τρίτων (κοινωνικών πόρων) που θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τα Ασφαλιστικά Ταμεία, περιορίζοντας και άλλο τη διαθέσιμη ρευστότητά τους. Για να αντιστραφεί το κλίμα, θα πρέπει να υπάρξει ραγδαία μείωση της ανεργίας, άρα να αυξηθούν τα έσοδα των Ταμείων, από αύξηση των εργαζόμενων που καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές.

Πιο αναλυτικά, το ακριβές κείμενο της μετάφρασης, που περιλαμβάνει τις δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης, ως προς τις απαιτήσεις από την πλευρά της τρόικα, έχει ως εξής:

«Συντάξεις. Αν και η μεταρρύθμιση του 2010 ήταν ένα σημαντικό βήμα μπροστά, η συνταξιοδοτική δαπάνη η οποία βρίσκεται στο 17% του ΑΕΠ παραμένει μία από τις υψηλότερες στην ΕΕ.

Για την αντιμετώπιση των παραμενουσών βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προβληματισμών, δεσμευόμαστε να:

(i) ενοποιήσουμε την διοίκηση του συνταξιοδοτικού ταμείου και να ενισχύσουμε την αποτελεσματικότητα

(ii) διασφαλίσουμε ότι το ενοποιημένο σύστημα (εξαιρώντας τις μεταβιβάσεις από τον προϋπολογισμό που σχετίζονται με λειτουργίες κοινωνικής υποβοήθησης) είναι αναλογιστικά εξισορροπημένο για τις επόμενες δεκαετίες

(iii) περιορίσουμε την συνταξιοδοτική δαπάνη ώστε να διασφαλίσουμε τη συμβατότητα με τους βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους του προγράμματος οι οποίοι θεμελιώνουν την συμφωνηθείσα ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους, με το να επαναρυθμίσουμε τις παραμέτρους του συνταξιοδοτικού συστήματος και να περιορίσουμε την κρατική επιχορήγηση προς το συνταξιοδοτικό σύστημα

(iv) να θεσπίσουμε στενούς δεσμούς μεταξύ των εισφορών και των παροχών σε όλα τα συνταξιοδοτικά ταμεία ώστε να διασφαλίσουμε την αναλογιστική δικαιοσύνη.

Για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους και σε διαβούλευση με τους EE/EKT/ΔΝΤ, θα (i) ετοιμάσουμε ένα αναλυτικό προσχέδιο πρότασης για τα βασικά συστατικά της ενοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων και θα εναρμονίσουμε τις διαδικασίες πληρωμών των εισφορών και των παροχών μέχρι τον Ιούνιο του 2014, (ii) ολοκληρώσουμε μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2014 μια αναλογιστική μελέτη για το σύνολο του συνταξιοδοτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και των επικουρικών ταμείων και των ταμείων παροχής εφάπαξ, συμπεριλαμβανομένων προσομοιώσεων αναλογιστικών διαθεσίμων και υπολογισμών εσωτερικού επιτοκίου απόδοσης ανά ταμείο και ανά εισοδηματική ομάδα, (iii) επί τη βάσει αυτή, συμφωνήσουμε πάνω στον συγκεκριμένο σχεδιασμό και τις παραμετρικές βελτιώσεις με τους ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ μέχρι τον Οκτώβριο του 2014 και (iv) νομοθετήσουμε τις αλλαγές μέχρι τον Νοέμβριο ώστε να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015 (διαρθρωτικό ορόσημο).

Σχετικά με τις επικουρικές συντάξεις, θα ενοποιήσουμε στο ΕΤΕΑ μέχρι τον Ιούνιο 2014 όλα τα ταμεία που εντάσσονται στον κατά ESA95 ορισμό της Γενικής Κυβέρνησης και θα προσαρμόσουμε τις παροχές στις εισφορές κατά τρόπο δημοσιονομικά ουδέτερο με αναλογικούς (pro-rata) υπολογισμούς, αρχίζοντας από την 1η Ιανουαρίου 2014. Το κριτήριο δημοσιονομικής βιωσιμότητας θα εφαρμοστεί σε όλα τα επικουρικά ταμεία που θα ενσωματωθούν στο ΕΤΕΑ από την 1η Ιουλίου 2014 ώστε να εξαλειφθούν τυχών ελλείμματα. Από την 1η Ιανουαρίου 2015, όλα τα επικουρικά συνταξιοδοτικά ταμεία θα χρηματοδοτούνται μόνο από τις δικές τους εισφορές. Για ένα πολύ μικρό αριθμό ταμείων που στη φάση αυτή τεχνικά δεν μπορούν να συγχωνευτούν στο ΕΤΕΑ, οι ίδιοι κανόνες που περιγράφονται στην παράγραφο αυτή θα νομοθετηθούν μέχρι το τέλος Ιουνίου 2014 και θα εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου 2015.

Σε σχέση με τις εφάπαξ συντάξεις, η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει ήδη αρχίσει (σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2014), εξαλείφοντας τα ελλείμματα στα ταμεία αυτά. Όλα τα εναπομείναντα ταμεία τα οποία εντάσσονται στον κατά ESA95 ορισμό της Γενικής Κυβέρνησης θα ενσωματωθούν μέχρι τον Ιούνιο 2014 σύμφωνα με τον νόμο 4052/2012, με εφαρμογή από την 1 η Ιανουαρίου 2015. Από την 1η Ιανουαρίου 2015 όλα τα συνταξιοδοτικά ταμεία που παρέχουν εφάπαξ θα χρηματοδοτούνται μόνο από τις δικές τους εισφορές.

Φόροι υπέρ τρίτων: Σαν προαπαιτούμενη δράση, έχουμε: (i) καταργήσει 40 χρεώσεις με ετήσιο κόστος 245 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων : 9 καταργούνται με εφαρμογή από την 1η Ιουλίου το αργότερο, 27 που χρηματοδοτούν ταμεία κοινωνικής ασφάλισης καταργούνται με εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015 και καταργούνται αμέσως 4 χρεώσεις που ανέρχονται σε περίπου 60 εκατ. ευρώ και κατευθύνονται σε φορείς εκτός της γενικής κυβέρνησης χωρίς επίπτωση στον προϋπολογισμό, (ii) καταργήσει τον ειδικό προορισμό 12 φόρων που ανέρχονται στα 1,4 δισ. ευρώ με εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2015.

Καθώς υπάρχουν και άλλες χρεώσεις υπέρ τρίτων που πρέπει να αξιολογηθούν, θα πρέπει μέχρι το τέλος Μαΐου 2014 να επικαιροποιήσουμε τη λίστα με τις χρεώσεις υπέρ τρίτων που κατευθύνονται στη γενική κυβέρνηση και στους φορείς εκτός γενικής κυβέρνησης (συμπεριλαμβανομένων, π.χ., δημοσίων ανακοινώσεων και της πρόσκλησης για ανώνυμη αναφορά αυτών των χρεώσεων). Θα καταργήσουμε όσες περισσότερες είναι δυνατόν, σε διαβούλευση με τους ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ μέχρι το τέλος Ιουνίου 2014 με εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015. Επίσης μέχρι το τέλος Ιουνίου 2014 θα καταργήσουμε όλες τις χρεώσεις οι οποίες χρηματοδοτούν τα επικουρικά ταμεία (που βρίσκονται υπό την εποπτεία του Υπ. Εργασίας), με εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015, με χρηματοδότηση που θα προέλθει από την προσαρμογή της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε αυτά τα ταμεία ή των εισφορών, σε αρμονία με την συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012.

Θα αξιολογήσουμε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014 και νομοθετήσουμε μέχρι τον Νοέμβριο του 2014 την κατάργηση των εισφορών υπέρ τρίτων που χρηματοδοτούν τις κύριες συντάξεις, σύμφωνα με το συνταξιοδοτικό χρονοδιάγραμμα παραπάνω και τους τρόπους χρηματοδότησης (είτε με αύξηση των ΕΚΑ ή τη μείωσης της δαπάνης). Αυτό θα περιλαμβάνει την διευθέτηση των εισφορών υπέρ τρίτων που χρηματοδοτούν συντάξεις, όπως αυτές προσδιορίστηκαν από την αξιολόγηση ανταγωνιστικότητας του ΟΟΣΑ.

Θα περιλαμβάνει επίσης την κατάργηση όλων των χρεώσεων οι οποίες χρηματοδοτούν τα επικουρικά ταμεία (που εμπίπτουν στον κατά ESA95 ορισμό της γενικής κυβέρνησης αλλά είναι εκτός του Υπ. Εργασίας), με εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015 και θα προσαρμόσουμε την δαπάνη ή τις εισφορές σύμφωνα με την συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012. Επίσης θα αξιολογήσουμε αναλυτικά όλες τις αμοιβαίες χρεώσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014 και θα νομοθετήσουμε την κατάργησή τους μέχρι τον Νοέμβριο του 2014.

Τέλος, θα αξιολογήσουμε, σαν μέρος της μελέτης για τα ρυθμιζόμενα επαγγέλματα, μέχρι το τέλος Αυγούστου 2014 χρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των χαρτόσημων, με σκοπό την αντικατάσταση των πιο στρεβλωτικών από αυτές με πιο αποτελεσματικούς φόρους. Θα αποφασίσουμε, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2014, σε διαβούλευση με τους ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ, ποιες από αυτές τις χρεώσεις θα πρέπει να μειωθούν, καταργηθούν, να καταργηθεί ο εισοδηματικός προορισμός τους ή αντικατασταθεί. Θα προβούμε στις αντίστοιχες νομοθετικές ενέργειες μέχρι τον Νοέμβριο του 2014.

Εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΚΑ): Μειώνουμε τις ΕΚΑ ώστε να μειώσουμε το κόστος για τις επιχειρήσεις και να ενδυναμώσουμε τη ζήτηση για εργασία και ενδυναμώνουμε το συνταξιοδοτικό σύστημα για την διασφάλιση της βιωσιμότητάς του και την υποστήριξη της προσφοράς εργασίας.

Σαν προαπαιτούμενη δράση νομοθετήσαμε τη μείωση στις ΕΚΑ για το ΙΚΑ κατά 3.9 ποσοστιαίες μονάδες με εφαρμογή από 1η Ιουλίου 2014. Αυτή η μείωση επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της μείωσης των μη συνταξιοδοτικών εισφορών που πληρώνουν οι εργοδότες (2.9 ποσοστιαίες μονάδες). Θα αξιολογήσουμε μέχρι τέλος Ιουνίου 2015 την επίπτωση στους μισθούς, την απασχόληση και τα δημόσια οικονομικά και θα αξιολογήσουμε σε συνεργασία με τους ΕΕ/ΔΝΤ/ΕΚΤ την περίπτωση για μια περαιτέρω μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 1 ποσοστιαία μονάδα με τρόπο δημοσιονομικά ουδέτερο.

Αντισταθμιστικά μέτρα περιλαμβάνουν την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων από τον ΟΑΕΔ, την μείωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων από τον ΟΑΕΔ, τον εξορθολογισμό των απαλλαγών από τον ΟΑΕΕ και την ενίσχυση των ποσοστών εισπραξιμότητας με τον συμψηφισμό των επιστροφών εισοδήματος και ΦΠΑ με τις οφειλές ΕΚΑ, εξοικονομώντας περίπου 230 εκατ. ευρώ το 2014. Θα προετοιμάσουμε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014, σε διαβούλευση με τους ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ ένα αναλυτικό σχέδιο για:

*Την ενοποίηση και την δρομολόγηση των πολιτικών ΕΚΑ ώστε να περιοριστούν οι τρύπες

*Την καλύτερη στόχευση των χαμηλών εισφορών ώστε να βελτιωθούν τα κίνητρα για απασχόληση, συμπεριλαμβανομένης και της ενίσχυσης των προγραμμάτων για τους νέους και τους μακροχρόνια ανέργους, που χρηματοδοτούνται από κονδύλια της ΕΕ. Θα υλοποιήσουμε το πλάνο αυτό μέχρι το τέλος του 2014.