Το μυστήριο και οι απαντήσεις με τους πέντε σκελετούς στην Αμφίπολη

Η οργή του Κάσσανδρου και η μητέρα του Μ. Αλέξανδρου

Πενταπλασιάστηκαν οι νεκροί στον τάφο της Αμφίπολης και μαζί τα ερωτήματα. Βασικότερο; Ποιοι είναι οι πέντε ένοικοι του τάφου.

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε αρκετό δρόμο ακόμη μπροστά μας μέχρι να αποκαλυφθεί η ταυτότητα των νεκρών.

Αυτό που ξέρουμε με απόλυτη βεβαιότητα από τα 550 οστά που βρέθηκαν είναι ότι 157 φαίνεται να ανήκουν σε πέντε ανθρώπους.

Μια γυναίκα άνω των 60 ετών, δύο άνδρες μεταξύ 35 και 45, ένα νεογέννητο και ένας άνθρωπος η σορός του οποίου είχε υποστεί καύση, άρα είναι αδύνατον να διαγνωσθεί φύλο και ηλικία

Μαζί με τα ανθρώπινα οστά, πάντως, εντοπίσθηκαν και οστά ζώων, κυρίως ενός ιππαρίου, που θα δοθούν σε ζωοοαρχαιολόγο.

Ως πρώτο συμπέρασμα από την εξέταση των οστών έχουμε τη μεγάλη πιθανότητα ο τάφος να είναι οικογενειακός.

Ποια ήταν η συγγένεια, μένει να αποδειχθεί με τους ελέγχους DNA εάν και εφόσον έχουν μείνει στοιχεία που να διερευνώνται. Επομένως, θα γνωρίζουμε σε περίπου ενάμιση χρόνο από τώρα τι έδενε τους πέντε ή έστω κάποιους από τους νεκρούς.

Οι πληροφορίες λένε ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι είναι μέλη βασιλικής οικογένειας.

Μάλιστα αν και οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο πρώτος νεκρός είναι ίσως εκείνος που είχε καεί σε νεκρική πυρά, μάλλον αυτό δεν ισχύει. Φαίνεται ισχυρότερη η πιθανότητα να ήταν εκείνος που τα οστά του βρέθηκαν στο βαθύτερο σημείο, δηλαδή στον κιβωτιόσχημο τάφο. Δηλαδή, κατά πάσα πιθανότητα ήταν η γυναίκα.

Η αποκάλυψη της ταυτότητάς της θα μας δώσει και τον βασικό ένοικο του τάφου.

Πληροφορίες που προέρχονται από το υπουργείο Πολιτισμού μιλούν για την Ολυμπιάδα και αυτό γιατί μόνο στο δικό της τάφο θα μπορούσε να υπάρχει ένα λιοντάρι.

Από το υπουργείο Πολιτισμού - ορισμένοι κύκλοι - θεωρούν ότι οι δύο άνδρες είναι οι γιοι του Κάσσανδρου και της ετεροθαλούς αδερφής του Μ. Αλέξανδρου, Θεσσαλονίκης. Οι δυο γιο αλληλοεξοντώθηκαν, κάτι που φαίνεται στα ίχνη θανατηφόρων χτυπημάτων.

Στο υπουργείο Πολιτισμού πιστεύουν ότι ο σκελετός μπορεί να ανήκει στη μητέρα του Αλέξανδρου η οποία δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο, καθώς η ηλικία είναι κοντά... Μάλιστα υποστηρίζουν ότι η Ολυμπιάδα ετάφη αρχικά στην Πύνδα και μεταφέρθηκε μετά στην Αμφίπολη.

Φαίνεται ότι η αρχή της οικοδόμησης του μνημείου έγινε από τον κιβωτιόσχημο τάφο και για λόγους σκοπιμότητας έγινε φτωχός και ταπεινός, για να μην προκαλέσει την οργή του Κάσσανδρου.

Ο καθηγητής Μιχάλης Τιβέριος αποκλείει πάντως να είναι η Ολυμπιάδα γιατί σκοτώθηκε το 316 στην Πύδνα από τον Κάσσανδρο σε ηλικία 57 ετών. Ο γυναικείος σκελετός είναι άνω των 60.

Ο Κάσσανδρος νυμφεύθηκε κατόπιν τη Θεσσαλονίκη, κόρη του Φιλίππου Β' και της Νικησίπολης, την οποία είχε όντως μεγαλώσει η Ολυμπιάδα, καθώς η μητέρα της είχε πεθάνει νωρίς.

Η γυναίκα, μπορεί με ασφάλεια να τοποθετηθεί στο ηλικιακό διάστημα άνω των 60 ετών. Οπως φαίνεται, παρουσίαζε «έντονη προθανάτια απώλεια των οπίσθιων δοντιών και στις δύο πλευρές της κάτω γνάθου». Είχε εμφανίσει επίσης μεταβολικά νοσήματα, όπως είναι η οστεοπόρωση και η μετωπιαία υπερόστωση (πάχυνση των τοιχωμάτων του κρανίου, εσωτερικά του μετωπιαίου οστού, η οποία είναι συνήθως ασυμπτωματική και συνδέεται με ορμονικές διαταραχές που εμφανίζονται συχνά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση). Επίσης, είχε έντονες εκφυλιστικές αλλοιώσεις, κυρίως στη σπονδυλική στήλη. Το ύψος της εκτιμάται σε 1,57μ.

Οι δύο άνδρες είναι σχετικά κοντά ηλικιακά, στην κατηγορία των 35 έως 45 ετών: ο ένας στις αρχές και ο δεύτερος προς το τέλος της κατηγορίας αυτής.

Ο σχετικά νεαρότερος από τους δύο άνδρες «φέρει ίχνη τομών στην αριστερή άνω θωρακική μοίρα, σε δύο πλευρές και αυχενικό σπόνδυλο, καθώς και στην κάτω επιφάνεια του στερνικού άκρου της αριστερής κλείδας. Ταυτίζονται πιθανόν με επιθετικά χτυπήματα- τραυματισμούς που θα πρέπει να έγιναν εξ επαφής με αιχμηρό όργανο π.χ. μαχαιρίδιο και προκάλεσαν τον θάνατό του, καθώς δεν διακρίνονται ενδείξεις επούλωσης».

Ο δεύτερος άνδρας «έχει ενδείξεις εγκάρσιου, πλήρως επουλωμένου, κατάγματος στη δεξιά του κερκίδα, σχετικά κοντά στον δεξιό καρπό. Επιπλέον, και οι δύο άνδρες παρουσιάζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδας και σπονδυλαρθρίτιδας σε διαφορετικά σημεία των σκελετών τους». Ο ένας ήταν 1,68μ. και ο άλλος 1,62μ.-1,63μ. Το τέταρτο άτομο είναι ένα νεογέννητο βρέφος (νεογνό). Ο προσδιορισμός του φύλου σε αυτό το άτομο δεν κρίνεται δυνατός, καθώς τα μορφολογικά χαρακτηριστικά διάκρισης φύλου στα οστά των νεογνών δεν είναι σαφή.

Το πέμπτο άτομο εκπροσωπείται από ελάχιστα θραύσματα, μόλις εννέα, κυρίως μακρών οστών, και ανήκει πιθανότατα σε ενήλικο άτομο. Κατά πάσα πιθανότητα ο νεκρός είχε υποστεί καύση.

Η αρχαιολόγος Ντόροθι Κινγκ από την άλλη αναλύει τη δική της θέση.

Εκτιμά ότι οι δύο άνδρες είναι στα τέλη των 30 ή στις αρχές των 40 ετών τους και ο νεότερος από τους δύο φέρει σημάδια χτυπημάτων, πιθανότατα δολοφονικών τραυμάτων από μαχαίρωμα. Ο μεγαλύτερος και ψηλότερος έχει ένα παλιό κάταγμα στον καρπό που είχε επουλωθεί. Το ενδιαφέρον είναι ότι και οι δύο είχαν εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα και σπονδυλίτιδα σε διαφορετικά σημεία των σκελετών τους. Αυτό δείχνει ότι μπορεί να έχουν συγγενικούς δεσμούς, καθώς τα προβλήματα αυτά είναι γενετικά.

Η αρχαιολόγος αναφέρει ότι ο Ηφαιστίωνας δεν μπορεί να είναι ένας από τους δύο άντρες, καθώς πέθανε σε ηλικία 32 ετών αλλά δεν μαχαιρώθηκε.

Η Ντόροθι Κινγκ υπογραμμίζει ότι μεταξύ των νεκρών ενδέχεται να είναι ο Φίλιππος Γ' ο Αριδαίος, ο οποίος δολοφονήθηκε και η ηλικία που πέθανε ταιριάζει με αυτή του ενός από τους νεκρούς άνδρες.

«Ξέρουμε ότι πέθανε το 317 π.Χ., αλλά αργότερα θάφτηκε μαζί με τη σύζυγό του Ευρυδίκη Β' Ανταία και τη μητέρα της Κυνάνη. Αλλά η Κυνάνη πέθανε το 323 π.Χ. και είναι πάρα πολύ νέα για να είναι η γυναίκα στον κιβωτιόσχημο τάφο», προσθέτει.

«Ο λόγος που καταλήγω στον Φίλιππο Γ' και την Ευρυδίκη είναι γιατί η Αμφίπολη είναι ο τόπος όπου κρατήθηκαν όμηροι και πιθανότητα σκοτώθηκαν.