Γιωτα Κοζομπόλη: Ομιλία στην Ολομέλεια στη συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης

Ομιλία στην Ολομέλεια της Βουλής, στην επί της αρχής συζήτηση του σχεδίου νόμου: «Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ΄ τύπου και άλλες διατάξεις» (16/4/2015)

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν έχω κοινοβουλευτική εμπειρία, αλλά ακούγοντας από το πρωί υπομονετικά όλες τις τοποθετήσεις έχω σχηματίσει την εντύπωση ότι όλη η αντιπολίτευση ενοχλείται που η Κυβέρνηση, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, νομοθετεί και εδραιώνει κάθε μέρα και περισσότερο τη θέση της εδώ και βελτιώνει τη θέση των πολιτών σε όλα τα επίπεδα. Νομίζω ότι εκεί επικεντρώθηκε η συζήτηση, αυτό το άγχος τους εξέφρασε σήμερα όλη η αντιπολίτευση παρά το επίμαχο νομοσχέδιο.

Εγώ, όμως, θα μιλήσω για το νομοσχέδιο. Απ’ όλες τις πτέρυγες της Βουλής συνομολογήθηκε ότι η κατάσταση στις φυλακές είναι άθλια. Η κατάσταση στα νοσοκομεία των φυλακών είναι άθλια και αυτό αποτελεί την άμεση ανάγκη ψήφισης του παρόντος νομοσχεδίου κατά προτεραιότητα, για να φυσήξει ένας αέρας ανθρωπιάς στις φυλακές και να σταματήσει τις εικόνες της ντροπής, που εκτός των άλλων έχουν καταδικάσει τη χώρα μας με πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ.

Το σχέδιο νόμου που συζητάμε και οι βασικές τροπολογίες που κατατέθηκαν, οι υπουργικές και βουλευτικές, για κατ’ οίκον έκτιση της ποινής του κατηγορουμένου, για τον τρόπο λήψης DNA και την κατάργηση του γνωστού «κουκουλονόμου» έχουν ως υπόβαθρο τις αρχές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού και του ανθρωπισμού.

Οι αρχές αυτές δίνουν την πρωτοκαθεδρία στον σωφρονισμό και στην επιεική ματιά της πολιτείας και όχι στην εκδίκηση και στην αυστηρή καταστολή των παραβατών του νόμου. Ο ποινικός νομοθέτης οφείλει να εντοπίζει και να υλοποιεί τις ισορροπίες ανάμεσα στην ποινική καταστολή των εγκλημάτων και συνάμα στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων.

Αυτή την προσήλωση της πολιτείας εκφράζει το πνεύμα και το γράμμα των διατάξεων του παρόντος νομοσχεδίου.

Ο κ. Κακλαμάνης, μιλώντας νωρίτερα, υπερθεματίζοντας για την άθλια κατάσταση του νοσοκομείου των κρατουμένων, μας γνωστοποίησε ότι από το 1983, που ήταν Πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, έχει διαπιστώσει την αθλιότητα.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Νικήτας Κακλαμάνης): Γενικός γραμματέας, όχι Πρόεδρος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΟΖΟΜΠΟΛΗ-ΑΜΑΝΑΤΙΔΗ: Ναι, γενικός γραμματέας. Έχει διαπιστώσει, πάντως, με όποια ιδιότητα, την αθλιότητα που επικρατούσε στο θεραπευτήριο των φυλακών και συντάχθηκε σχετική έκθεση, την οποία απέστειλε, όπως μας είπε, σε όλους τους Υπουργούς Δικαιοσύνης από τότε μέχρι σήμερα. Σε όλους ανεξαιρέτως. Διαπίστωση, ευχολόγια, στρουθοκαμηλισμός.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης της Κυβέρνησής μας σήμερα, όμως, επέλεξε να πρωτοτυπήσει, να βάλει το χέρι επί τον τύπον των ήλων. Συνεπής στις προγραμματικές του δηλώσεις, φέρνει το νομοσχέδιο αυτό, με το οποίο δίδεται έμφαση στην πρόληψη του εγκλήματος και στην επανένταξη, ενώ στοχεύει σε μια ανθρώπινη φυλακή, όχι μόνο λόγω της ανάγκης του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και γιατί αλλιώς η εγκληματικότητα αναπαράγεται.

Έχει πλέον αποδειχθεί με επιστημονική τεκμηρίωση ότι όσο πιο σκληρή είναι η αντιμετώπιση του παραβατικού ατόμου τόσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα υποτροπής του.

Με τις ρυθμίσεις για τους ανηλίκους καταργούνται ουσιαστικά οι φυλακές ανηλίκων, αφού περιορίζεται η επιβολή του ποινικού εγκλεισμού σε ανηλίκους ηλικίας από 15 έως 18 ετών. Έτσι καταδικαζόμενοι θα είναι ελάχιστοι και θα μπορούν να κρατούνται σε πολιτισμένες συνθήκες σε χώρο στεγανό από ενήλικους κρατουμένους, όπου δεν θα εξοντώνονται, αλλά θα προετοιμάζονται για την επανένταξή τους στην κοινωνία.

Ο θεσμός των καταστημάτων Γ΄ τύπου, προβληματικός και αντισυνταγματικός, αλλάζει ποιοτικά την ποινή, χωρίς η αλλαγή αυτή να στηρίζεται σε δικαστική κρίση, πράγμα που σημαίνει ότι η ποινή βρίσκεται σε δυσαναλογία, σε σχέση με αυτή που είχε κριθεί από το δικαστήριο, από τον φυσικό δικαστή ως δίκαιη ανταπόδοση, ως δίκαιη ποινή.

Είναι δε μύθος που σκόπιμα καλλιεργείται ότι υπάρχει έλλειμα ασφάλειας με την κατάργηση των συγκεκριμένων καταστημάτων, αφού οι πτέρυγες με ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας προϋπήρχαν του συγκεκριμένου τύπου των φυλακών και θα υπάρχουν και στο μέλλον.

Η κατ’ οίκον έκτιση της ποινής για αναπήρους με πιστοποιημένη αναπηρία είναι επιβεβλημένη, αφού δεν πρόκειται για αμνήστευση ή αλλαγή της ποινής που έχει επιβληθεί από τον φυσικό δικαστή, αλλά για αδυναμία να παρασχεθεί νοσηλεία στον βαριά ανάπηρο μέσα στις φυλακές.

Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση επί του θέματος της Προέδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων κ. Θάνου. Είπε: «Γιατί να έχουμε αντίρρηση να εκτίσει σε κατ’ οίκον περιορισμό το υπόλοιπο της ποινής του ένας έγκλειστος στις φυλακές, όταν διαπιστωμένα έχει αναπηρία 80%, έχει εκτίσει ένα μεγάλο μέρος της ποινής του και οι φυλακές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την βαριά αναπηρία του;» Ακριβώς απαντάει σε αυτό το θέμα. Εάν πράγματι ο τρόπος έκτισης της ποινής κατ’ οίκον επηρέαζε την ποινή που είχε επιβληθεί από τον δικαστή, είναι βέβαιο ότι η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων θα είχε άλλη θέση επ’ αυτού.

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο αντιμετωπίζει ταυτόχρονα το ασφυκτικό πρόβλημα με τον υπερπληθυσμό των φυλακών, το αδιαχώρητο και τις συνεχείς καταδίκες της Ελλάδας από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι φορείς που προσκλήθηκαν για τη διαβούλευση στις 8 Απριλίου, τάχθηκαν υπέρ του νομοσχεδίου. Να μην επαναλάβω αυτά που είπαν, ακούστηκαν και νωρίτερα.

Ακούγοντας, όμως, παρ’ όλα αυτά τους συναδέλφους, ιδίως της Νέας Δημοκρατίας όσο και κάποιους φιλικούς τους δημοσιογράφους, τρομολάγνους και προπαγανδιστές, αναρωτιέμαι: Είναι δυνατόν να αγνοούν τις παραπάνω φωνές της λογικής, της ανθρωπιάς και της ευαισθησίας; Είναι δυνατόν να δέχονται τον ανθρωπισμό επιλεκτικά οι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας, που το 1990 με επερώτηση ζήτησαν την αποφυλάκιση των πραξικοπηματιών της χούντας, ενώ αρνούνται σήμερα την κατ’ οίκον έκτιση του υπολοίπου της ποινής σε βαριά αρρώστους και αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας 98%; Γιατί τέτοια υποκρισία και αντιπολιτευτική παρωπίδα;

Οι διατάξεις για την επαύξηση των ποινών σε πέντε αδικήματα, αν ο δράστης έχει καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, που θεσπίστηκε με αφορμή τα γεγονότα του 2008 που επακολούθησαν τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου και την ανασφάλεια που καλλιεργήθηκε στην κοινωνία, κατακρίθηκε από όλον το νομικό κόσμο, τους επιστημονικούς συλλόγους και τα κόμματα.

Σε πρόσφατη έρευνα της Εφημερίδας των Συντακτών όλα τα κόμματα καταδίκασαν τον συγκεκριμένο νόμο. Το ΠΑΣΟΚ είπε: «Το Κόμμα ήταν αντίθετο από την πρώτη στιγμή. Η εφαρμογή του δεν προσέφερε τίποτε. Αντίθετα δημιούργησε σκιές. Σε κάποιες περιπτώσεις θα πρέπει να καταργηθεί. Ανάλογα απάντησε το ΠΟΤΑΜΙ και το ΚΚΕ. Να μην επανέλθω. Δηλώσεις του Χρυσοχοΐδη λένε το ίδιο το 2009.

Η ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας στις 23/3/2009, επίσης, απάντησε με τον ίδιο τρόπο, όπως και η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το υπό ψήφιση νομοσχέδιο δεν αμνηστεύει, δεν μειώνει την απαξία της εγκληματικής πράξης, δεν επεμβαίνει στην ποινή που του έχει επιβληθεί από τον φυσικό δικαστή. Όσοι ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, το κάνουν για να συσκοτίσουν και να αποκρύψουν την ουσία του.

Το υπό ψήφιση νομοσχέδιο εξανθρωπίζει τις φυλακές, υποστηρίζει την επανένταξη των κρατουμένων με ιδιαίτερη πρόνοια για τους ανηλίκους, διευκολύνει την απεξάρτηση των κρατουμένων και αποκαθιστά τη συνταγματική νομιμότητα, καταργώντας αντισυνταγματικούς θεσμούς.

Όσοι προτιμούν τη «ξηρή» αντιπολίτευση στην Κυβέρνηση, υπονομεύοντας αξίες και αρχές ενάντια στην κοινή λογική και τον ανθρωπισμό, ας αναλάβουν τις ευθύνες τους.