Οι 4 διαφορές των ελληνικών “κόκκινων” δανείων με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης

poies-einai-oi-4-diafores-twn-ellhnikwn-kokkinwn-daneiwn-me-tis-alles-xwres-ths-eyrwzwnhs

Τρέμουν την καθυστέρηση της ανακεφαλαιοποίησης οι τραπεζίτες. Εκκρεμούν ακόμη πολλές πολιτικές αποφάσεις που γίνονται σε συνεννόηση με την ΕΚΤ. Εκτιμάται ότι πρέπει να είναι υψηλό το ποσό άντλησης κεφαλαίων, για να μειωθεί η πιθανότητα 4ης ανακεφαλαιοποίησης. Γιατί απέτυχαν οι δύο προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις; Ποιες είναι οι 4 ιδιαιτερότητες που έχει η Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες χώρες;

Πολιτικές ήταν οι αποφάσεις οι οποίες ελήφθησαν για τις (χαμηλές) κεφαλαιακές ανάγκες των προηγούμενων δύο ανακεφαλαιοποιήσεων των 4 συστημικών τραπεζών, το 2013 και το 2014. Πολιτική, όπως σημειώνουν πηγές, θα είναι και η απόφαση που θα ληφθεί για την επικείμενη ανακεφαλαιοποίηση.

“Πριν από μόλις ένα χρόνο, οι 4 μεγαλύτερες τράπεζες της Ελλάδας προετοιμάζονταν να χρηματοδοτήσουν την πολυαναμενόμενη ανάκαμψη της οικονομίας,” λένε σε δημοσίευμά τους οι Financial Times. Το ίδιο δημοσίευμα προσθέτει ότι: “Οι διεθνείς επενδυτές είχαν δώσει περισσότερα από 8 δισ. ευρώ σε νέο κεφάλαιο. Οι καταθέτες πήραν τα χρήματά τους από τα στρώματα για να ξαναγεμίσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους.

Οι ιδιοκτήτες εταιρειών μπήκαν στην ουρά για νέα δάνεια”. Τώρα, οι ελληνικές τράπεζες αναμένουν πάλι τους όρους της διάσωσής τους...

Ανώτατα στελέχη τραπεζών που βρίσκονται για τρίτη συνεχή χρονιά στην ίδια θέση, τρέμουν στην ιδέα της καθυστέρησης, αλλά και στις αποφάσεις που θα ληφθούν όσον αφορά τον τρόπο της ανακεφαλαιοποίησης. Στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή της καθυστέρησης, οι καταθέσεις ύψους άνω των 100.000 ευρώ θα κινδυνεύσουν με “κούρεμα”, ενώ στη δεύτερη που δε θα έρθουν ιδιώτες επενδυτές θα κρατικοποιηθούν πλήρως, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).

Εκτός από τον τρόπο ανακεφαλαιοποίησης και το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών μένει ακόμα να αποφασιστούν: 1) Ποια εργαλεία θα επιστρατευτούν για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών εκτός της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου με μετρητά (πχ χρηματοοικονομικά εργαλεία όπως τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης μετατρέψιμα σε μετοχές υπό όρους, CoCos) 2)Τι θα γίνει με τις προνομιούχες μετοχές που έχει εκδώσει το ελληνικό δημόσιο και κατέχουν ακόμα οι τράπεζες Εθνική και Eurobank, 3) Ο τρόπος και οι διαδικασία εκκαθάρισης μίας τράπεζας 4) Ο χαρακτήρας και οι αρμοδιότητες του ελληνικού ΤΧΣ.

Γιατί όμως απέτυχαν οι δύο προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις;

Από την αρχή της μνημονιακής εποχής (2010) μέχρι σήμερα, οι τράπεζες ανακεφαλαιποιήθηκαν δυο φορές. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις τα ποσά των αναγκαίων αυξήσεων προσδιορίστηκαν βάσει μελετών και διαδικασιών (stress tests) με τυποποιημένες διαδικασίες που ενεργήθηκαν από ξένους και ελληνικούς αρμόδιους φορείς.

Τα κεφάλαια που αποφασίστηκαν και αντλήθηκαν δεν αποδείχθηκαν επαρκή για να καλύψουν τις πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, παρόλο που στις αρχές του 2014 η οικονομία άρχιζε στοιχειωδώς να σταθεροποιείται.

Τα "κόκκινα δάνεια" κάθε μορφής συνέχιζαν και συνεχίζουν να αυξάνονται είτε λόγω της παρατεινόμενης ύφεσης ή γιατί με την πάροδο του χρόνου, πολλά δάνεια που χαρακτηρίζονταν “ενήμερα” δεν ήταν τελικά δυνατόν να συνεχίσουν να χαρακτηρίζονται έτσι.

Έτσι, φτάσαμε στην επικείμενη, τρίτη ανακεφαλαιοποίηση για την οποία έχει προβλεφθεί ποσό έως και 25 δισ. ευρώ, τα οποία περιλαμβάνονται στη νέα δανειακή σύμβαση ύψους 86 δισ. ευρώ. Θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία, δηλαδή, μετά από μία νέα άσκηση αντοχής (stress test).

Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι αυτή είναι μια μεγάλη ευκαιρία να προβλεφθούν τα αναγκαία ποσά, με μεγαλύτερη ακρίβεια αυτή τη φορά, έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα και μίας επόμενης, τέταρτης ανακεφαλαιοποίησης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Και τούτο διότι, σε περίπτωση επανάληψης, θα απαξιωθεί η επένδυση των προηγουμένων μετόχων και θα είναι πρακτικά αδύνατο να συμμετάσχουν για τέταρτη φορά διεθνείς επενδυτές.

Τραπεζικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι τυποποιημένες διαδικασίες των stress test θα πρέπει να συνυπολογίσουν και ορισμένες, πολύ σημαντικές ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν την ικανότητα αποπληρωμής των δανειοληπτών στην Ελλάδα.

Όλες οι προηγούμενες μελέτες και τα stress test για τις ελληνικές τράπεζες βασίστηκαν, μεταξύ άλλων και στην κλασική (στις περιπτώσεις αυτές) υπόθεση, ότι με την ανάκαμψη της οικονομίας οι δανειολήπτες θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους με μεγαλύτερη ευκολία, οπότε και τα κόκκινα δάνεια θα μειωθούν σημαντικά. Σε αυτή την υπόθεση εξάλλου βασίστηκαν και όλες οι ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία κλπ.

Αγνόησαν δηλαδή, 4 βασικές διαφορές και ιδιαιτερότητες που έχει η Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, δεν συνεκτιμήθηκε ότι:

(1) Στην Ελλάδα η κρίση έχει υπερδιπλάσια διάρκεια από τις άλλες χώρες και συγκεκριμένα πολύ μεγαλύτερη από αυτή που λαμβάνουν υπόψιν τα συνήθη μοντέλα κάλυψης επισφαλών δανείων με προβλέψεις,

(2) Μεγάλο μέρος της κοινωνίας έχει υποστεί σημαντική μείωση σε μισθούς και συντάξεις, μόνιμου χαρακτήρα. Δεν προβλέπεται δηλαδή, να αυξηθούν τα προσεχή χρόνια, ανεξαρτήτως ρυθμού ανάπτυξης. Σε καμία άλλη Ευρωπαϊκή χώρα δεν μειώθηκαν μισθοί και συντάξεις κατά τη διάρκεια της κρίσης.

(3) Πάρα πολλές επιχειρήσεις, που όφειλαν την ύπαρξη τους σε περίοδο μεγάλης καταναλωτικής ευφορίας δεν έχουν πια, μετά από σχεδόν 6 χρόνια ύφεσης, ένα επιχειρηματικά βιώσιμο μοντέλο.

(4) Η χώρα εμφανίζει ένα πολύ υψηλό επίπεδο ανεργίας, άρα και μεγάλη έλλειψη ατομικών εισοδημάτων, που αν δεν αλλάξει δραστικά η δομή και η λειτουργία της οικονομίας, θα χρειαστεί πολύς χρόνος και πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για να μειωθεί σε πιο διαχειρίσιμα επίπεδα.

Αναθεώρηση των “δεδομένων” για την πορεία των οικονομικών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων

Με τα δεδομένα αυτά, η κλασική υπόθεση βάσει της οποίας στηρίχθηκαν μέχρι τώρα τα stress test και υπολογίστηκαν οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών έως τώρα, πρέπει να αναθεωρηθεί και να συνυπολογισθούν πλέον περισσότερο οι ελληνικές ιδιαιτερότητες, για να αποφευχθούν και νέες αυξήσεις στο μέλλον, λένε οικονομολόγοι.

Η αναμενόμενη περαιτέρω συρρίκνωση του ΑΕΠ τουλάχιστον κατά το 2015 και το 2016, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η σταδιακή μείωση των “κόκκινων” δανείων συνήθως ξεκινά 6 με12 μήνες μετά, από τότε που η οικονομία αυξάνεται με ρυθμούς πάνω από 2-2.5%, δείχνουν ότι οι τράπεζες θα συνεχίσουν να χρειάζονται νέα κεφάλαια για νέες προβλέψεις και διαγραφή ζημιών τα προσεχή χρόνια.