Ανεκπλήρωτες υποσχέσεις για το μνημειακό συγκρότημα στα Χανιά

anekplirotes-iposchesis-gia-to-mnimiako-sigkrotima-sta-chania

Η ιστορία του Διασυμμαχικού Συγκροτήματος για τη Μάχη της Κρήτης

Πριν από 25 χρόνια, γεννήθηκε η ιδέα για την δημιουργία ενός Διασυμμαχικού μνημειακού συγκροτήματος για την Μάχη της Κρήτης στα Χανιά, κοινό για τα τέσσερα συμμαχικά κράτη (Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία και Ελλάδα).

Εικοσιπέντε χρόνια μετά και αφού δόθηκαν εκατομμύρια δραχμές και στη συνέχεια ευρώ για την εκπόνηση της μελέτης, τις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις, την διαμόρφωση του χώρου και την θεμελίωση του έργου, το μνημείο υπάρχει μόνο ως «μακέτα» ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα κουφάρι από μπετά, σε μια τεράστια έκταση – «φιλέτο» στον λόφο του Γαλατά.

Οι τοπικοί άρχοντες «νίπτουν τας χείρας τους» από την ευθύνη του έργου (υπάρχουν και κάποιοι που αγνοούν ή θέλουν να αγνοούν την ύπαρξή του) ενώ οι μόνοι που ακόμα και σήμερα το επισκέπτονται και ενδιαφέρονται για την «τύχη του» είναι απόμαχοι των συμμαχικών δυνάμεων και συγγενείς τους, πολλοί εκ των οποίων έφτασαν σε σημείο να συγκεντρώνουν μέσα από δωρεές χρήματα για να βοηθήσουν στην ανέγερση του μνημείου.

Σήμερα ο χώρος που στεγάζεται το κτίριο – φάντασμα και ο οποίος παραμένει αφύλακτος, έχει γίνει αντικείμενο βανδαλισμών ενώ στο παρελθόν βοσκοί τον μετέτρεψαν σε στάνη για να ξεκουράζουν τα ζώα τους. Αν πάλι αύριο το ακίνητο δοθεί προς αξιοποίηση απ’το Υπερταμείο τότε είναι βέβαιο ότι με κροκοδείλια δάκρυα οι τοπικοί άρχοντες αλλά και η τοπική κοινωνία που έχει λησμονήσει την ύπαρξή του, θα σπεύσουν να υπερασπιστούν το μνημείο που τους ανήκει και θα ρίξουν τις ευθύνες στην οικονομική κρίση και τους ξένους που δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο.

Η ιστορία του Μνημειακού Συγκροτήματος της Συκολιάς είναι μια αποκαλυπτική μικρογραφία για την νοοτροπία που μετέτρεψε μια «εθνική υποχρέωση» σε «εθνική ξεφτίλα».

Η ιδέα για το έργο, η εκκίνηση και τα εκατομμύρια που δαπανήθηκαν

Η ιδέα για την δημιουργία ενός διασυμμαχικού μνημειακού συγκροτήματος, που αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τον τότε αρχηγό ΓΕΕΘΑ κ. Βερυβάκη, βρήκε πολλούς υποστηριχτές και έτσι ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την υλοποίησή της, με την σύμφωνη γνώμη των τοπικών αρχόντων και της τοπικής κοινωνίας.

Υπεύθυνη για το έργο ορίστηκε η τότε Νομαρχία Χανίων με φορέα υλοποίησης τον τότε ΟΑΔΥΚ. Συστάθηκε Ειδική Επιτροπή, που ορίστηκε από το γραφείο του Πρωθυπουργού και τοπικούς τότε άρχοντες των Χανίων, επιτετραμένη για την ολοκλήρωση του έργου, ενώ ακολούθησε η ανάθεση της μελέτης, στο μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό γραφείο της Ελλάδας και στον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη.

Ο χώρος για την κατασκευή του μνημείου επιλέχθηκε να είναι στον λόφο του Γαλατά και άμεσα προχώρησε η απαλλοτρίωση με διαπραγμάτευση, στοιχίζοντας τότε, πριν από 20 και πλέον χρόνια, 250 εκατ. δραχμές! Το έργο ξεκίνησε με τις καλύτερες των προϋποθέσεων και με ταχύ βήμα καθώς υπήρχε μια μεγάλη πίεση να μπορέσει η τότε νομαρχία να απαλλοτριώσει το χώρο και να αποδώσει το μνημείο ώστε να γίνουν οι πρώτες επετειακές εκδηλώσεις για την Μάχη της Κρήτης με αξιοπρέπεια.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου υπολογίστηκε τότε στα 1,2 δισ. δραχμές, ενώ στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν την μελέτη, δόθηκαν δύο χρηματοδοτήσεις για την διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου και την θεμελίωση του έργου, ύψους 1,760.000 εκ. ευρώ.

Η πρώτη χρηματοδότηση προ εκλογών, οι υποσχέσεις Παυλόπουλου και ύστερα το χάος

Το έργο ήταν μεγαλεπήβολο καθώς προέβλεπε την δημιουργία ενός μνημειακού συγκροτήματος ανάλογου με εκείνα που υπάρχουν σε ξένα κράτη, το οποίο θα περιελάμβανε μουσειακό χώρο, συνεδριακό κέντρο, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων κ.λπ., ένα ζωντανό δηλαδή μνημείο ανοιχτό για το κοινό και τόπο προσέλκυσης χιλιάδων επισκεπτών από όλο τον κόσμο.

Η πρώτη χρηματοδότηση για την θεμελίωση του έργου, ήρθε με μεγάλη καθυστέρηση, κοντά σε προεκλογική περίοδο, περίπου δεκατρία χρόνια μετά από την εξαγγελία για την κατασκευή του συγκροτήματος, και μέσα σε μια χρονική περίοδο που ακόμα οι «αγελάδες ήταν παχιές», πριν δηλαδή την οικονομική κρίση και πολύ πριν η οικονομική δυσπραγία χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για κάθε αποτυχία της διοίκησης.

Παραμονές εκλογών λοιπόν, έκανε επίσκεψη στα Χανιά ο τότε Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας κ. Πάχτας, και με τον τότε Νομάρχη Χανίων κ. Κατσανεβάκη, «έσφιξαν τα χέρια» για την χρηματοδότηση του έργου με 1,76 εκατ. ευρώ.

Το ποσό αυτό, «χωρίστηκε» σε τρία τμήματα που αφορούσαν

- Την άδεια οικοδομής, η οποία στοίχισε 105.000 ευρώ.

- Τη διαμόρφωση του χώρου, με μια εργολαβία 300.000, για να γίνουν οι πρώτες επετειακές εκδηλώσεις (το 2014, ο εργολάβος έστειλε την αντιπεριφέρεια σε δίκη για ανείσπρακτες οφειλές)

- Την κατασκευή του σκελετού με κόστος ύψους 1.355.000 ευρώ

Το τρίτο έργο το πήρε η εταιρεία ΑΚΤΕΡ, καταθέτοντας πολύ συμφέρουσα για την Νομαρχία προσφορά, όπως μας διαβεβαίωσαν διαφορετικής προέλευσης πηγές, και έπειτα από μια καθυστέρηση στην είσπραξη του ποσού λόγω χρεοκοπίας της εταιρείας, τελικά ο σκελετός του έργου παραδόθηκε ενώ από το 1.355.000 ευρώ, απορροφήθηκαν οι 920.0000 ευρώ.

Τα υπόλοιπα, περίπου 400.000 ευρώ, σύμφωνα με πληροφορίες, διατέθηκαν από την Αντιπεριφέρεια Χανίων, σε άλλες ανάγκες, μετά από ανακατονομή του ποσού που έγινε το Σεπτέμβριο του 2014.

Η τελευταία αναφορά - υπόσχεση για την συνέχιση του έργου δόθηκε το 2008, από τον σημερινό πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος ως Υπουργός Εσωτερικών παρευρέθη στα Χανιά, για τις εκδηλώσεις από την 67η επέτειο της Μάχης της Κρήτης και είχε ανακοινώσει την απόφαση της κυβέρνησης για την χρηματοδότηση του υπό ανέγερση μνημείου.

Την ίδια χρονιά, στη Νομαρχία που ήταν υπεύθυνη για το έργο, είχαν ξεκινήσει διαδικασίες για την επικαιροποίηση των μελετών ώστε να γίνει νέα δημοπράτηση για τη συνέχιση του έργου.

Μπορείτε να μαντέψετε οτι αυτή η δημοπράτηση, δεν έγινε ποτέ

(Στην είσοδο του μνημείου, απόμαχοι, κατά τη διάρκεια της επετείου της Μάχης της Κρήτης, φύτεψαν συμβολικά, ελαιόδεντρα)

Ο τότε αντινομάρχης Χανίων κ Μανώλης Σπανουδάκης, θυμάται ότι, με την βεβαιότητα πως το έργο θα συνεχιστεί, συγκεντρώθηκαν από τον ΟΑΔΥΚ όλες οι μελέτες για το μνημείο, με στόχο την επικαιροποίησή τους. Η τελευταία συνεδρίαση για το μέλλον του μνημειακού συγκροτήματος, έγινε στο Ναυτικό Μουσείο Χανίων και από εκεί και πέρα η υπόθεση όπως φαίνεται αποτελεί παρελθόν.

Το 2015, η Ένωση Τουριστικών Καταλυμάτων Ν.Χανίων είχε στείλει επιστολή, προς τον γενικό γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης, τον αντιπεριφερειάρχη και τον δήμαρχο Χανίων για την άμεση ανάγκη αποκατάστασης του μνημείου, προβάλλοντας σαν επιχείρημα ότι θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών και προβολής της ιστορικής μας κληρονομιάς παραθέτοντας ως παράδειγμα το τι πράττει η γειτονική μας Τουρκία (για όποιον θέλει να διαβάσει το απόσπασμα της επιστολής έχει ενδιαφέρον ".... Στις 25 Απρίλη ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις στην Καλλίπολη της Τουρκίας για τα 100 χρόνια της ομώνυμης αποτυχημένης εκστρατείας των Συμμάχων. Παρόντες ο Κάρολος της Βρετανίας και 20 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Εκατοντάδες δημοσιογράφοι απ' όλο τον κόσμο, ζωντανή κάλυψη από το Euronews, το BBC και άλλα κανάλια. Δημοσιότητα που δεν κερδίζεται ούτε και εάν ξοδέψεις εκατομμύρια ευρώ και όλα αυτά δωρεάν…. Όχι μόνο φέτος που τιμώνται τα 100χρονα, αλλά και τις άλλες χρονιές δίνεται μεγάλη βαρύτητα από την Τουρκική κυβέρνηση με οργάνωση ειδικών χώρων φιλοξενίας, φεστιβάλ για τη νεολαία και άλλες εκδηλώσεις").

Προφανώς και η επιστολή έλαβε την τύχη που αναμένονταν, κατέληξε δηλαδή στον κάλαθο των αχρήστων αφού όπως διαπιστώσαμε και εμείς σε επικοινωνία με τοπικούς φορείς, η υπόθεση της ανέγερσης του μνημείου είναι τελειωμένη: το έργο έχει εγκαταλειφθεί πλήρως και δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη έστω και για την προστασία του χώρου.

Ακούσαμε φράσεις όπως εγώ δεν παρέλαβα τίποτα, δεν ξέρω τίποτα, «ποιό έργο», και άλλα σχετικά όχι από χείλη αναρμόδια αλλά από εν ενεργεία, «πρωτοκλασάτους» τοπικούς άρχοντες.

Η ονοματολογία δεν έχει νόημα (σε πρώτο χρόνο) γιατί απλά αυτό που αποδεικνύεται είναι ότι τίποτα στο ελληνικό κράτος δεν έχει συνέχεια και κανένα έργο δεν γίνεται με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και στρατηγικό σχεδιασμό αλλά με ορίζοντα εκλογών.

Τι έμεινε 25 χρόνια μετά; Εξαγγελίες, υποσχέσεις στους Συμμάχους για την συγκρότηση του Μνημείου, χρηματικές δωρεές που έφταναν απέξω και που τελικά κατέληξαν στο κενό, λήθη και ένα κουφάρι αξίας εκατομμυρίων ευρώ, που στέκεται για να θυμίζει την αδιαφορία, την έλλειψη συντονισμού και την κακοδιαχείριση, τα χαρακτηριστικά δηλαδή της ελληνικής διοίκησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και σήμερα απόμαχοι και συγγενείς τους, επισκέπτονται το Μνημείο και αποχωρούν με απογοήτευση για την εικόνα που αντικρίζουν και το όραμα που εγκαταλείφτηκε νωρίς.

Τι και αν η κεντρική εκδήλωση για την Μάχη της Κρήτης, έχει μεταφερθεί στο Μάλεμε, οι απόμαχοι και συγγενείς τους φαίνεται ότι διατηρούν εντονότερα την πικρή ανάμνηση του υπό ανέγερση μνημείου (σημειωτέον η πρόταση για το Μάλεμε «έπεσε» στο τραπέζι όταν η κατασκευή του Μνημείου παρέμενε στάσιμη και προκειμένου να μην βλέπουν οι ξένοι το ανεκτέλεστο έργο),

Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν ξεκάθαρα οι τοπικοί άρχοντες είναι αν προτίθενται να προχωρήσουν στην ολοκλήρωση του μνημειακού συγκροτήματος, αλλιώς, σε διαφορετική περίπτωση να πουν ευθαρσώς ότι το έργο ματαιώνεται και τόσα χρήματα και υποσχέσεις πήγαν χαμένες.

Αυτός ο διασυρμός που συνεχίζεται, εντός και εκτός συνόρων, με την πεποίθηση ότι το θέμα έχει ξεχαστεί, είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι η αδιαφορία ήταν αυτή που υπέσκαπτε από την αρχή τα θεμέλια του έργου.