Γαϊτάνης: Ο συγκεντρωτισμός στην οικονομία δεν είναι η λύση, είναι το πρόβλημα

Ο Γραμματέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΝΔ, γράφει για την ανάπτυξη και την αποκέντρωση με αφορμή την έρευνα του Cologne Institute for Economic Research

Σε μελέτη που παρουσιάστηκε πριν λίγο καιρό από το Cologne Institute for Economic Research η χώρα μας έχει μια ακόμα
αρνητική πρωτιά. Παρουσιάζει τη μεγαλύτερη οικονομική εξάρτηση από την περιοχή της πρωτεύουσας της, σε σχέση με όλες τις χώρες της Ευρώπης.

Σύμφωνα με την έρευνα, η περιοχή της Αττικής παράγει σχεδόν το 20% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν αφαιρούσαμε με κάποιο μαγικό τρόπο την οικονομία της Αττικής, η συρρίκνωση του ΑΕΠ της χώρας θα ήταν τόση, όση και στα χρόνια της κρίσης! Στη δεύτερη θέση αυτής της λίστας βρίσκεται η Γαλλική οικονομία με εξάρτηση από την οικονομία του Παρισιού κατά 15%.

Αν αναρωτηθείτε δε για το ποια χώρα έχει τη μικρότερη εξάρτηση από την πρωτεύουσα της, η απάντηση είναι η Γερμανία. Η Γερμανία έχει μια από τις πιο αποκεντρωμένες οικονομίες στον κόσμο! Αν αφαιρεθεί η οικονομία του Βερολίνου από της Γερμανίας, τότε το ΑΕΠ της θα αυξηθεί κατά 0,2%!

Αυτό το γεγονός βεβαίως ερμηνεύει σε ένα μεγάλο βαθμό και την ισχυρή ανταγωνιστικότητά της.

Η οικονομία της Γερμανίας έχει χτιστεί μετά τον πόλεμο σε ένα μοντέλο πολλών οικονομικών και διοικητικών κέντρων τα οποία παρουσιάζουν σημαντικές εξειδικεύσεις και ανταγωνίζονται μεταξύ τους.

Η διάρθρωση αυτή είναι προϊόν του διοικητικού μοντέλου που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο στη Γερμανία και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη πολλών αυτόνομων κρατιδίων.

Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, η Γερμανία έχει μια ιδιαίτερη πολυπολική οικονομία σε αντίθεση με περισσότερο συγκεντρωτικά κράτη όπως είναι η Γαλλία ή ακόμα και η Μεγάλη Βρετανία όπου οι πρωτεύουσες τους δεσπόζουν των εθνικών οικονομιών δημιουργώντας όμως περιορισμούς στην ανάπτυξη.

Παρατηρώντας τα τεκταινόμενα στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, στις Ηνωμένες Πολιτείες δηλαδή, θα δούμε ότι και εκεί το οικονομικό μοντέλο είναι πολυπολικό.

Πίσω από το δυναμισμό της αμερικανικής οικονομίας βρίσκεται ένα δίκτυο από πολλά οικονομικά κέντρα που βασίζεται στην αποκεντρωμένη διοίκηση.

Τα πολλά κέντρα έχουν πετύχει διαφορετικές εξειδικεύσεις αλλά και ανταγωνίζονται ισχυρά μεταξύ τους.

Στην Νέα Υόρκη για παράδειγμα βρίσκεται το χρηματοοικονομικό κέντρο της χώρας, στην Καλιφόρνια το κέντρο της τεχνολογίας και του κινηματογράφου ενώ η κεντρική διοίκηση βρίσκεται στην Ουάσιγκτον, μια πόλη με πολύ μικρότερο μέγεθος από τα υπόλοιπα μεγάλα αστικά κέντρα της Αμερικής.

Αντίθετα, το ελληνικό μοντέλο έχει άλλη φιλοσοφία.

To μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας καθώς και η διοίκηση είναι συγκεντρωμένες σε μια περιοχή, την Αττική στερώντας ζωτικό χώρο από την περιφέρεια.

Έτσι, η πατρίδα μας αφήνει αναξιοποίητο ένα πολύτιμο αναπτυξιακό δυναμικό όπως αυτό προκύπτει από το πολυποίκιλο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον μας.

Στην πατρίδα μας δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε εξειδικεύσεις για κάθε τόπο.
Πολλές από αυτές τις προσφέρει ήδη ο τόπος μας.

Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα μοντέλο που θα δίνει το απαραίτητο οξυγόνο για τη δημιουργία μιας άλλης οικονομίας, της πολυπολικής οικονομίας.

Θυμίζω ότι στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 ένας μεγάλος πολεοδόμος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης είχε αναφερθεί στο όραμα του για μια Ελλάδα με πολλά ισχυρά περιφερειακά κέντρα αντί του συγκεντρωτισμού.

Δυστυχώς, η κληρονομιά του εμφυλίου και η απουσία πολιτικού οράματος οδήγησαν σχεδόν αναγκαστικά στην μετακίνηση του πληθυσμού στην Αθήνα.

Τώρα ήρθε η ώρα να τα σκεφτούμε όλα από την αρχή.

Η Πολιτεία πρέπει καταρχήν να διαμορφώσει το διοικητικό πλαίσιο της αποκέντρωσης.
Κατόπιν θα πρέπει να κινητοποιηθούν οι τοπικές οικονομίες.

Άλλωστε στην Ελλάδα γεννήθηκε το πλαίσιο της αποκέντρωσης πριν αρκετές χιλιάδες χρόνια.
Θα ήταν κρίμα να είμαστε εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες αυτοί που θα γυρίσουμε την πλάτη στο πιο βιώσιμο σύστημα στο σύγχρονο κόσμο!

Η συγκέντρωση μεγάλης οικονομικής δραστηριότητας γύρω από την Αττική δεν είναι λύση. Η δημιουργία ανάπτυξης προϋποθέτει τη δημιουργία μιας νέας διοικητικής κουλτούρας και μιας διαφορετικής οικονομίας. Η αλλαγή αυτή θα βοηθήσει πολλές περιοχές να αναπτυχθούν και πολλαπλά οικονομικά κέντρα να ανθήσουν. Ο δρόμος είναι ένας και αυτόν πρέπει να ακολουθήσουμε.

*Ο Τάσος Γαϊτάνης είναι Γραμματέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΝΔ