Άρθρο Ν. Τζαβέλλα: Ντόναλντ, ο Τρομερός!

Η ευρωβουλευτής της ΝΔ, Νίκη Τζαβέλλα γράφει για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και αναλύει τι θα φέρει η εκλογή του

Αναμφισβήτητα, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου των Η.Π.Α., έχει συνταράξει το λιμνάζον – μέχρι τώρα – πολιτικό σκηνικό σε όλο τον κόσμο, και έχει αυξήσει την αναταραχή και αβεβαιότητα, στην – ήδη – ρευστή παγκόσμια οικονομία.

Παρατηρώντας τα πρώτα διατάγματα του Προέδρου, αντιλαμβανόμαστε ότι το διεθνές εμπόριο είναι η πρώτη προτεραιότητά του: Επαναδιαπραγμάτευση της NAFTA (συμφωνία εμπορίου με Καναδά, Μεξικό) και διάταγμα για την αποχώρηση από το ΤΤΡ (εμπορική συμφωνία των ΗΠΑ με Αυστραλία, Μπρουνέι, Καναδά, Χιλή, Ιαπωνία, Μαλαισία, Μεξικό, Ν. Ζηλανδία, Περού, Σιγκαπούρη και Βιετνάμ)

Όπως ανακοίνωσε, πρόθεσή του είναι να προχωρήσει σε διμερείς εμπορικές συμφωνίες με τις χώρες του ΤΤΡ. Ερμηνεύω αυτή του την πρόθεση 1) γιατί γνωρίζει ότι αρκετές από αυτές τις χώρες διαθέτουν ορυκτά, τα οποία είναι η βασική ύλη για την κατασκευή προϊόντων που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη της ψηφιακής αγοράς 2) επειδή το χαμηλό εργασιακό κόστος αυτών των χωρών, απειλεί την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών προϊόντων. (μιας και στοχεύει όμως στην δημιουργία θέσεων εργασίας στην αμερικάνικη αγορά, θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του ότι περισσότερες θέσεις εργασίας θα χάσει με την ανάπτυξη του ψηφιακού τομέα, από ότι με την εισαγωγή φτηνών προϊόντων από τρίτες χώρες).

Επανερχόμαστε στην τρίτη πράξη του Τραμπ που αφορά το εμπόριο: είναι η επικείμενη συνάντηση με την Τερέζα Μέϊ την επόμενη Παρασκευή. Θεωρείται σίγουρο ότι εκεί α συζητηθεί το ΤΤΙΡ, η ευρωατλαντική συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων. Ως Ευρωπαίοι, ας επικεντρωθούμε στο περίφημο ΤΤΙΡ.

Οι εμπορικοί κανόνες που διέπουν το εμπόριο στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ενιαίοι, και για τις εισαγωγές και για τις εξαγωγές, με ένθερμο μέτοχο το Ηνωμένο Βασίλειο του οποίου το 45% των εξαγωγών πάνε στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι επίσημες διαπραγματεύσεις για την ενιαία εμπορική και επενδυτική αγορά μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΤΙΡ), έχουν ξεκινήσει εδώ και 3 χρόνια. Χτίζονται κανόνες για άρση των δασμών, διευκόλυνση των επενδύσεων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, κανόνες για την βιώσιμη αμοιβαία εργατική νομοθεσία, και κανόνες για την προστασία του περιβάλλοντος.

Κατά την διάρκεια της τριετίας, στις διαπραγματεύσεις, πέραν των διαφωνιών σε διάφορα θέματα, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Αμερικανικής πολιτικής πλευράς, η επιχειρηματική πλευρά, άρχισε τις πολεμικές συρράξεις: Η αμερικάνικη αυτοκινητοβιομηχανία – μέσω της Αμερικανικής Κυβέρνησης – αποκάλυψε παραβίαση των κανόνων εκπομπής ρύπων, στην κατασκευή αυτοκινήτων της Volkswagen.

Σε αντεπίθεση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επέβαλε πρόστιμο $14.5 b. στην Apple της Ιρλανδίας για φοροδιαφυγή. Εχθροπραξίες που είναι εύκολα κατανοητές από τον επιχειρηματία Ντόναλντ Τραμπ.

Είναι σημαντική η ΤΤΙΡ για την Ευρώπη; Πολύ σημαντική, γιατί δημιουργείται μια ενιαία εμπορική αγορά περίπου 900 εκ. ανθρώπων. Και είναι λάθος, να πιστεύουμε ότι η ΤΤΙΡ ευνοεί τις μεγάλες πολυεθνικές. Αυτές, μπορούν άνετα (γραφειοκρατικά) να εμπορεύονται διεθνώς. Οι μικροί είναι που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν δαιδαλώδεις, πολυδάπανες διαδικασίες, για να ανοιχτούν στην αμερικάνικη αγορά. Μια ανοιχτή αγορά χωρίς δασμούς, είναι ότι καλύτερο για τους μικρομεσαίους.

Και ενώ οι διαπραγματεύσεις για την ΤΤΙΡ συνεχίζονται, μας προκύπτει το BREXIT και ο Τραμπ. Έχουν ήδη αρχίσει οι προβληματισμοί για το μέλλον του ΤΤΙΡ, αυτού του μεγάλου εγχειρήματος.

Για το μέλλον του εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δύο είναι τα σενάρια που με τα σημερινά δεδομένα, μπορούμε να προβλέψουμε. Το χειρότερο σενάριο, είναι μια διμερής εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Ηνωμένου Βασιλείου (ή μόνον Αγγλίας), με ταχείς ρυθμούς και ανατρεπτικούς κανόνες εφαρμογής, που θα ξεπερνούν την βαριά, βαθιά, μακρόχρονη, δαιδαλώδη και πολλές φορές απαγορευτική ευρωπαϊκή οδό. Παράλληλα, οι ΗΠΑ, μπορεί να αποστείλουν πρόσκληση σε κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διμερή εμπορική συμφωνία. Διευκρινίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Εμπορική Νομοθεσία, απαγορεύει ρητά στα κράτη μέλη να συνάπτουν διμερείς εμπορικές συμφωνίες.

Αν οι «Τράμπικοι» όροι είναι άκρως δελεαστικοί, σε συνδυασμό με εθνικές κυβερνήσεις που σιγά -σιγά αυτονομούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε η διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αρχίσει από το εμπόριο, και όχι από το Ευρώ.

Το καλό σενάριο που παρουσιάζουν αρκετοί αναλυτές, υποδεικνύει την Βρετανία ως γέφυρα μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως προς την ΤΤΙΡ. Σημαντικό είναι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν επιτίθεται στο Διεθνές εμπόριο. Απλώς, θέλει να το φέρει στα μέτρα του. Επίσης, δεν έχει αναφερθεί κατά της ΤΤΙΡ, κάτι που προσμετράται ως θετικό για την επιβίωση της Συμφωνίας.

Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, θα μπορούσε η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ με την Βρετανία, να περιλαμβάνει και κλείσιμο της συμφωνίας της ΤΤΙΡ, σε τριμερές σχήμα με παράλληλη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό, θα απέτρεπε την διάλυση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Εμπορικής Αγοράς και θα επιτάχυνε τις διαδικασίες της δημιουργίας του ευρωατλαντικού ελεύθερου εμπορίου. Όσο υποτιμητικά και αν βλέπει την Ευρώπη ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος, ως επιχειρηματίας (κυρίως) δεν μπορεί να αγνοήσει την Ευρωπαϊκή καταναλωτική δυνατότητα, έστω και αν μειώνεται συνεχώς.

Όποιο σενάριο κι αν επικρατήσει, είναι σίγουρο ότι επέρχεται μεγάλη αναστάτωση στο Διεθνές εμπόριο, η οποία θα οδηγήσει και σε γεωπολιτικές περιπέτειες. Το εμπορικό άνοιγμα Ομπάμα προς Δύση και Ανατολή, είχε σκοπό την σταδιακή ανακατανομή του παγκόσμιου πλούτου, για να αποφύγει γεωπολιτικές αναταραχές. Για παράδειγμα, αν η Κυβέρνηση Τραμπ κόψει τις εμπορικές διευκολύνσεις για το Μεξικό, θα οδηγήσει εκατομμύρια νεόπτωχων Μεξικανών να μεταναστεύσουν λαθραία στις ΗΠΑ – τοίχος ή μη τοίχος.

Θα έχουμε λοιπόν την οικονομία εναντίον της πολιτικής; Το νέο δόγμα Μονρόε που επιχειρεί ο Τραμπ για να προστατεύσει την αμερικάνικη οικονομία, μπορεί να δημιουργήσει τεράστια καταστροφή στην παγκόσμια ειρήνη. Και άλλοι αμερικανοί Πρόεδροι στο παρελθόν, επεδίωξαν τον αμερικανικό απομονωτισμό, και αναγκάστηκαν στην πορεία να αλλάξουν πλεύση.

Ίσως η πλεύση του νέου Προέδρου των ΗΠΑ να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη από την βαθμιαία ανακατανομή πλούτου στον πλανήτη, εφ’ όσον η διμερής του διπλωματία επιτύχει. Τότε, θα ξεκινήσει ένα νέο μοντέλο πολιτικού, που απαιτεί περισσότερη επιχειρηματική ικανότητα και λιγότερη πολιτική δεξιότητα.

Απομένει να το δούμε.

* Η Νίκη Τζαβέλλα είναι οικονομολόγος, πολιτικός και πρώην Βουλευτής και Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας.