Πρώτα θα φύγει το μνημόνιο και μετά θα αλλάξει ο ΕΝΦΙΑ

Από το 2020 και υπό προϋποθέσεις, θα πρέπει να αναμένεται η όποια αλλαγή για το "μισητό" Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων που συνεχίζει να προκαλεί αντιδράσεις για τέταρτη συνεχή χρονιά από την πρώτη εφαρμογή του το 2014

Το πρώτο βήμα για την αλλαγή του ΕΝΦΙΑ επί το δικαιότερο έχει προγραμματιστεί με την μορφή μιας μικρής μείωσης της συνολικής επιβάρυνσης κατά 200 εκ ευρώ στο πακέτο των αντισταθμιστικών μέτρων με την μορφή φοροελαφρύνσεων που θα υλοποιηθούν το 2020 δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση του τρίτου οικονομικού προγράμματος.

Η πραγματική αλλαγή όμως θα έρθει αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2018 -2021 για ένα απόθεμα εσόδων 5 δις ευρώ (εκτός των αντιμέτρων) την διετία 2020 -2021 . Το ποσό αυτό του αποθέματος δεν έχουν μεν κατανεμηθεί σε συγκεκριμένα μέτρα αλλά υπάρχει πρόβλεψη να αναλωθεί σε φοροελαφρύνσεις. Σύμφωνα με στελέχη του οικονομικού επιτελείο το ποσό αυτό θα προέλθει από την υπεραπόδοση των εσόδων των δύο τελευταίων χρόνων του ΜΠΔΣ λόγω της ανάκαμψης της οικονομίας και της μερικής καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.

Τα μέτρα αυτά υπάρχουν προς το παρόν μόνο ως πρόβλεψη και δεν έχουν συζητηθεί με τους δανειστές . Πηγές του οικονομικού επιτελείου τόνιζαν ότι οποιαδήποτε εξαγγελία ή υπόσχεση για ελαφρύνσεις του ΕΝΦΙΑ για το 2018 ή το 2019 απλώς θα έπεφταν στον κενό καθώς δεν υπάρχει το απαραίτητο δημοσιονομικό περιθώριο για κάτι τέτοιο.

Στο αναθεωρημένο μνημόνιο προβλέπεται ότι ο εισπρακτικός στόχος των 2,65 δις ευρώ θα παραμείνει αμετάβλητος μέχρι και το 2019 άρα τα περιθώρια αλλαγών είναι μηδαμινά.

Ακόμη και χθεσινή αναφορά της υφυπουργού οικονομικών κ. Κατερίνας Παπανάτσιου στην Βουλή περί της μείωσης των παράλογα υψηλών αντικειμενικών αξιών επί των οποίων επιβάλλεται ο φόρος στις εμπορικές αξίες μέχρι και το τέλος του χρόνου δεν δίνει όλη την εικόνα. Η υφυπουργός ανέφερε απλώς την μνημονική δέσμευση η οποία ήταν γνωστή από τα 2016 έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι και τις 30 Ιουνίου του 2017 και τελικά πήρε αναβολή μέχρι και το τέλος του χρόνου.

Αυτό που δεν είπε η κ. Παπανάτσιου είναι ότι ακόμη και με την μείωση των αντικειμενικών αξιών τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ δεν θα αλλάξουν πολύ καθώς ο εισπρακτικός στόχος για ετήσια έσοδα 2,65 δις ευρώ δεν θα αλλάξει. Για να γίνουν και τα δύο, δηλαδή η είσπραξη του ίδιου ποσού με χαμηλότερες αντικειμενικές αξίες θα έχει ως αποτέλεσμα την αναπροσαρμογή των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ προς τα πάνω για να επιτευχθεί ο στόχος των 2,65 δις ευρώ.

Ένα ακόμη εμπόδιο στην αλλαγή του ΕΝΦΙΑ είναι ότι παρέμεινε και το 2016 , ο φόρος με την μεγαλύτερη εισπραξιμότητα ( ξεπερνάει το 80% ) από όλους όσους επιβάλλει το ελληνικό δημόσιο Αυτό γίνεται φανερό από το γεγονός ότι από τα 3,15 δις ευρώ που βεβαιώθηκαν φέτος αναμένεται να εισπραχθούν τουλάχιστον 2,65 δις ευρώ. Από όλους του υπόλοιπους άμεσους φόρους εισπράττεται το 55-60% ενώ ο ΦΠΑ έχει εισπραξιμότητα περίπου 35%.

Άδικος από την δημιουργία του

Ο ΕΝΦΙΑ είναι ένα φόρος που έχει επικριθεί για αδικίες όχι μόνο από τους φορολογούμενους αλλά και από τους ίδιους τους δημιουργούς του.

Η μεγαλύτερη αδικία του ΕΝΦΙΑ είναι ότι επιβλήθηκε σε τελείως εικονικές αντικειμενικές αξίες που ίσχυαν το 2008 ενώ το 2013που ξεκίνησε η επεξεργασία του νέου που θα αντικαθιστούν το ΕΕΤΗΔΕ ( το περίφημο χαράτσι της ΔΕΗ ) οι τιμές αυτές είχαν μειωθεί κατά τουλάχιστον 35%.

Ο καθηγητής κ. Νίκος Καραβίτης που συμμετείχε στην επιτροπή που έπρεπε να δημιουργήσει ένα φόρο ακινήτων έχει παραδεχθεί δημόσια ότι η αρχική ιδέα ήταν ένα φόρος ακινήτων οριζόντιος όπως υπάρχει και σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Αντ’ αυτού όμως, με την δικαιολογία ότι δεν μπορούσαν τα αγροτεμάχια να φορολογηθούν με ίδιους όρους με αυτούς των αστικών ακινήτων ελήφθη η απόφαση να πληρώνουν ένα συμβολικό τίμημα . Μαζί τους διασώθηκαν και τα ακίνητα εκτός σχεδίου λόγω έλλειψης αντικειμενικών αξιών . Και αυτά πληρώνουν αναλογικά πολύ λιγότερα από τα ακίνητα των πόλεων ανεξάρτητα από την εμπορική τους αξία που ανεβαίνει πολύ αν είναι πχ παραθαλάσσια . Την διαφορά από τον εισπρακτικό στόχου, τα 2,65 δις ευρώ κάλυψε ο συμπληρωματικός φόρος που επιβλήθηκε στην μεγάλη ακίνητη περιουσία αλλά μόνο για τα αστικά ακίνητα. ¨Όσοι είχαν το 2015 ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας 300.000 ( η οποία έγινε 200.000 ευρώ το 2016 με τον νέο φορολογικό νόμο ) φορολογούταν διπλά. Πληρώνουν και το κύριο φόρο του ΕΝΦΙΑ αλλά και με τον συμπληρωματικό που ήταν στην ουσία ο μετονομασμένος Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας ( ΦΜΑΠ).

Τάσος Δασόπουλος