Η οικογενειακή επιχείρηση που γυρνά την πλάτη στην τεχνολογία

Η Λίτσα Μπήτιου και η κόρη της Χριστίνα μάς συστήνουν τις κούκλες τους

Γράφει η Μαργαρίτα Τζαγκαράκη

Κούκλες σε ράφια, σε κούτες, σε ντουλάπια, σε συρτάρια, σε αποθήκες, κούκλες παντού. Η Λίτσα Μπήτιου μαζί με την κόρη της Χριστίνα φτιάχνουν κούκλες, σχεδιάζουν κοστούμια, ετοιμάζουν σκηνικά.
Το υπόγειο είναι γεμάτο κούκλες, στο ισόγειο έχουν το εργαστήριό τους και στο σπίτι όλο και κάπου θα βρεις μία κούκλα. Ζουν με τις κούκλες τους, συγκατοικούν μαζί τους και αυτή την συγκατοίκηση δεν είναι διατεθειμένες να την αλλάξουν με τίποτα γιατί τους δίνει πολλή ενέργεια.

Μαμά και κόρη διατηρούν ένα κουκλοθέατρο που διεκδικεί τον δικό του χώρο σε μία εποχή που η τεχνολογία, το ίντερνετ και το Youtube «απάλλαξε» για λίγη ώρα τους γονείς από την έγνοια των παιδιών τους και η τηλεόραση και ο υπολογιστής, εύκολα και ανέξοδα, παίζουν το ρόλο της γρήγορης διασκέδασης.

- Πώς ξεκινήσατε να φτιάχνετε κούκλες;

«Πάντα ασχολούμουν με την μικρογλυπτική, κάνοντας το άγχος μου δημιουργία. Έφτιαχνα κυρίως πρόσωπα και δεν απέχει πολύ από το να φτάσει κανείς να φτιάχνει κούκλες. Κάποια στιγμή βρέθηκε ο κ. Χατζάκης που μου είπε "γιατί αυτές τις κούκλες δεν τις εμψυχώνεις;" Τι θα πει αυτό; Να κάνω κουκλοθέατρο. Ξεκίνησα μόνη μου πριν 23 χρόνια και όταν η Χριστίνα έγινε 16 ετών άρχισε να μυείται στο χώρο του κουκλοθεάτρου και από τότε παίζουμε μαζί».

- Τι σημαίνουν για εσάς αυτές οι κούκλες;

«Όταν μιλάμε για κουκλοθέατρο, η κούκλα είναι προέκταση του χεριού μου του εαυτού μου. Δεν θα μπορούσα να την αισθανθώ διαφορετικά από τη στιγμή που την εμψυχώνω και της δίνω ζωή. Είναι η προέκταση του εαυτού μου».

- Ο κόσμος βλέπει κουκλοθέατρο;

«Δεν βλέπει κουκλοθέατρο όσο θα έπρεπε να βλέπει και περισσότερο τα μικρά παιδιά. Εμείς κάνουμε κουκλοθέατρο και για ενήλικες. Είναι υποτιμημένο στη χώρα μας και ίσως δεν φταίνε και τόσο πολύ οι άνθρωποι που δεν έρχονται τόσο πολύ. Φανταστείτε ότι στο εξωτερικό κλείνουν πριν 4-5 μήνες ακόμα κι ένα χρόνο, εξαρτάται το σχήμα που παίζει. Εμείς δεν έχουμε συνηθίσει, δεν είναι στην κουλτούρα μας το κουκλοθέατρο. Από την άλλη, υπήρξαν και κάποιες κακές παραστάσεις».

- Πώς επιβιώνει το κουκλοθέατρο την εποχή της τεχνολογίας και του Youtube;

«Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα. Δεν έχει καμία σχέση. Αυτό που σου προσφέρει το κουκλοθέατρο μέσα από την κούκλα είναι η ανατροπή της ζωής. Είναι το ψέμα, γιατί η κούκλα είναι ψέμα, αλλά μέσα από το ψέμα αυτό κάνει την ανατροπή. Με την ειλικρίνεια που έχει λέει τα πράγματα όπως είναι χωρίς να παρεξηγείται, την κούκλα δεν την παρεξηγούμε. Έναν ηθοποιό όμως τον παρεξηγούμε. Την κούκλα ποτέ, γιατί έχει αυτό το ανατρεπτικό στοιχείο βγάζει όμως την αλήθεια για τη ζωή. Είναι μαγικό. Και για αυτό τα παιδιά, που έχουν μέσα τους την ειλικρίνεια από τη γέννησή τους αγαπούν τόσο πολύ και ταυτίζονται με την κούκλα. Γιατί μετά όταν μεγαλώσει ο άνθρωπος και σταματήσει η αθωότητα δεν μπορεί να ταυτιστεί με την κούκλα, όπως ένα παιδί. Η κούκλα δεν υποκρίνεται όπως ένας ηθοποιός. Είναι ό,τι λέει. Η απόλυτη ειλικρίνεια με την οποία εκθέτει την ίδια της τη ζωή μπροστά στο κοινό.

Έχει και θεραπευτικό στοιχείο. Φέρνει τους φόβους και τις αγωνίες σε μία συμβατική μορφή ας πούμε, που μπορούμε να γελάσουμε στο τέλος ενώ πραγματικά μέσα από το γέλιο βγαίνει η θεραπεία μας».

- Τα παραμύθια σας έχουν πάντα καλό τέλος;

«Ναι φροντίζουμε να έχουν καλό τέλος και να έχουν πολύ γέλιο. Γιατί μόνο έτσι το παιδί στην αρχή ταυτίζεται με τους ήρωες, καταλαβαίνει μέσα του ποιο είναι το καλό και το κακό, βλέπει πώς αυτοί οι ήρωες αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες, το φόβο και στο τέλος βλέπουμε ότι αυτός ο ήρωας πάντοτε νικάει το κακό και το παιδάκι, επειδή τον ακολουθεί στην ψυχολογία του μέχρι τέλος νιώθει δικαιωμένο. Ότι έχει λυτρωθεί, ότι έχει νικήσει το κακό και ότι είναι ο ήρωας.

Θα σας πω για το τελευταίο έργο που παίζουμε τώρα «Το πάρτι στο δάσος και ο κυρ λύκος». Γίνεται ένα πάρτι σε ένα δάσος το διοργανώνει η κυρ αλεπού και δεν καλεί σκόπιμα το λύκο. Γιατί τον φοβάται, φοβάται ότι είναι πεινάλας, ότι θα φοβερίζει τα ζώα τα υπόλοιπα και δεν τον καλεί. Ο λύκος όμως το μαθαίνει και πηγαίνει ακάλεστος στο πάρτι. Και τότε λέμε στα παιδιά: "Πώς θα αντιδράσει ο λύκος τώρα;" Θα θυμώσει. Και τα ζώα τι θα κάνουν, θα το βάλουν στα πόδια;" Και λένε τα παιδιά "ναι, θα το βάλει στα πόδια". Και τους λέμε "όχι δεν θα το βάλουν στα πόδια και θα τον αντιμετωπίσουν με το μυαλό τους όχι με τη δύναμή τους γιατί ο λύκος είναι πιο δυνατός από όλους. Θα βάλουν το μυαλό τους να δουλέψει να βρουν πώς θα αντιμετωπίσουν το λύκο που αντιπροσωπεύει το φόβο". Και τότε βγαίνει ο λαγός βάζει το μυαλό του να δουλέψει και με μαεστρία τον χώνει μέσα σε ένα πηγάδι κι τον εγκλωβίζει εκεί.

Αυτό είναι το μήνυμα της παράστασης ότι όταν δουλεύει το μυαλό μας μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας πολύ εύκολα.

- Πώς επιλέγετε τα παραμύθια που θα παίξετε;

«Λατρεύουμε τα κλασικά παραμύθια. Παρατηρούμε τους προβληματισμούς της κάθε εποχής και διαλέγουμε τα παραμύθια. Για παράδειγμα "Το πάρτι στο δάσος" το έχουμε κάνει λόγω του bullying. Θέλουμε να δείξουμε ότι όταν ένα παιδί αντιμετωπίζει το φόβο από κάποιο παιδί, να βάλει το μυαλό του να δουλέψει και τότε θα βρει τη λύση. Γιατί ο άνθρωπος έχει άμυνες, και τα παιδιά έχουν, αρκεί να τα εκπαιδεύσουμε.

- Φτιάχνετε και άσχημες κούκλες. Δεν τις φοβούνται;

«Οι άσχημες κούκλες εκφράζουν το ρόλο τους. Κάνουμε συνέχεια κούκλες που εκφράζουν αυτό που θέλουν να πουν. Γιατί υπάρχουν και οι κακοί ρόλοι, πρέπει το παιδί να νιώσει το φόβο για να μπορέσει να νοιώσει τη λύτρωση. Μέσα σε όρια ο φόβος εννοείται. Αυτό που προωθούμε είναι ο αγώνας για το καλό».

Η Λίστα και η Χριστίνα Μπήτιου παρουσιάζουν την κουκλοπαράσταση « Το πάρτι στο δάσος και ο Λύκος» κάθε Κυριακή μεσημέρι και για όλο τον Οκτώβριο στη ΧΑΝ Θεσσαλονίκης.

Περισσότερα για τις παραστάσεις μπορείτε να βρείτε στο σάιτ www.puppetry.gr και στη σελίδα τους στο facebook.