Οι «σκληροί» των ελληνικών φυλακών

Οι κάστες, το καθεστώς φόβου και τα κλειστά στόματα

Ένας ακήρυχτος πόλεμος μαίνεται μέσα στα καταστήματα κράτησης της χώρας όπου συγκρούονται οι «σκληροί των φυλακών», οι οποίοι δρουν ως συμμορίες που μεταχειρίζονται εκφοβισμό και βία, για να διατηρούν την εξουσία έναντι των ασθενέστερων κρατούμενων.

Της Μαρίας Ζαχαροπούλου

Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι καθημερινά γίνονται μάρτυρες επεισοδίων που, σε πολλές περιπτώσεις, μετατρέπονται σε συμπλοκές με απρόβλεπτες διαστάσεις. «Η τιμωρία και η ποινή έπρεπε να σταματά στην είσοδο της φυλακής αλλά δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει. Από την ημέρα που θα μπει στη φυλακή είτε το «νταραβέρι» συνεχίζεται, είτε ο κρατούμενος θα πέσει θύμα εκμετάλλευσης» έλεγε αρμόδια πηγή στο newsbeast.gr περιγράφοντας, με μελανά χρώματα, πως κρατούμενοι γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από συγκρατούμενούς τους υπηρετώντας ουσιαστικά το ρόλο του «δούλου» στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν.

Οι ελληνικές φυλακές, που αυτή τη στιγμή αριθμούν περίπου 10.000 κρατούμενους, αποτελούνται από ένα «μωσαϊκό ανθρώπων που έχουν διαφορετικά βιώματα, ποινική συμπεριφορά και κουλτούρα. Πρόκειται για 101 διαφορετικές εθνότητες και φυλές που προσπαθούν να συνυπάρξουν». Ωστόσο, η συνύπαρξη δεν είναι μία εύκολη υπόθεση καθώς είναι γεγονός πως τα περισσότερα περιστατικά βίας καταγράφονται ανάμεσα σε μέλη εθνοτικών ομάδων που συγκρούονται για την κατανομή της άτυπης εξουσίας της φυλακής.

Η εισαγωγή και διακίνηση ναρκωτικών, η κατασκευή αυτοσχέδιων όπλων, η χρήση κινητών τηλεφώνων μέσα στα καταστήματα κράτησης αποτελούν στοιχεία που επιβεβαιώνουν την κυριαρχία συγκεκριμένων ανθρώπων καταστώντας τους πανίσχυρους μέσα στους κόλπους της φυλακής που τελικά δεν μπορεί να επιτελέσει αποτελεσματικά το ρόλο της εξαιτίας προβλημάτων που ήδη υπάρχουν, μεταξύ αυτών, ο υπερπληθυσμός και η υποστελέχωση.

Οι Γεωργιανοί θεωρούνται από τους σωφρονιστικούς οι πλέον «σκληροί» κρατούμενοι καθώς λειτουργούν οργανωμένα έχοντας αρχηγό και δικό τους στενό κύκλο προσώπων που δύσκολα «σπάει» από τρίτους. Πρόκειται για μία κλειστή κάστα, που ζωγραφίζει εκκλησίες μέσα στα κελιά της και επιλέγει να μη μοιράζεται τίποτα, με τους άλλους κρατούμενους, καθώς ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες και, σε πολλές περιπτώσεις, τα μέλη της επιλέγουν να εκτίουν το σύνολο της ποινής τους μην κάνοντας χρήση ευεργετημάτων, όπως για παράδειγμα, τα μεροκάματα που «ανοίγουν» πιο γρήγορα την πόρτα της φυλακής.

Είναι χαρακτηριστική η συζήτηση που είχε άλλοτε υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Δικαιοσύνης με Γεωργιανό εισαγγελέα ο οποίος όταν ρωτήθηκε με ποιο τρόπο αντιμετωπίζουν τους «σκληρούς» των φυλακών τους, εκείνος απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «οι σκληρότεροι εγκληματίες μας βρίσκονται στην Ελλάδα».

Η αλβανική μαφία είναι μία ισχυρή ομάδα μέσα στις ελληνικές φυλακές και ενοχοποιείται για πολλά βίαια επεισόδια και επιρροή στον κόσμο των εγκλείστων. Οι Αλβανοί είναι φατρίες, που χωρίζονται ακόμη και μέσα στις φυλακές σε βόρειους και νότιους, ανάλογα με τις περιοχές καταγωγής τους. Μεταφέρουν μέσα στη φυλακή τις βεντέτες και τις αντιζηλίες τους ενώ οι περισσότεροι φέρονται να εμπλέκονται σε βαριά αδικήματα, όπως δολοφονίες, «σκληρά» ναρκωτικά και όπλα.

«Η βία είναι στοιχείο επιβολής στις σχέσεις των κρατουμένων» λένε άνθρωποι που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις ισορροπίες της φυλακής συμπληρώνοντας πως ομάδες Αραβόφωνων, Ασιατών αλλά και Αφρικανών έχουν αρχίσει να καταγράφουν δράση μέσα από τα κάγκελα και όχι μόνο.

Έχει διαπιστωθεί ότι, σε πολλές περιπτώσεις, η φυλακή γίνεται πεδίο για να ξεκαθαρίσουν εκκρεμότητες που σχετίζονται με προσωπικές διαφορές αλλά και με εγκληματική δράση εκτός ή εντός της φυλακής. Άλλωστε, είναι γνωστό πως, κατά καιρούς, οι αρμόδιες αρχές έχουν εντοπίσει συγκεκριμένα πρόσωπα που κινούν τα νήματα μέσα από τη φυλακή σε συμμορίες που λυμαίνονται τη νύχτα.

Είναι ενδεικτικό πως το 2016 η Βρετανία αρνήθηκε να εκδώσει στη χώρα μας δύο κρατούμενους εξαιτίας του «καθεστώτος φόβου» και των άγριων επεισοδίων μεταξύ κρατουμένων. Στη σχετική δικαστική απόφαση αναφέρεται ότι «πτέρυγες φυλακών ελέγχονται, χωρίς αμφιβολία, από ομάδες ισχυρών κρατουμένων που χρησιμοποιούν εκφοβισμό και βία για να διατηρήσουν την εξουσία τους έναντι των ασθενέστερων».

Οι μετακινήσεις κρατουμένων από τη μία φυλακή σε άλλη είναι ο μόνος τρόπος για να «χτυπηθούν» οι ισχυρές ομάδες που δημιουργούνται ανάμεσα στους έγκλειστους. Ωστόσο και αυτός ο τρόπος δεν είναι απαραίτητα αποτελεσματικός καθώς αυτές οι αποφάσεις, πολλές φορές, συνοδεύονται από απειλές, ακόμη και επιθέσεις.

Κι αυτό, όπως έλεγε αρμόδια πηγή, γιατί «οι φυλακές είναι συγκοινωνούντα δοχεία και όταν η διαφθορά δεν χτυπιέται δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Τη στιγμή, μάλιστα, που δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός μεταξύ των κρατούμενων, όλα μπορούν να συμβούν».

Όπως έλεγε η ίδια πηγή, η απόλυτη αποτυχία του συστήματος επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει τρόπος να προστατευτούν άνθρωποι οι οποίοι καταγγέλλουν ότι πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης με αποτέλεσμα τα στόματα να παραμένουν κλειστά.

Δείτε όλα τα θέματα του Weekend