Φάκελος Σκοπιανό: Όλα τα σημεία της διαπραγμάτευσης

Αναχωρεί σήμερα για τα Βαλκάνια ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών

Για τρίτη φορά μέσα σε ένα μήνα ο υπουργός Εξωτερικών θα συναντήσει τον υπουργό Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Νικολά Ντιμιτρόφ, ενδεικτικό της προσπάθειας που καταβάλλεται να υπάρξει μια θετική εξέλιξη εντός της άνοιξης.

Σήμερα το απόγευμα η ελληνική αντιπροσωπεία θα αναχωρήσει για το Βελιγράδι προκειμένου ο Νίκος Κοτζιάς να συναντήσει τον Σέρβο ομόλογό του καθώς δρομολογειται συνάντηση Ελλάδας-Σερβίας σε επίπεδο αρχηγών των κυβερνήσεων εντος του εξαμήνου. Την Τετάρτη ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών θα βρεθεί στην Οχρίδα για τον νέο γύρο συνομιλιών στο Σκοπιανό.

Ας δούμε όμως που βρισκόμαστε στις διαπραγματεύσεις, με βάση τα κεφάλαια στα οποία ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς έχει ταξινομήσει με τον Σκοπιανό ομόλογο του.

Σύνθετη ονομασία

Το πρώτο κεφάλαιο στη διαπραγμάτευση αφορά στο όνομα και χωρίζεται σε τέσσερις υποενότητες: Στο περιεχόμενο του ονόματος, στον επιθετικό του προσδιορισμό, στο αν θα είναι μια ή δυο λέξεις και στο αν θα είναι αμετάφραστο. Εχει υπάρξει συμφωνία να είναι σύνθετη ονομασία, με τον Νικόλα Ντιμιτρόφ να έχει δηλώσει ότι είναι δύσκολο να πείσει το λαό του ότι το όνομα θα είναι μια λέξη. Η πρόταση του Μάθιου Νίμιτς είναι να είναι δύο λέξεις και αμετάφραστο σε σλαβική διάλεκτο και έτσι να καταχωρηθεί στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ.

Θυμίζουμε ότι τα πέντε ονόματα που έχει προτείνει είναι τα εξής: 1.Republika Nova Makedonjia 2. Republika Severna Makedonija 3.Republika Gorna Makedonija 4. Republika Gorna Makedonija 5.Republika Makedonija ( Skopje) . Το τελευταίο το έχει απορρίψει η Αθήνα.

Ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάαεφ έχει επίσης δηλώσει ότι έχει υπάρξει συμφωνία στον γεωγραφικό προσδιορισμό και ότι εχει απορρίψει κάθε άλλη πρόταση που έχει κατατεθεί περιλαμβανομένου του χρονικού προσδιορισμού.

Το Βορεια Μακεδονία, δείχνει να είναι το επικρατέστερο διότι δεν έχει ιστορικές αναφορές. Είναι όμως για ορισμένους διπλωμάτες πολιτικά προβληματικό διότι η ύπαρξη βόρεια προυποθέτει την ύπαρξη νότιας.

Εφόσον η βόρεια θα απαρτίζει κράτος και η νότια μια εσωτερική επαρχία προκύπτει εκ των πραγμάτων μια ανισορροπία.

Eύρος χρήσης

Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά το εύρος της χρήσης, δηλαδή, πώς θα χρησιμοιείται το όνομα στο εσωτερικό της χώρας, στις διμερείς συμφωνίες και στους διεθνείς οργανισμούς, στην Ευρωπαική Ενωση, στον ΟΗΕ στο ΝΑΤΟ κλπ.

Το κεφάλαιο αυτό είναι το πιο δύσκολο στη διαπραγμάτευση.

Διότι τα Σκόπια δεν θέλουν να αλλάξουν τη συνταγματική ονομασία στο εσωτερικό τους και διαπραγματεύονται στο αν θα μπορούν να διατηρήσουν το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» για καθαρά εσωτερική χρήση, σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε οικονομικούς οργανισμούς σε συλλόγους κλπ. Να μπορούν δηλαδή να εκδόσουν πτυχία ή πιστοποιητικά που δεν θα έχουν διεθνή χρήση.

Σε ότι αφορά τις διμερείς συμφωνίες, θυμίζουμε ότι 137 χώρες μέλη του ΟΗΕ έχουν αναγνωρίσει τη FYROM με το όνομα “Mακεδονία». Από τις χώρες της Ευρωπαικής Ενωσης τρεις τουλάχιστον 3 χώρες εχουν αναγνωρίσει διμερώς, de jure, τη FYROM με το όνομα «Μακεδονία», όπως η Πολωνία, η Σλοβενία και η Κροατία. Αλλες ευρωπαικές χώρες, de facto την αποκαλούν «Μακεδονία» όπως για παράδειγμα η Γερμανία.

Γλώσσα και ταυτότητα

Το τρίτο και το τέταρτο κεφάλαιο αφορά τη γλώσσα και την ταυτότητα. Η ελληνική πλευρά φαίνεται εμμέσως να αναγνωρίσει ότι στη FYROM υπάρχει Μακεδονική ταυτότητα. Ξαναδιαβάζουμε απόσπασμα από ομιλία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Βελιγράδι τον περασμένο Δεκέμβριο:

« Είστε και εσείς Μακεδόνες, είστε και εσείς απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά Μακεδόνες δεν είστε μόνο εσείς είναι και άλλοι».

Αλλωστε η « μακεδονική γλώσσα» έχει καθιερωθεί στον ΟΗΕ από το 1977.

Ακρωνύμια

Τα ακρωνύμια, οι συντμήσεις, και τα παράγωγα καθιερώθηκαν επίσης στον ΟΗΕ από το 1992. Μια πιθανή αλλαγή θα σημαίνει πολλές άμεσες αλλαγές και φυσικά κόστος στην καθημερινότητα των πολιτών αλλά και στα διακρατικά έγγραφα στις εμπορικές σχέσεις. Οποιαδήποτε αλλαγή σίγουρα δεν θα γίνει από την μια μέρα στην άλλη.

Οδικός χάρτης για ΝΑΤΟ

Οσο και αν θεωρείται ορόσημο η 11η Ιουλίου οπότε και θα διεξαχθεί η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, η ημερομηνία αυτή δεν είναι καταλυτική καθώς η πρόσκληση για ένταξη ενός κράτους δεν είναι απαραίτητο να γίνει σε επίπεδο αρχηγών των κυβερνήσεων. Μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε χρόνο σε επίπεδο Υπουργών Εξωετερικών ή και των μόνιμων αντιπροσώπων του ΝΑΤΟ.

Η ενδιάμεση συμφωνία για το Ελληνικό υπουργείο εξωτερικών θεωρείται πλέον προβληματική αν όχι ξεπερασμένη, όσο και ομαλοποίησε τις σχέσεις των δύο χωρών το 1995 όταν υπεγράφη.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμες πηγές από το ΝΑΤΟ, αυτό που ζητά η Βορειοατλαντική συμμαχία είναι ότι δεν θέλει να δημιουργηθεί αντίστοιχο προηγούμενο όπως με την Τουρκία, να μετακυληθούν δηλαδή οι διαφορές Ελλάδας- FYROM στους κόλπους της Συμμαχίας.

Το θέμα είχε συζητηθεί αναλυτικά ανάμεσα στον πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο με την αναπληρωτή γγ του ΝΑΤΟ Ροουζ Γκοτεμέλερ στη συνάντηση που είχανε επι μιαμιση ώρα στο περιθώριο του Φόρουμ των Δελφών.

Τότε ο πρόεδρος σύμφωνα με πληροφορίες ανέπτυξε δύο εναλλακτικές επιλογές για τις αλλαγές στο Σύνταγμα της γειτονικής χώρας.

Η πρώτη να γίνει αναθεώρηση και να αλλάξει το προίμιο του Συντάγματος που αφορά τον αλυτρωτισμό.

Η δεύτερη επιλογή είναι να προστεθεί μια παράγραφος στο Σύνταγμα των Σκοπίων το οποίο θα αναγνωρίζει ότι το Διεθνές και το Ευρωπαικό Δίκαιο υπερισχύει του Συντάγματος.

Αυτή η ρύθμιση έχει ενταχθεί στο Σύνταγμα της Ολλανδίας.

Η αναπληρωτής γενική γραμματέας του ΝΑΤΟ συμφώνησε τότε μαζί του ότι τα Σκόπια δεν πρέπει να ενταχθούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και να γίνουν το 30μέλος της, εάν δεν αλλάξουν το Σύνταγμά τους και αυτή είμαι η θέση του κ. Κοτζιά.

Η ελληνική κυβέρνηση και ειδικότερα το υπουργείο εξωτερικών έχει μετρήσει πολλές φορές και τα θετικά και τα αρνητικά ενος συμβιβασμού που εκ των πραγμάτων θα γίνει στο Σκοπιανό.

Διότι όταν σε μια διαπραγμάτευση υπάρχουν επτά ανοιχτά ζητήματα είναι αδύνατον να κερδίσεις και στα επτά.

Ο Νίκος Κοτζιάς έχει μετρήσει όλα τα δεδομένα και γνωρίζει ότι είναι προς το συμφέρον της χώρας να κλείσει θετικά αυτή η υπόθεση.

Και ας έχουμε χάσει de facto εδώ και 23 χρόνια αφού η Ενδιάμεση Συμφωνία που υπεγράφη το 1995 και θεωρήθηκε τότε διπλωματική επιτυχία, σήμερα γίνεται αντιληπτό ότι ήταν ετεροβαρής καί ότι είχε νομικά και πολιτικά προβλήματα.

Είναι προς το εθνικό συμφέρον η λύση διότι θα μας αναβαθμίσει διπλωματικά τη στιγμή που η Τουρκία αλλά και η Ρωσία έχουν κάθε συμφέρον να μην θέλουν λύση.Ο Ταγίπ Ερντογάν το έχει πει δημόσια οτι δεν θέλει τη λύση. Ας το έχουμε αυτό υπόψη μας όταν έρθει η ώρα να γίνει συζήτηση στη Βουλή.

Αλεξία Τασούλη, φωτογραφία EUROKINISSI