Από το Ταμείο στην Ομοσπονδία: Οι περίεργες διαδρομές του δημοσίου χρήματος στο υπουργείο Πολιτισμού

Σειρά ευρημάτων που δείχνουν δαπάνες οι οποίες δεν σχετίζονται με τους καταστατικούς σκοπούς του, εντόπισε το προκαταρκτικό πόρισμα 140 σελίδων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού (ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ) το οποίο βρίσκεται στη διάθεση του News 24/7

Δαπάνες, οι οποίες δεν σχετίζονται με τους καταστατικούς σκοπούς του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων του υπουργείου Πολιτισμού, εντόπισε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, όπως αναφέρεται στο 140 σελίδων πόρισμά του, το οποίο βρίσκεται στην διάθεση του News 24/7.

Από τα πλέον σημαντικά ευρήματα είναι αυτά που αφορούν τις δαπάνες για τις ανάγκες της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων και όχι του Υπουργείου Πολιτισμού. Όπως αναφέρεται, από το 2005 ως το 2016, δαπανήθηκαν 2.859.019,54 ευρώ «για κάλυψη εξόδων της Ομοσπονδίας και όχι του Ταμείου», ενώ μάλιστα προτείνεται να ζητηθούν τα χρήματα πίσω.

Το Ταμείο Αλληλοβοήθειας ιδρύθηκε το 2002 ως ταμείο αρωγής των υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού. Αρχικός σκοπός του ήταν να δίνει δάνεια και βοηθήματα σε υπαλλήλους που είχαν ανάγκη για λόγους υγείας ή κοινωνικής αλληλεγγύης, αλλά και να υποβοηθά της πολιτιστικής επιμόρφωσης των υπαλλήλων. Η νομική του μορφή ήταν ιδιωτικού δικαίου (ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα), ενώ η χρηματοδότησή του ήταν 100% από κρατικό χρήμα και ειδικότερα από έσοδα του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και λογαριασμούς του Υπουργείου Πολιτισμού.

Σύντομα ανέλαβε τη λειτουργία του Παιδικού Σταθμού για τα παιδιά των υπαλλήλων του ΥΠΠΟ (βρίσκεται στην Πλάκα), την πληρωμή του λεγόμενου "πολιτιστικού επιδόματος" στους υπαλλήλους και τα τελευταία χρόνια την αποζημίωση για τις κατασκηνώσεις που πηγαίνουν το καλοκαίρι τα παιδιά των υπαλλήλων. Μέσω του ΤΑΥΠ, δηλαδή, ο εργοδότης (ΥΠΠΟ) φρόντιζε να καλύπτει υποχρεώσεις του προς τους υπαλλήλους. Καθώς φαίνεται, όμως, δεν έμεινε εκεί.

Από το 2002 ως και το 2017, Πρόεδρος του Ταμείου διετέλεσε ο κύριος Γ. Τσακοπιάκος, εργατοτεχνίτης στο Υπουργείο Πολιτισμού, στέλεχος της ΠΑΣΚΕ, πρώην πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων ΥΠΠΟ (ΠΟΕ ΥΠΠΟ) και νυν πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου της ΠΟΕ ΥΠΠΟ. Τα ίδια χρόνια, διευθυντής ήταν ο κ. Γ. Βλαντής, ΔΕ διοικητικός του Υπουργείου Πολιτισμού και στέλεχος της ΠΑΣΚΕ. Είναι άξιο λόγου το γεγονός πως παρά τις αλλαγές των Διοικητικών Συμβουλίων από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες, που είχαν την αρμοδιότητα να διορίζουν το ΔΣ και τον Διευθυντή του ΤΑΥΠ, αυτά τα πρόσωπα διορίζονταν από όλους ανεξαιρέτως τους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στην ίδια θέση.

Ουσιαστικά το πόρισμα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, σε πολλά σημεία του, καταδεικνύει ότι το Ταμείο Αλληλοβοήθειας των υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού, λειτουργούσε, μεταξύ άλλων, ως ένα μέσο επιχορήγησης της Ομοσπονδίας των υπαλλήλων με δημόσιο χρήμα. Αυτό μάλιστα δεν το αρνούνται ούτε οι ίδιοι οι μετέχοντες στο ΔΣ του ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ εξηγώντας μάλιστα και τους λόγους στο 48σέλιδο απαντητικό υπόμνημα που συνέταξε εκ μέρους τους ο δικηγόρος Ν. Κωνσταντόπουλος και απέστειλε το ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ στην αρμόδια για τους ελέγχους Διεύθυνση του ΓΛΚ στις 29/12/2017.

Τόσο το πόρισμα, όσο και το απαντητικό υπόμνημα βρίσκονται στη διάθεση του News 24/7, το οποίο φέρνει στη δημοσιότητα δύο ενδεικτικά παραδείγματα. Για το πού δηλαδή κατευθύνονταν παράνομα τα χρήματα του Ταμείου σύμφωνα πάντα με όσα εντόπισαν οι ελεγκτές.

Ταξίδια, ημερολόγια και καφές με χρήματα του Δημοσίου

Από τα ευρήματα, προκύπτουν δύο σημαντικά ερωτήματα: Το πρώτο αφορά τον τρόπο με το οποίο ασκείται ο συνδικαλισμός. Σύμφωνα με τον συνδικαλιστικό νόμο, τα σωματεία απαγορεύεται να δέχονται επιχορηγήσεις και δωρεές από την εργοδοσία -υπενθυμίζεται το σκάνδαλο με την ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, όταν είχε αποκαλυφθεί ότι χρηματοδοτούνταν από το ΔΣ της ΔΕΗ. Πόσο μάλλον όταν ο εργοδότης είναι το ίδιο το κράτος, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, οπότε πρόκειται για επιχορήγηση της Ομοσπονδίας των υπαλλήλων του ΥΠΠΟ με χρήματα από τα έσοδα αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Η υπουργική απόφαση επανασύστασης του ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ το 2002, προέβλεπε ότι το 25% των εσόδων του ΤΑΥΠ θα πήγαιναν στην ΠΟΕ ΥΠΠΟ «για την κάλυψη των πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων» -στην πραγματικότητα ως άμεσα έσοδα της Ομοσπονδίας, που μπορούσε να τα κατανείμει όπως ήθελε. Το 2014, η πρόβλεψη αυτή καταργήθηκε, όμως σύμφωνα με το πόρισμα, η Ομοσπονδία δεν έπαψε να χρηματοδοτείται, με νέο τρόπο αυτή τη φορά: Το Ταμείο, όπως αναφέρεται, πλήρωνε απευθείας έξοδα της Ομοσπονδίας, όπως ταξίδια συνδικαλιστικών στελεχών, εκτύπωση ημερολογίων, έξοδα καφέ, την αθλητική ομάδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΥΠΠΟ, φωτοτυπικά κ.α.

Όπως άλλωστε αναφέρεται και στο προκαταρκτικό πόρισμα, και δεν αμφισβητείται από την Ομοσπονδία Εργαζομένων, από τους 35 εργαζόμενους του ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ, που πληρώνονται από τα χρήματα του δημοσίου, 8 υπάλληλοι έχουν διατεθεί για να υποστηρίζουν τη λειτουργία της Ομοσπονδίας και πρωτοβάθμιων σωματείων των εργαζόμενων του Υπουργείου. Στο ίδιο πόρισμα αναφέρονται τουλάχιστον δύο συνδικαλιστικά συνέδρια της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, τα έξοδα των οποίων χρεώθηκαν και αυτά στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων, δηλαδή πληρώθηκαν με χρήματα του δημοσίο. Πρόκειται για μια πρακτική, που δεν εφαρμόζεται από την ανώτατη συνδικαλιστική συνομοσπονδία, την ΑΔΕΔΥ, η οποία πληρώνει το προσωπικό της και τα συνδικαλιστικά της συνέδρια από τα έσοδα που έχει. Άλλωστε, οι εισφορές των εργαζόμενων (που στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων παρακρατούνται από τους μισθούς και αποδίδονται άμεσα στα σωματεία τους) εξυπηρετούν αυτόν ακριβώς τον σκοπό: την οικονομική ανεξαρτησία των συνδικαλιστικών φορέων από τους εργοδότες τους.

Όλες αυτές οι δαπάνες, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, συνιστούν άμεση χρηματοδότηση μιας Ομοσπονδίας εργαζομένων (της ΠΟΕ ΥΠΠΟ) από τον εργοδότη της (δηλαδή το Υπουργείο Πολιτισμού), κάτι που απαγορεύεται ρητά από τον συνδικαλιστικό νόμο 1264/82.

Υπερωρίες ενός εκατομμυρίου ευρώ μέσω της Ομοσπονδίας

Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει, είναι η πιθανή εμπλοκή των υπουργών Πολιτισμού που υπέγραφαν τις χρηματοδοτήσεις ή άλλες ενέργειες του ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ. Σύμφωνα με τα ευρήματα του ελέγχου, οι υπουργοί ζητούσαν από το Ταμείο, να πληρώνει υπερωρίες στο προσωπικό του γραφείου τους, ενώ η υπερεργασία ως γνωστόν πληρώνεται από το ίδιο το Υπουργείο. Συγκεκριμένα, το 2005 πληρώθηκαν υπερωρίες στους εργαζόμενους στα γραφεία της Φ. Πάλη-Πετραλιά, του Π. Τατούλη και του Χ. Ζαχόπουλου, εκτός μισθοδοσίας και δημόσιου λογιστικού. Παράλληλα, φαίνεται πως γίνονταν προσλήψεις προσωπικού για το γραφείο τους, μέσω του Ταμείου, όπως έκανε ο Α. Σαμαράς το 2009, θέμα το οποίο έφερε στη δημοσιότητα το News 24/7.

Είναι όμως μόνο αυτό; Η μεταφορά ποσού ύψους 1 εκ. ευρώ στο ΤΑΥΠ ΥΠΠΟ με υπογραφή ενός Γενικού Γραμματέα, όπως δημοσιεύει το News24/7, με αόριστη αιτιολογία και χωρίς τεκμηρίωση για το πού κατευθύνθηκαν τα χρήματα αυτά, δεν μπορεί παρά να εγείρει ερωτήματα για την διαδρομή του χρήματος.

Στην πρώτη περίπτωση χρηματοδότησης της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων, επί υπουργίας Μ. Λιάπη, στις 10-12-2008, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΥΠΠΟ, Θ. Δραβίλλας, υπογράφει έγγραφο με βάση το οποίο θα έπρεπε να μεταφερθεί ποσό 1 εκ. ευρώ από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας στον τραπεζικό λογαριασμό της Ομοσπονδίας «για πληρωμή υπεραπασχολήσεων που αφορούν το από τα μέσα του 2007 και μέχρι σήμερα χρονικό διάστημα καθώς και χρήσεις σχετικές με αυτό». Στις έγγραφες «αντιρρήσεις» στον έλεγχο που συνέταξε ο Ν. Κωνσταντόπουλος και κατατέθηκαν εκ μέρους του Ταμείου στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, αναφέρεται ότι η μεταφορά του ποσού έγινε «προκειμένου να ενεργηθεί από αυτή (σσ την Ομοσπονδία) η πληρωμή υπεραπασχολήσεων προσωπικού του ΥΠΠΟΑ για το από τα μέσα του 2007 και μέχρι το τέλος του 2008 χρονικό διάστημα, καθώς και άλλων δαπανών σχετικών με αυτό». Προκύπτουν λοιπόν τα εξής ερωτήματα: Αν πρόκειται για υπερωρίες του προσωπικού του ΥΠΠΟ, προφανώς και δεν ήταν αρμοδιότητα της Ομοσπονδίας να τις πληρώνει. Υπάρχει κατάσταση των υπαλλήλων που πληρώθηκαν και αποδείξεις πληρωμής; Υπάρχουν στοιχεία για την είσπραξη και τη διάθεση αυτών των ποσών στον οικονομικό απολογισμό της Ομοσπονδίας, της οποίας τότε πρόεδρος ήταν ο Γ. Τσακοπιάκος;

Σημειώνεται, πως δεν πρόκειται για μια απλή περίοδο για το Υπουργείο Πολιτισμού. Αντιθέτως, πρόκειται για την περίοδο του σκανδάλου Ζαχόπουλου, όταν ήρθαν στο φως οι δαπάνες του Ειδικού Λογαριασμού και μέσα σε αυτές βρέθηκαν υπέρογκες πληρωμές στην Ομοσπονδία, το ΤΑΥΠ και σωματεία του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι έρευνες εκείνου του διαστήματος δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, όπως υπενθυμίζουν 41 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με την πρόσφατη ερώτησή τους με τίτλο «Οικονομικοί-διαχειριστικοί έλεγχοι σε χρονίζουσα εκκρεμότητα (το παράδειγμα του Υπουργείο Πολιτισμού)». Εν μέσω τέτοιου κλίματος και εν μέσω ελέγχων για τα ανεξέλεγκτα ποσά του τότε Ειδικού Λογαριασμού του ΥΠΠΟ, η πολιτική ηγεσία επέλεγε να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο, παράσχοντας ανεξέλεγκτα ένα τέτοιο ποσό στην Ομοσπονδία των υπαλλήλων;

Στην δεύτερη, από το 2014 και εξής και εν μέσω επιτήρησης από την Τρόικα, ο κλοιός γύρω από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας άρχισε να στενεύει, αφού ένας μη δημόσιος φορέας χρηματοδοτούνταν αποκλειστικά με χρήματα από το δημόσιο, την ίδια στιγμή που κόβονταν συντάξεις, μισθοί και απολύονταν δημόσιοι υπάλληλοι. Με υπουργική απόφαση του τότε Υπουργού Κ. Τασούλα, αντί να καταργηθεί το ΤΑΥΠ και οι δράσεις του να περάσουν απευθείας στο ΥΠΠΟΑ, άλλαξαν οι σκοποί του και καταργήθηκε το ποσοστό επιχορήγησης της Ομοσπονδίας που υπήρχε στην ιδρυτική του πράξη. Όπως φαίνεται όμως, κάθε άλλο παρά έληξε η χρηματοδότησή της. Στους πίνακες που παρατίθενται, το προκαταρκτικό πόρισμα εντοπίζει ότι οι ανάγκες της Ομοσπονδίας το 2015 και το 2016 καλύπτονταν από το Ταμείο, ακόμη και η εκτύπωση ψηφοδελτίων για εκλογές σωματείου, η συνδρομή για συμμετοχή στο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της ΑΔΕΔΥ, η αγορά εξοπλισμού πληροφορικής της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, ξυλουργικές εργασίες στο εντευκτήριο της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία, ποτά και γεύματα συνδικαλιστών, νομικές υπηρεσίες κ.α., ενώ όπως αποδέχεται και το ίδιο το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου στις έγγραφες αντιρρήσεις του, δόθηκε ένα ποσό ύψους 127.000 ευρώ για τη διοργάνωση του 12ου συνεδρίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΥΠΠΟ.

Μάλιστα, στον τελευταίο οικονομικό απολογισμό που παρουσίασε η ίδια η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων του Υπουργείου Πολιτισμού για το διάστημα 2013-2016, αποδεικνύεται πως τα 2/3 των εσόδων της Ομοσπονδίας προέρχονται από χρήματα του Ταμείου Αλληλοβοήθειας των Υπαλλήλων, δηλαδή από δημόσιο χρήμα.

Το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού, φαίνεται σύμφωνα με τα ευρήματα του Πορίσματος, ότι λειτουργούσε ως ένας κουμπαράς εξυπηρετήσεων, πίσω από την πλάτη των εργαζομένων, στο όνομα των οποίων δημιουργήθηκε. Το προκαταρκτικό πόρισμα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, μετά και την κατάθεση έγγραφων "αντιρρήσεων" των ενδιαφερομένων, αναμένεται να έχει οριστικοποιηθεί εντός του Ιούνη και τα ευρήματα να σταλούν στο ΣΔΟΕ, τον Εισαγγελέα και άλλους αρμόδιους φορείς.

Παράλληλα, στις 23 Μαΐου, σε συνέχεια πρωτοβουλιών που έχουν ήδη ληφθεί, ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κώστας Στρατής, έδωσε εντολή στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου να προχωρήσει στις απαραίτητες διαδικασίες για τη διενέργεια πλήρους διαχειριστικού ελέγχου στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού, επιπλέον του δημοσιολογιστικού ελέγχου που διενεργείται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Η εντολή περιλαμβάνει έλεγχο σκοπιμότητας, νομιμότητας καθώς και κοστολόγησης και οικονομικότητας επί των δαπανών. Ανάλογος έλεγχος ζητήθηκε επίσης για το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, ενώ και στις δύο περιπτώσεις οι έλεγχοι θα ανατεθούν σε εξειδικευμένες ελεγκτικές εταιρείες. Ακόμη, την περασμένη εβδομάδα, ο επί 15 χρόνια Πρόεδρος του Ταμείου Αλληλοβοήθειας, κ. Τσακοπιάκος παραπέμφθηκε στο Πειθαρχικό Συμβούλιο με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, Λυδίας Κονιόρδου, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρά πειθαρχικά παραπτώματα σύμφωνα με το πόρισμα του κλιμακίου της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης. Μετά τον έλεγχο που διενήργησε η αρχή, ζητήθηκε η παραπομπή του Γιάννη Τσακοπιάκου για απείθεια, άρνηση ή παρέλκυση εκτέλεσης υπηρεσίας και αδικαιολόγητη αποχή από την εργασία του για περισσότερο από 8 μήνες.

Μάνος Φραγκιουδάκης