Ευρωκοινοβούλιο: “Πράσινο φως” στην μεταρρύθμιση των πνευματικών δικαιωμάτων

Νέο "συγγενικό δικαίωμα" για τους εκδότες Τύπου περιλαμβάνει η εκδοχή του κειμένου που ενέκριναν οι Ευρωβουλευτές

Οι κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας αλλάζουν στην Ευρώπη, μετά την έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του νέου νομικού κειμένου που προστατεύει τις μικρές επιχειρήσεις και της ελευθερίας έκφρασης. Το κείμενο, που τελικά εγκρίθηκε αρκετά αποδυναμωμένο από την αρχική εισήγηση, προβλέπει ότι οι μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας πρέπει να αποζημιώνουν δημοσιογράφους και καλλιτέχνες όταν χρησιμοποιούν τα έργα τους, ενώ οι δημοσιογράφοι πρέπει να εισπράττουν μέρος της πληρωμής για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που καταβάλλονται στον εκδότη τους –της ρύθμισης εξαιρούνται οι μικρές και πολύ μικρές πλατφόρμες για να στηριχθεί η καινοτομία.

Η θέση του ΕυρωΚοινοβουλίου για τις συνομιλίες με τα κράτη μέλη για τη εξεύρεση μιας τελικής συμφωνίας εγκρίθηκε με 438 ψήφους, 226 κατά και 39 αποχές.

Πολλές από τις τροποποιήσεις του Κοινοβουλίου στην πρόταση που τελικά πέρασε «αποσκοπούν στο να διασφαλίσουν ότι οι καλλιτέχνες -κυρίως μουσικοί, ερμηνευτές και σεναριογράφοι- εκδότες και δημοσιογράφοι, θα αποζημιώνονται για τα έργα τους όταν αυτά χρησιμοποιούνται από πλατφόρμες όπως το YouTube ή το Facebook, καθώς και ιστοτόπους που αναπαράγουν ειδησεογραφία («news aggregators»), όπως οι Ειδήσεις Google».

Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής Axel Voss (ΕΛΚ-Γερμανία) δήλωσε δικαιωμένος. «Χαίρομαι ιδιαίτερα που, παρά τις ισχυρότατες πιέσεις που άσκησαν οι γίγαντες του Διαδικτύου, η πλειοψηφία του ΕΚ στηρίζει την ανάγκη να προστατευθεί η αρχή της δίκαιης αμοιβής για τους Ευρωπαίους δημιουργούς», είπε.

«Η οδηγία συζητήθηκε πολύ και έντονα και πιστεύω ότι το Κοινοβούλιο άκουσε προσεκτικά τις ανησυχίες που τέθηκαν. Απαντήσαμε έτσι στην ανησυχία που είχε εκφραστεί για την προστασία της καινοτομίας εξαιρώντας από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας τις μικρές και πολύ μικρές πλατφόρμες ή ιστοτόπους που αναπαράγουν ειδησεογραφεία. Είμαι βέβαιος ότι όταν ηρεμίσουν τα πνεύματα θα καταλάβουμε ότι, το Διαδίκτυο παραμένει τόσο ελεύθερο όσο είναι σήμερα, δημιουργοί και δημοσιογράφοι θα κερδίζουν πιο δίκαιο μερίδιο των εσόδων που προκύπτουν από τα έργα τους και, τότε, θα αναρωτιόμαστε γιατί έγινε όλη αυτή η φασαρία».

Η θέση του Κοινοβουλίου κάνει εκεί πιο αυστηρή την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και καθιστά τις διαδικτυακές πλατφόρμες και τα λεγόμενα “news aggregators” υπεύθυνα για κάθε παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτό θα ισχύει δε και για τη δημοσίευση μικρών αποσπασμάτων δημοσιευμένων κειμένων. Αυτό σημαίνει ότι όσοι δημοσιεύουν τέτοια αποσπάσματα θα είναι επίσης υποχρεωμένοι να πληρώσουν τους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων. Το Κοινοβούλιο επιβάλλει δε την καταβολή των σχετικών δικαιωμάτων όχι μόνο στους εκδότες αλλά και στους δημοσιογράφους.

Ταυτόχρονα, σε μια προσπάθεια να ενθαρρυνθούν οι νεοσύστατες επιχειρήσεις και η καινοτομία, το κείμενο εξαιρεί τώρα από την οδηγία μικρές και πολύ μικρές πλατφόρμες.

Το κείμενο περιλαμβάνει διατάξεις για να εξασφαλιστεί ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας θα τηρείται χωρίς όμως να υπονομεύεται αδικαιολόγητα η ελευθερία της έκφρασης που είναι το βασικό γνώρισμα του διαδικτύου.

Έτσι, η απλή κοινοποίηση συνδέσμων άρθρων, μαζί με «μεμονωμένες λέξεις» για την περιγραφή τους, θα είναι απαλλαγμένη από περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων.

Οποιαδήποτε ενέργεια που θα αναλαμβάνουν οι πλατφόρμες για να ελέγξουν ότι οι κοινοποιήσεις δεν παραβιάζουν τους κανόνες πνευματικών δικαιωμάτων πρέπει να διασφαλίζει ότι δεν θα δημιουργείται πρόβλημα σε εκείνες που δεν τα παραβιάζουν. Από τις πλατφόρμες θα απαιτείται επιπλέον η καθιέρωση συστημάτων ταχείας αποκατάστασης (που θα λειτουργούν από το προσωπικό της πλατφόρμας και όχι από αλγόριθμους) μέσω των οποίων μπορούν να υποβάλλονται καταγγελίες σε περίπτωση εσφαλμένης διαγραφής της δημοσίευσης.

Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι η μεταφόρτωση σε ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες για μη εμπορικούς σκοπούς, όπως η Wikipedia, ή οι πλατφόρμες λογισμικού ανοιχτού κώδικα, όπως το GitHub, θα αποκλείονται αυτόματα από την απαίτηση συμμόρφωσης με τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το κείμενο του ΕΚ ενισχύει επίσης τα δικαιώματα διαπραγμάτευσης των δημιουργών και των ερμηνευτών, επιτρέποντάς τους να διεκδικήσουν πρόσθετη αμοιβή από όποιον εκμεταλλεύεται τα δικαιώματά τους, όταν η αρχικά συμφωνηθείσα αμοιβή είναι «δυσανάλογα χαμηλή» σε σχέση με τα οφέλη που προκύπτουν.

Το κείμενο προσθέτει ότι τα οφέλη αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν τα "έμμεσα έσοδα". Επίσης, θα εξουσιοδοτήσει τους δημιουργούς και τους ερμηνευτές να ανακαλούν ή να καταργούν την αποκλειστικότητα μιας άδειας εκμετάλλευσης για την εργασία τους, αν εκείνος ο οποίος κατέχει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης θεωρείται ότι δεν ασκεί αυτό το δικαίωμα.

Μαρία Ψαρά, φωτογραφία AP