Αλλαγή ώρας: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις

Τα ξημερώματα της ερχόμενης Κυριακής θα γυρίσουμε για μία από τις τελευταίες φορές, τα ρολόγια μας μπροστά, στη θερινή ώρα - Πόσα πράγματα όμως γνωρίζουμε για την αλλαγή της ώρας;

Μία από τις τελευταίες φορές που θα γυρίσουμε τα ρολόγια μας θα είναι αυτή του προσεχούς Σαββατοκύριακου, καθώς από το 2021 θα σταματήσει η αλλαγή ώρας στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ψήφισε την Τρίτη το ευρωκοινοβούλιο.

Η Ελλάδα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ θα κληθούν να αποφασίσουν μέσα στους επόμενους μήνες αν θα ακολουθήσουν την χειμερινή, που θεωρείται η κανονική ώρα ή την θερινή. Πόσα πράγματα όμως γνωρίζουμε για την αλλαγή της ώρας, πέρα από το "μια ώρα μπροστά", "μια ώρα πίσω";

1. Από τον 18ο αιώνα οι "ρίζες" της θερινής ώρας

Η θερινή ώρα είναι γενικά κατά μία ώρα μπροστά από την ηλιακή ώρα. Βασίζεται σε ένα σύστημα που σκοπό έχει την καλύτερη αξιοποίηση του φωτός της ημέρας για εξοικονόμηση ενέργειας.

Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (1706-1790) σε ένα γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε μία γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα!

Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ στο άρθρο του "Waste of Daylight" που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την βρετανική κυβέρνηση. Αν και πραγματοποιήθηκε η ιδέα του, τελικά δεν κατάφερε να την δει να πραγματοποιείται, γιατί πέθανε το 1915.

Η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η ιδέα ήταν από την Γερμανία κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας τη θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916. Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.

2. Πρώτη αλλαγή στην Ελλάδα το 1932

Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά.

Στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε αυτό επειδή από τις 15 Ιουλίου/28 Ιουλίου στις 04:00 ώρα του 1916, τα ρολόγια στην Ελλάδα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπροστά στην εισδοχή της ώρας ζώνης. Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τούτο είχε ως συνέπεια να εγκαταλειφθεί.

Στα επόμενα χρόνια είχε υιοθετηθεί η μετατόπιση της ώρας έναρξης λειτουργίας πολλών δημόσιων υπηρεσιών και καταστημάτων κατά μισή ώρα, στη χειμερινή περίοδο.

Στη δεκαετία όμως του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973 αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης τότε και της Ελλάδας με έναρξη το 1975.

3. Τι ισχύει στον υπόλοιπο κόσμο

Γενικά η θερινή ώρα δεν χρησιμοποιείται σε χώρες κοντά στον Ισημερινό αφού ανατολή και η δύση του ήλιου δεν έχουν μεγάλη διαφορά στο διάστημα του χρόνου.

Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη). Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε την χρήση μόνιμης χειμερινής ώρας αρχίζοντας από τις 26 Οκτωβρίου 2014. Ακόμη, την περίοδο Μάρτιο-Απρίλιο 2016 ορισμένες περιοχές άλλαξαν ώρα, κάτι σαν επαναχρησιμοποίηση μόνιμης θερινής ώρας. Αργότερα, η περιφέρεια Νοβοσιμπίρσκ άλλαξε από την ζώνη ώρας +6 στην +7 στις 24 Ιουλίου 2016, και τον Δεκέμβριο του 2016 η περιφέρεια Σαράτοφ μετακινήθηκε από την ζώνη ώρας +3 στην +4.

Η Τουρκία ακολουθεί τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο, ενώ το 2015 είχε παραταθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2015, λόγω εκλογών.

Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ήλιου αλλάζουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους και η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα θα ήταν, σε σύγκριση, μικρή. Στη Βραζιλία η θερινή ώρα χρησιμοποιείται μόνο στο νότιο τμήμα της.

Στο Ισραήλ μέχρι το 2005, το Υπουργείο Εσωτερικών αποφάσιζε κάθε χρόνο για τις ημερομηνίες αλλαγής. Δεν υπήρχε απόλυτος κανόνας για την αλλαγή της ώρας και υπήρξε μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ της πλειοψηφίας των κοσμικών που ήθελαν να επεκταθεί η θερινή ώρα όσο το δυνατόν περισσότερο και της θρησκευτικής κοινότητας που ήθελε να τελειώνει πριν από το Γιομ Κιπούρ.

Το Ανεξάρτητο Κράτος των Σαμόα επρόκειτο να ξεκινήσει τη χρήση της θερινής ώρας τον Οκτώβριο του 2009 αλλά τελικά αναβλήθηκε λόγω του σεισμού και του τσουνάμι που ακολούθησε. Η θερινή ώρα ξεκίνησε στις 26 Σεπτεμβρίου του 2010.

Στις ΗΠΑ η κατάσταση είναι περίπλοκη, καθώς κάθε πολιτεία επιλέγει αν θα ακολουθήσει την χειμερινή ώρα ή "χάσει" 60 λεπτά. Σήμερα το τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού που χρησιμοποιεί τη θερινή ώρα αποτελεί μειοψηφία καθώς σχεδόν όλες οι ασιατικές και αφρικανικές χώρες δεν συμμετέχουν.

4. Αύξηση καρδιακών, τροχαίων και ψυχικών νοσημάτων

Σύμφωνα με μελέτες, η αλλαγή της ώρας αποδιοργανώνει τον ανθρώπινο οργανισμό και προκαλεί προβλήματα υγείας. Η μία ώρα ύπνου που χάνουμε μπορεί να είναι αμελητέα για τους περισσότερους, ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι που περνούν αρκετά δύσκολα τις πρώτες μέρες μετά την αλλαγή.

Μια σουηδική μελέτη έδειξε ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιακής προσβολής αυξάνεται τις τρεις πρώτες εργάσιμες ημέρες μετά την αλλαγή ενώ η κούραση που προκαλείται θεωρείται η κύρια αιτία για την αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων την πρώτη Δευτέρα μετά την εφαρμογή της θερινής ώρας.

Την πρώτη Δευτέρα, επίσης, σημειώνονται περισσότερα ατυχήματα στον χώρο εργασίας αλλά και πιο σοβαροί τραυματισμοί σε σύγκριση με άλλες Δευτέρες. Η έναρξη εφαρμογής της θερινής ώρας έχει συνδεθεί και με αποβολές από γυναίκες που έχουν συλλάβει με τεχνητή γονιμοποίηση.

Η επαναφορά στην χειμερινή ώρα μπορεί να προκαλέσει ψυχικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της διπολικής διαταραχής και της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής, που είναι γνωστή και ως χειμερινή κατάθλιψη. Μελέτη στη Δανία έδειξε αύξηση 11% των περιπτώσεων κατάθλιψης μετά την αλλαγή ώρας, με την κατάσταση να ομαλοποιείται μετά από 10 εβδομάδες. Μελέτη στην Αυστραλία έδειξε ότι τα ποσοστά αυτοκτονιών ανδρών αυξήθηκαν τις ημέρες μετά την αλλαγή ώρας.

5. ...και άλλα προβλήματα

Όπως γίνεται κατανοητό, υπάρχουν δύο ίδιες ώρες την ημέρα που αλλάζει η ώρα από θερινή σε κανονική. Αν δεν διευκρινιστεί με την προσθήκη της κατάλληλης επέκτασης, τότε δύο γεγονότα που συνέβησαν για παράδειγμα στην Ελλάδα στις 03:30 το πρωί της 30ης Οκτωβρίου 2011, πιθανόν να έχουν μία ώρα διαφορά το ένα από το άλλο (το ένα συνέβη στις 03:30 πριν την αλλαγή της ώρας και το άλλο στις 03:30 μετά την αλλαγή).

Πολλά υπολογιστικά συστήματα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης αλλαγής, αλλά η αλλαγή σε θερινή ώρα πρέπει να γίνεται με το χέρι σε όλα τα υπόλοιπα (ρολόγια χειρός, ρολόγια τοίχου, αυτοματισμοί ποτίσματος κλπ).

Υπολογιστές

Οι αλλαγές στους κανόνες αλλαγής σε θερινή ώρα προκαλούν προβλήματα και σε αρκετές υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Για παράδειγμα, το 2007 η αλλαγή στους κανόνες στη Βόρεια Αμερική απαιτούσε την αναβάθμιση πολλών συστημάτων πληροφορικής με τη μεγαλύτερη επίπτωση στα προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και προγράμματα ημερολογίου όπως το Microsoft Outlook.

Βάση δεδομένων tz

Η βάση δεδομένων tz αντιστοιχεί έναν κωδικό σε μια τοποθεσία. Αυτή η βάση δεδομένων χρησιμοποιείται από πολλά λειτουργικά συστήματα τύπου Unix (Unix-like), από τις βιβλιοθήκες της Java, την βάση δεδομένων Oracle κλπ. Σε κάθε αλλαγή των κανόνων της θερινής ώρας χρειάζεται ανανέωση. Παλαιότερα συστήματα ή περιορισμένα (stripped-down) συστήματα μπορεί να υποστηρίζουν μόνο όσα απαιτούνται από το πρότυπο POSIX το οποίο επιτρέπει το πολύ έναν κανόνα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν γίνει αλλαγή στους κανόνες ενός κωδικού η αλλαγή θα ισχύει και για παλαιότερες ημερομηνίες πράγμα που θα οδηγεί σε λάθη.

Microsoft Windows

Καθώς τα Microsoft Windows αλλάζουν το ρολόι του υπολογιστή σύμφωνα με την τοπική ώρα όπως την ορίζει ο χρήστης δημιουργούνται διάφορα προβλήματα ειδικότερα όταν ο υπολογιστής χρησιμοποιείται για δύο διαφορετικά συστήματα (ακόμα και αν αυτά είναι της Microsoft). Ένα παράδειγμα είναι ότι αν έχουμε στον υπολογιστή μας και Windows XP Home και Windows XP Professional ή Windows 2000, μετά την αλλαγή της ώρας το ένα από τα δύο που θα ξεκινήσει (ή τρέχει εκείνη τη στιγμή) θα αλλάξει την ώρα του υπολογιστή. Αν ξεκινήσουμε το δεύτερο σύστημα αυτό θα αλλάξει πάλι την ώρα του ρολογιού του υπολογιστή με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί διαφορά μιας ώρας.

Κάποιες εκδόσεις των λειτουργικών της Microsoft αλλάζουν το ρολόι του υπολογιστή σύμφωνα με την τοπική ώρα, κρατάνε την ώρα δημιουργίας των αρχείων σε ώρα Γκρίνουϊτς και εμφανίζουν την ώρα αλλαγής μετατρέποντας την καταγεγραμμένη ώρα σε τοπική ώρα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα.

πηγή