Είναι ο Μακρόν προοδευτικός;

Η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και η προώθηση πολιτικών λιτότητας έχουν ήδη προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στο πολιτικό του προφίλ

Είναι αλήθεια ότι πριν τις γαλλικές εκλογές του 2017, ο Γάλλος Πρόεδρος παρουσιάστηκε από τα γαλλικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης ως ο λυτρωτής της χαμένης αξιοπιστίας της ΕΕ, ως η πολιτική προσωπικότητα που θα μπορούσε να αποκαταστήσει τη χαμένη -από τις πολιτικές λιτότητας- τιμή της ΕΕ. Αυτό που λησμόνησαν όμως να διερευνήσουν τα μεγαλύτερα τουλάχιστον γαλλικά μέσα, ήταν το ίδιο το πολιτικό του πρόγραμμα και οι θέσεις του για την οικονομία, την απασχόληση, την ασφάλεια. Οι αρνητικές συνέπειες των πολιτικών του επιλογών γίνονται ορατές μόλις ενάμισι χρόνο μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον ίδιο.

Η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και η προώθηση πολιτικών λιτότητας έχουν ήδη προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στο πολιτικό του προφίλ, μειώνοντας εξαιρετικά τα ποσοστά δημοφιλίας του, που είναι πλέον χειρότερα και από τα αντίστοιχα του Ολάντ στο τέλος της θητείας του. Η ενδυνάμωση του κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων», που ξεκίνησε ως μια μικρή συλλογικότητα με συγκεκριμένα αιτήματα και απλώθηκε καλύπτοντας πλέον συλλογικά κοινωνικά αιτήματα της πλειοψηφίας των Γάλλων πολιτών, έχει μπλοκάρει επί τέσσερις μήνες την ομαλή θεσμική λειτουργία του κράτους και τη διαχείριση της πολιτικής καθημερινότητας.

Στη διελκυστίνδα μεταξύ Μακρόν και «Κίτρινων Γιλέκων» για την αποδοχή ή απόρριψη των αιτημάτων του κινήματος, έρχεται να προστεθεί και η ακραία, πρωτοφανής στην πολιτική και κινηματική ιστορία της Γαλλίας αστυνομική βία και καταστολή, κάθε Σάββατο που διαδηλώνουν σε πολλές πόλεις της χώρας τα «Κίτρινα Γιλέκα». Η ακραία πρακτική των δυνάμεων ασφαλείας οξύνει ακόμη περισσότερο την πολιτική αντιπαράθεση, «τσαλακώνει» ακόμη περισσότερο το ευρωπαϊκό «κουστούμι» του Μακρόν και προκαλεί σφοδρή κριτική προς το πρόσωπό του, και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Ένα ακόμη ιδιαίτερα προβληματικό σημείο στην προεδρία Μακρόν είναι η διαμόρφωση ενός πλήρως αναποτελεσματικού προσωποκεντρικού μοντέλου διακυβέρνησης. Αυτό δημιουργεί μια σειρά ανωμαλιών, όπως είναι οι ανισορροπίες εντός του κυβερνητικού σχηματισμού και η απουσία ενός ισχυρού κομματικού και πολιτικού μηχανισμού που θα μπορούσε να διοχετεύει τα διάφορα κοινωνικά αιτήματα προς την πολιτική εξουσία. Επίσης, ο Μακρόν τείνει να γίνεται όλο και πιο αποκομμένος και από το πολιτικό του κίνημα, αλλά κυρίως από την καθημερινότητα και όσα απασχολούν τους Γάλλους πολίτες.

Μέχρι πρότινος ο Μακρόν του εσωτερικού βρισκόταν σε αντιδιαστολή με τον Μακρόν τους εξωτερικού, με τον «Ευρωπαίο» δηλαδή Μακρόν. Στα λόγια υπήρξε γενναιόδωρος, διαπρύσιος κήρυκας του ευρωπαϊσμού, της δημοκρατίας και της ανάγκης πολιτικής ενοποίησης της ΕΕ. Όταν, ωστόσο, προέκυψε η ανάγκη τα λόγια να γίνουν πράξεις, ο Γάλλος πρόεδρος ούτε πίεσε για τις απαραίτητες θεσμικές μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ, ούτε στάθηκε αρωγός στις πρωτοβουλίες για ενίσχυση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, των δημοσίων επενδύσεων, του κοινωνικού πυλώνα, της διαφάνειας και δημοκρατικής λογοδοσίας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, που προώθησαν η αριστερά και οι προοδευτικές δυνάμεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Στην πραγματικότητα, ο Μακρόν του εσωτερικού είναι πλέον ίδιος με τον Μακρόν του εξωτερικού, έχοντας σπαταλήσει το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου για να προωθήσει αντιλαϊκές, αντιπαραγωγικές, αναποτελεσματικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Σε εθνικό επίπεδο, μετά από ενάμισι χρόνο διακυβέρνησης, ο Γάλλος πρόεδρος δεν αποτελεί πλέον ούτε καν ανάχωμα απέναντι στην ακροδεξιά, αντίθετα στρώνει το δρόμο για την πολιτική της ενδυνάμωση, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο δείχνει να ενδιαφέρεται και να πιέζει για την προώθηση πολιτικών που ενισχύουν τις αμυντικές δαπάνες και επενδύσεις εις βάρος προοδευτικών πολιτικών, εις βάρος της ενίσχυσης των κοινωνικών, αγροτικών και περιβαλλοντολογικών πολιτικών.

Για να απαντήσουμε λοιπόν στο αρχικό μας ερώτημα, για το εάν ο Μακρόν είναι προοδευτικός, όχι, δυστυχώς, μόνο προοδευτικός δεν είναι. Κι αυτό διογκώνει τα ήδη μεγάλα και επίμονα προβλήματα που έχει η ΕΕ, όντας ο πολιτικός ηγέτης του δεύτερου μεγαλύτερου κράτους-μέλους της Ένωσης και της Ευρωζώνης.

* Ο Δημήτρης Ραπίδης είναι πολιτικός επιστήμονας και επικοινωνιολόγος, συντονιστής του Ευρωπαϊκού Προοδευτικού Φόρουμ.

Δημήτρης Ραπίδης