Υγεία: Τι είναι τα φυτοοιστρογόνα & πως επηρεάζουν την λειτουργία του οργανισμού;

Η λέξη φυτοοιστρογόνα ή ‘διατροφικά οιστρογόνα’ χαρακτηρίζει τις ουσίες κάποιων φυτών που αποτελούν μία ξεχωριστή ομάδα φυσικών μη στεροειδικών φυτικών συστατικών τα οποία, λόγω της δομικής ομοιότητάς τους με την εστραδιόλη και εμφανίζουν οιστρογονικές ή/ και αντι – οιστρογονικές ιδιότητες.

Απαντήσεις δίνει στο www.Life2day.gr η Αναστασία Δ. Κόκκαλη Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος B.Sc (Hons), S.R.D. Υπεύθυνη Τομέα Διαιτολογίας ΙΕΚ ΞΥΝΗ-Μέλος Δ.Σ. Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης Β. Ελλάδος-Υπεύθυνη Β. Ελλάδος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας.

Οι συγκεκριμένες ουσίες επηρεάζουν την λειτουργία των φυσικών οιστρογόνων του ανθρώπινου οργανισμού.Τα φυτοοιστρογόνα δεν μπορούν να θεωρηθούν ως θρεπτικά συστατικά, δεδομένου ότι η έλλειψή τους δεν προκαλεί συγκεκριμένα συμπτώματα έλλειψης ούτε είναι απαραίτητα για τη διεξαγωγή των φυσιολογικών λειτουργιών του σώματος.

Διατροφικές πηγές φυτοοιστρογόνων

Τα περισσότερα μη-στεροειδή φυτοοιστρογόνα ανήκουν σε μία μεγάλη ομάδα φαινολικών στοιχείων, γνωστών ως φλαβονοειδή , που περιλαμβάνουν τις φαινόλες, τις φλαβανόνες, τις φλαβανόλες, τις ισοφλαβόνες, τις λιγνάνες (lignans) και τα κουμεστάνια (coumestans), οι οποίες βρίσκονται σε πολλές φυτικές πηγές.

Υπάρχουν κυρίως σε φυτά. Τα ακόλουθα φυτά περιέχουν φυτοοιστρογόνα:

• γαλλικά φασόλια (french bean)
• κουκούτσι ροδιού
• κουκούτσι μήλου
• γλυκόριζα (liquorice)
• χουρμάδες (date palm)
• κόκκινο τριφύλλι (red clover)
• λιναρόσπορος (flaxseeds)
• black cohosh
• alfalfa
• φασόλια σόγιας.

Από τη αρχαιότητα οι άνθρωποι κατανάλωναν πολλά από αυτά τα φυτά για να ρυθμίσουν τις ορμόνες και να ελέγξουν τη γονιμότητα. Είναι γνωστό ότι ακόμα και τα ζώα βόσκουν επιλεκτικά φυτά για να αυξήσουν ή να μειώσουν τη γονιμότητά τους. Εντυπωσιακά ήταν τα ευρήματα σχετικής έρευνας όπου τα πρόβατα που βοσκούσαν πολύ σε τριφύλλι γίνονταν περισσότερο γόνιμα.

Πως λειτουργούν τα φυτοοιστρογόνα;

Τα φυτοοιστρογόνα μπορούν είτε να δράσουν σαν αδύναμα οιστρογόνα ή να παρέχουν τους προδρόμους σε ουσίες που επηρεάζουν την οιστρογονική δράση. Δηλαδή, μπορούν να ενωθούν ή να προσκοληθούν στους οιστρογονικούς υποδοχείς του οργανισμού μας και να έχουν είτε προ-οιστρογονικά αποτελέσματα ή αντι-οιστρογονικά αποτελέσματα στους ιστούς.

Το πώς επηρεάζουν τους ιστούς εξαρτάται από την ποσότητα οιστρογόνων που ήδη παράγει ο οργανισμός και από το πόσο κορεσμένα είναι τα σημεία υποδοχής. Αν τα επίπεδα οιστρογόνων είναι χαμηλά, όπως συμβαίνει κατά την εμμηνόπαυση, κενοί υποδοχείς μπορούν να γεμίσουν από φυτοοιστρογόνα, τα οποία έχουν αδύναμη προ-οιστρογονική δράση.

Αν τα επίπεδα οιστρογόνων είναι υψηλά, όπως συμβαίνει σε κάποιες γυναίκες που παρουσιάζουν προ-εμμηνορυσιακό σύνδρομο και ενδομητρίωση, τότε τα φυτοοιστρογόνα μπορούν να ανταγωνιστούν με τα ήδη υπάρχοντα οιστρογόνα για το ποιά θα προσκοληθούν στους υποδοχείς.

Όταν τα φυτοοιστρογόνα καταλαμβάνουν επιτυχώς τις θέσεις στους υποδοχείς, μειώνουν την
συνολική οιστρογονική δραστηριότητα γιατί η επίδρασή τους στους ιστούς είναι μικρότερη από την επίδραση που θα είχε η εστραδιόλη αν κατόρθωνε να καταλάβει τους υποδοχείς.

Τελευταία υπάρχει έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον για την μελέτη των φυτοοιστρογόνων ως εναλλακτική λύση στη συμβατική ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT). Κάποιες μελέτες αναφέρουν θετικά ευρήματα για την μείωση της οστικής μάζας στις γυναίκες που συμπληρώνουν τη διατροφή τους με φυτοοιστρογόνα σόγιας.

Άλλη μελέτη υποδεικνύει την μείωση της επικινδυνότητας για καρδιαγγειακές ασθένειες, που είναι παρόμοια με την Estrogen Replacement Therapy (ERT). Επιπρόσθετα, επιδημιολογικές μελέτες που συγκρίνουν Ασιάτισες με άλλους πολιτισμούς προτείνουν, ότι η υψηλή περιεκτικότητα φυτοοιστρογόνων στη διατροφή τους μπορεί να είναι υπεύθυνη εν μέρει για τα χαμηλά ποσοστά καρκίνου του μαστού και την ευκολία με την οποία περνάνε οι Ασιάτισες γυναίκες την εμμηνόπαυση.

Σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά ευρήματα, η χρήση φυτοοιστρογόνων μπορεί να θεωρηθεί μια σχετικά ασφαλής μέθοδος, η οποία μπορεί να επηρεάσει την οιστρογονική δραστηριότητα. Η ομοιότητά τους με τα οιστρογόνα, τους επιτρέπει να δρουν μιμούμενα τα οιστρογόνα. Άλλωστε, το όνομά τους προκύπτει από τις λέξεις φυτό και οίστρος η περίοδος γονιμότητας για τα θηλυκά θηλαστικά, γεγονός που υποδηλώνει και τη δράση τους.

Ολοένα και αυξανόμενα είναι τα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν την προστατευτική τους δράση ενάντια σε πολλές παθήσεις όπως είναι ο καρκίνος του προστάτη, του μαστού, του παχέος εντέρου και άλλοι τύποι καρκίνου, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, διαταραχές της εγκεφαλικής λειτουργίας, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και η οστεοπόρωση.

Σχετικές ετικέτες:Υγεία