Επικρίσεις κατά του Λονδίνου για την έγκριση εξαγωγής χημικών ουσιών στη Συρία

Ηθικά εκτεθειμένη αφήνει για επικριτές της τη βρετανική κυβέρνηση η αποκάλυψη της σκωτσέζικης εφημερίδας Sunday Mail ότι δέκα μήνες μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου στη Συρία, τον Ιανουάριο του 2011, το Λονδίνο είχε δώσει άδεια σε τουλάχιστον μία εταιρεία να εξαγάγει στη μεσανατολική χώρα χημικές ουσίες διπλής χρήσης...

Το φθοριούχο νάτριο και το φθοριούχο κάλιο μπορούν να λειτουργήσουν ως συστατικά του εξαιρετικά τοξικού αερίου σαρίν, το οποίο σύμφωνα με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών έχει χρησιμοποιηθεί κατά αμάχων από το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ.

Η πώληση τελικά δεν έγινε λόγω της επιβολής κυρώσεων στη Δαμασκό από την ΕΕ που μεσολάβησε τον Ιούνιο του 2011, ωστόσο ο αρμόδιος υπουργός Επιχειρήσεων Βινς Κέιμπλ καλείται να δώσει εξηγήσεις, καθώς τα ερωτήματα είναι προφανή.

«Οι κατευθυντήριες γραμμές της κυβερνητικής πολιτικής επί των εξαγωγών όπλων αναφέρουν ότι η κυβέρνηση δε θα εκδίδει άδεις για εξαγωγή οι οποίες θα προκαλέσουν ή θα παρατείνουν ένοπλες συρράξεις ή θα εντείνουν υπάρχουσες εντάσεις και συρράξεις στη χώρα τελικού προορισμού. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι άδειες ανακλήθηκαν λόγω των κυρώσεων της ΕΕ στη Συρία. Είναι πολύ ανησυχητικό και μόνο ότι η κυβέρνηση δέχθηκε να εξετάσει μια τέτοια άδεια εξαγωγών. Θα περίμενε κανείς να είναι εξαιρετικά προσεκτική στην έκδοση τέτοιων αδειών τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή», είπε η Κέι Στίρμαν, εκπρόσωπος της οργάνωσης Εκστρατεία Κατά της Εμπορίας Όπλων (Campaign Against Arms Trade).

Η κα. Στίρμαν ανέφερε επίσης ότι ήδη παλαιότερα η Επιτροπή Ελέγχου Εξαγωγής Όπλων της Βουλής των Κοινοτήτων είχε ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση για την επιλογή των χωρών-παραληπτριών των βρετανικών όπλων. Όπως σχολίασε, η υπόθεση της Συρίας φάνηκε πόσο σοβαρά έλαβε η κυβέρνηση την κριτική αυτή και ότι το Λονδίνο χάνει το όποιο ηθικό έρεισμα είχε μιλώντας για προστασία αμάχων.

«Η βρετανική κυβέρνηση θεωρεί απολύτως αποδεκτό να εξοπλίζει πολυάριθμες χώρες στη Μέση Ανατολή που έχουν ιστορικό καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων», συνέχισε η Κέι Στίρμαν. «Για παράδειγμα ένας από τους μεγαλύτερους πελάτες της Βρετανίας για αγορά όπλων είναι η Σαουδική Αραβία, μιας πολύ αντιδημοκρατικής και καταπιεστικής κυβέρνησης. Παρόλα αυτά η Βρετανία έχει πουλήσει εκεί οπλικά συστήματα αξίας άνω των 4 δισεκατομμυρίων λιρών τα τελευταία πέντε χρόνια, όπλα που πάνε στην κυβέρνηση και στις αρχές ασφαλείας. Πουλάμε όπλα στο Ομάν, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο Μπαχρέιν, στο Κουβέιτ, στο Κατάρ και μέχρι πρόσφατα στην Αίγυπτο. Μόλις την περασμένη εβδομάδα η βρετανική κυβέρνηση πάγωσε 49 άδειες εξαγωγής όπλων προς την Αίγυπτο. Αλλά και πάλι πούλησαν στους Αιγύπτιους μικρά όπλα και εξαρτήματα στρατιωτικών ελικοπτέρων. Άρα εδώ υπάρχει μεγάλο δόση υποκρισίας», λέει η Βρετανίδα ακτιβίστρια.

Εξέφρασε παράλληλα την έκπληξή της για την αποκάλυψη περί Συρίας, καθώς, όπως είπε, οι άδειες εξαγωγής όπλων προς τη Συρία είναι ελάχιστες και περιορίζονται κυρίως σε τεθωρακισμένα οχήματα για διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Παρόλα αυτά, ο Μαρκ Μπάιτελ, της ίδιας οργάνωσης δε θεωρεί ότι η αποκάλυψη πρέπει να προξενεί έκπληξη. Παράλληλα απορρίπτει τη διαβεβαίωση του Βινς Κέιμπλ ότι είναι πεπεισμένος πως οι χημικές ουσίες προορίζονταν για αλουμινένιες πόρτες ντουζιέρας και πλαίσια παραθύρων, όπως είχαν αναφέρει οι πωλητές.

«Δε νομίζω ότι είναι ικανοποιητική η εξήγηση και δε νομίζω ότι είναι ασυνήθιστη η πρακτική της βρετανικής κυβέρνησης. Αν δεν είχαν συμβεί όσα γίνονται στη Συρία τις τελευταίες μέρες ίσως να μην είχαμε μάθει ποτέ για την έγκριση εξαγωγής χημικών ουσιών στη χώρα. Νομίζω ότι για τη Βρετανία είναι μια συνηθισμένη πρακτική, “business as usual”. Μάλιστα μπορεί να θυμάστε ότι με το τέλος της λεγόμενης αραβικής άνοιξης πέρυσι ο κ. Κάμερον επισκέφθηκε μια σειρά χωρών στη Μέση Ανατολή συνοδεία έξι αντιπροσώπων εταιρειών της αμυντικής βιομηχανίας. Επίσης πρέπει να ξέρετε ότι από τους 120 δημοσίους υπαλλήλους που απασχολούνται στην υπηρεσία Εμπορίου και Επενδύσεων Ηνωμένου Βασιλείου οι 60, οι μισοί, εργάζονται για εξαγωγές προϊόντων του τομέα άμυνας», είπε ο κ. Μπάιτελ.

Συνέχεια στο θέμα σκοπεύει να δώσει ο βουλευτής των Εργατικών Τομ Ντόχερτι μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Εξαγωγής Όπλων. Όπως είπε, μπορεί το συγκεκριμένο πακέτο να μην έφτασε ποτέ στη Συρία, έστω λόγω ΕΕ, αλλά η αμέλεια ή επιπολαιότητα της βρετανικής κυβέρνησης κόβει την ανάσα, ενώ άλλοι βουλευτές της αντιπολίτευσης μίλησαν για σκιές και απαιτούν να μάθουν ποιος ήταν ο επίδοξος αγοραστής.

Ο δημοσιογράφος Ράσελ Φίντλεϊ που προέβη στην αποκάλυψη εκτίμησε σε επικοινωνία με το ΣΚΑΙ ότι το πιθανότερο είναι πως κάποιοι πολιτικοί θα πιέσουν για περισσότερες πληροφορίες όπως για το όνομα της εταιρείας που έλαβε τις άδειες εξαγωγής, αν υπήρξαν εξαγωγές χημικών ουσιών είτε μέσω της συγκεκριμένης είτε άλλης ανάλογης διαδικασίας, αν έγιναν οι απαιτούμενοι κρατικοί έλεγχοι και πώς τελικά θα χρησιμοποιούνταν οι ουσίες στη Συρία. Ο κ. Φίντλεϊ σημείωσε ότι ο ίδιος δε θέλει να εκφέρει γνώμη για την ηθικότητα της στάσης της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο ζήτημα, ωστόσο κατανοεί τις αντιδράσεις.

Η βρετανική κυβέρνηση δήλωσε βέβαιη πως όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες στη συγκεκριμένη περίπτωση τηρήθηκαν αυστηρά και ότι την περίοδο εκείνη δε συνέτρεχαν λόγοι απόρριψης των αιτήσεων αδειών εξαγωγής. Σημείωσε επίσης ότι οι συγκεκριμένες ουσίες χρησιμοποιούνται συχνά σε βιομηχανικές εργασίες.

Σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Επιχειρήσεων, από το 2008 κατατέθηκαν 58 αιτήσεις για εξαγωγή προϊόντων διπλής χρήσης προς τη Συρία. Με την έναρξη των εχθροπραξιών στη χώρα την άνοιξη του 2011 η βρετανική κυβέρνηση έγινε σαφώς πιο αυστηρή στην έκδοση αδειών εξαγωγής. Παρόλα αυτά τον Αύγουστο του 2012 εγκρίθηκε η πώληση ηλεκτρικών εξαρτημάτων που φέρουν στον κωδικό αξιολόγησης την προειδοποίηση ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής. Η κυβέρνηση τονίζει ότι για κάθε τέτοια απόφαση είχε επαρκή στοιχεία πως τα προϊόντα προορίζονταν για εμπορική χρήση.

Εξάλλου, στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η Εκστρατεία Κατά της Εμπορίας Όπλων στη Βρετανία από την επίσημη επιθεώρηση των ετήσιων αναφορών της ΕΕ για τον κώδικα συμπεριφοράς ως προς τις εξαγωγές όπλων, προκύπτει ότι από το 2001 έως το 2011 οι χώρες της ΕΕ χορήγησαν άδειες εξαγωγής οπλικών υλικών στη Συρία συνολικής αξίας 27.721.736 ευρώ. Τα στοιχεία καλύπτουν κατηγορίες όπως «Άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα», «Αεροσκάφη», «Πυρομαχικά» και «Ελαφριά όπλα», αλλά όχι χημικές ουσίες. Πολλές συναλλαγές εξάλλου υπάγονται στη γενική και χωρίς λεπτομέρειες κατηγορίας «Διάφορα».

Μακράν οι περισσότερες άδειες εξαγωγής (16,8 εκατομμύρια ευρώ) προέρχονταν από την Ιταλία. Ακολουθεί η Βρετανία (με 2,5 εκ. ευρώ) και στη συνέχεια οι Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ελλάδα. Οι ελληνικές άδειες εξαγωγών ανήλθαν σε 1.229.067 ευρώ, είχαν πραγματοποιηθεί το 2002, το 2009 και το 2010 και υπάγονταν στις κατηγορίες «Αεροσκάφη» και «Διάφορα». Τα στοιχεία δεν αναφέρουν το ποσό των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν τελικά.

Πηγή: skai.gr