Γνωστά και άγνωστα φαράγγια της Ελλάδας

Όταν η Φύση «δημιουργεί»...

Το όνομα μερικών εξ’ αυτών, έχει ανά τους αιώνες σημαδέψει την ιστορία, άλλα δυσπρόσιτα ή απροσπέλαστα έχουν συνδεθεί με εξαφανίσεις ακόμα και θανάτους επισκεπτών τους, ενώ η πλειονότητα τους μέχρι και σήμερα αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης για τους λάτρεις του εναλλακτικού από κάθε γωνιά της γης.

Ο λόγος για τα φαράγγια της Ελλάδας που από την μυθολογία μέχρι και σήμερα αποτυπώνουν τον καλλιτεχνικό οίστρο της φύσης…

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά εξαιρετικής ομορφιάς φαράγγια, διάσπαρτα σε διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα, τόσο της ηπειρωτικής όσο και της νησιωτικής χώρας. Τα ασβεστολιθικά πετρώματα των βουνών σε συνδυασμό με τα νερά των βροχοπτώσεων διευκόλυναν τη δημιουργία τους με αποτέλεσμα σήμερα φιλοξενούν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας.

Μικρότερα ή μεγαλύτερα σε μέγεθος, κερδίζουν το θαυμασμό των περιηγητών που μπορούν να τα διασχίσουν συνδυάζοντας πεζοπορία, αναρρίχηση, κατάβαση βράχων, πέρασμα ποταμιών και κολύμπι ή ακόμα και άλματα από ύψος στο νερό, όταν στη διαδρομή του συναντήσει κανείς καταρράκτες.

Το φαράγγι που ο Απόλλωνας ερωτεύτηκε μια Νύμφη

Ένα από τα διασημότερα φαράγγια της ελληνικής επικράτειας, που υποδέχεται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, είναι το φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη. Στους πρόποδες των αλπικών Λευκών Όρεων, στην περιοχή των Σφακίων, το φαράγγι μήκους 16 χιλιόμετρων ξεκινά από υψόμετρο 1.222 μέτρων για να καταλήξει στις ακτές του Λιβυκού Πελάγους. Μέρος του Εθνικού Δρυμού της Σαμαριάς χαρακτηρίζεται σήμερα ως μια από τις μεγαλύτερες ακατοίκητες περιοχές της Ευρώπης.

Στην περιοχή του στόμφου του φαραγγιού, όπου στη Μυθολογία αναφέρεται με το όνομα Τάρα, ήταν που ο Θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε τη νύμφη Ακακκαλίδα στο σπίτι του ποιητή Καρμάνορα και από την ένωση τους προήλθαν οι ιδρυτές της πόλης Ελύρου, Φύλακις και Φίλανδρος , σύμφωνα με τον Παυσανία.

Στα νεότερα χρόνια, το φαράγγι της Σαμαριάς πολλές φορές αποτέλεσε ορμητήριο επαναστατών αλλά και καταφύγιο διωκόμενων. Τόσο στην επανάσταση του 1821 όσο και κατά τη γερμανική αντίσταση το φαράγγι λειτούργησε ως χώρος καταφυγής, προστασίας, ετοιμασίας και σωτηρίας των επαναστατών και αντιστασιακών που οργανώνονταν κατά του κατακτητή.

Σήμερα, ως ένας από τους μεγαλύτερους τουριστικούς πόλους έλξης της Ελλάδας υποδέχεται κάθε χρόνο αμέτρητους τουρίστες για πεζοπορία στη φύση και άλλες εναλλακτικές δραστηριότητες.

Το «Grand Canyon» της Ελλάδας

Ένα από τα λίγα εναπομείναντα καταφύγια άγριας ζωής στην Ευρώπη, που έχει κατακτήσει και μια θέση στο βιβλίο Guinness, είναι το φαράγγι του Βίκου στην Ήπειρο. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και βαθύτερα φαράγγια του κόσμου, μήκους 14 χιλιομέτρων στο οποίο συναντάται το μικρότερο άνοιγμα, μόλις 1100 μέτρα στο στενότερο σημείο του και ταυτόχρονο βάθος που ξεπερνά τα 900 μέτρα. Το δάσος του φαραγγιού, στο οποίο συναντώνται περισσότερα από 40 διαφορετικά είδη θάμνων και δέντρων, έχει χαρακτηριστεί ως Εθνικός Δρυμός και προστατεύεται.

Το «Grand Canyon» της Ελλάδας όπως χαρακτηρίζεται από πολλούς, βρίσκεται νοτιοδυτικά του όρους της Γκαμήλας κοντά στην Δρακολίμνη της Τύμφης. Η μικρή αλπική αυτή λίμνη, οφείλει τη δημιουργία της στους τελευταίους παγετώνες, πριν από 10000 χρόνια.

Μυθολογικές αναφορές υπάρχουν και για τη συγκεκριμένη τοποθεσία μιας και φαίνεται να πήρε το όνομά της από δράκους που ζούσαν στο βουνό. Στα αρχαία χρόνια άλλωστε η Πίνδος είχε τη θέση ιερού βουνού αφιερωμένου στον Απόλλωνα και τις Μούσες.

Οι εκδοχές της Μυθολογίας σύμφωνα με τις οποίες προέκυψε το όνομα του τόπου είναι δύο.

Σύμφωνα με την πρώτη ένας από τους τρεις γιους του Μακεδόνα, ο Πίνδος, ζούσε κρυπτόμενος στα βουνά από τη στιγμή που τα αδέρφια του τον φθόνησαν και θέλησαν να τον σκοτώσουν. Κατά την περιπλάνησή του εκεί αντάμωσε ένα δράκο και έζησε μαζί του έως ότου θανατωθεί τελικά από τους αδερφούς του. Ο δράκος που ζούσε στη λίμνη, θρήνησε τον Πίνδο, έδωσε προς τιμή του και το όνομά του σε αυτήν την οροσειρά.

Στη δεύτερη εκδοχή τα τρία αδέρφια, γιοί του Μακεδόνα, μεταμορφώθηκαν σε τρεις δράκοντες. Ο ένας έπιασε το βουνό Λάκμο ( Περιστέρι ), ο άλλος την Τύμφη ( Γκαμήλα ) και ο Πίνδος τον Σμόλικα. Μεταξύ τους άνοιξαν πόλεμο, πετώντας μεγάλους βράχους, ως τη στιγμή που οι άλλοι δύο κατάφεραν και σκότωσαν τον Πίνδο. Ο συγκεκριμένος μύθος δικαιολογεί σύμφωνα με τους υποστηρικτές του Δωδεκάθεου και τους μαύρους βράχους που κοσμούν την Δρακολίμνη της Γκαμήλας σε αντίθεση με τους λευκούς που συναντά κανείς στο υπόλοιπο βουνό.

Σύμφωνα με την νεότερη ιστορία της ευρύτερη περιοχής του φαραγγιού, έως τις αρχές του 20ου αιώνα τόσο στο φαράγγι όσο και στη λίμνη διέμεναν οι «Βικογιατροί». Η χλωρίδα της λίμνης που αποτελείται από πλήθος βοτάνων, χρησιμοποιούνταν από πρακτικούς γιατρούς για θεραπευτικούς σκοπούς .

Το φαράγγι που χρησιμοποίησε ο Εφιάλτης

Ένα ξεχωριστό κομμάτι, ιδιαίτερου φυσικού κάλλους στο κέντρο της φθιωτικής γης, είναι το στενό πέρασμα, που σχηματίζουν οι πανύψηλες κάθετες βουνοπλαγιές της Οiτης και του Καλλιδρόμου, το φαράγγι του Ασωπού. Το εν λόγω φαράγγι αποτελεί σήμερα έναν υγρότοπο τεράστιας οικολογικής σημασίας.

Το φαράγγι είναι γνωστό από την αρχαιότητα μιας και στην έξοδο που συναντάμε στις παρυφές της Οίτης και του Καλλιδρόμου στην Νοτιοανατολική πλευρά της κοιλάδας του Σπερχειού, βρισκόταν η αρχαία Ηράκλεια (Τραχίνα), μία από τις πέντε πόλεις στο Βασίλειο του Αχιλλέα. Από την φαραγγώδη αυτή κοίτη μάλιστα λέγεται πως περνούσε η Ανοπαία ατραπός , την οποία ακολουθούσε ο Εφιάλτης με τους Πέρσες κατά την προσπάθειά τους να κυκλώσουν τον Λεωνίδα και τους υπερασπιστές του στα στενά των Θερμοπυλών.

Η νεότερη ιστορία δημιούργησε πάνω από το φαράγγι του Ασωπού, στους πρόποδες της Οίτης, το μονοπάτι των σιδηροδρομικών. Ονομάστηκε έτσι όταν χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά υλικών κατά την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής στα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι και σήμερα αποτελεί ιδανική πρόταση για ημερήσια πεζοπορική διαδρομή σε κοντινή απόσταση από την Αθήνα.

«Οι Πηγές των Αθανάτων»

Ο Λούσιος είναι ένα ποτάμι, μικρό, μήκους είκοσι τριών χιλιομέτρων που πηγάζει από το οροπέδιο της Καρκαλούς. Στην παρόχθια περιοχή του, απόκρημνη και βραχώδης βρίσκεται και το ομώνυμο φαράγγι στο οποίο σύμφωνα με την μυθολογία λούστηκε ο Δίας.

Ο ποταμός που ήταν ήδη γνωστός από την αρχαιότητα με την ονομασία «Πηγές των Αθανάτων» θεωρούνταν από τους πιο παγωμένους στον τότε γνωστό κόσμο. Στις πηγές αυτές, οι νύμφες Νέδα, Αγνώ και Θεισόα πήραν και έλουσαν τον νεογέννητο Δία κρυφά από τον πατέρα του, Κρόνο.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, εκατέρωθεν του φαραγγιού αναπτύχθηκε ιδιαίτερα ο θρησκευτικός και ασκητικός βίος. Μέχρι και σήμερα πλήθος μονών, εκκλησιών και ασκηταριών κοσμούν το επιβλητικό τοπίο του φαραγγιού. Η άγρια ομορφιά της περιοχής, σε συνδυασμό με τη γαλήνη που επικρατεί, με μόνους ήχους αυτούς της φύσης, θεωρήθηκαν συνθήκες κατάλληλες για τη μοναστική ζωή.

Λόγω των πολλών πηγών στην περιοχή αναπτύχθηκε ανά τους αιώνες ένα είδος βιοτεχνίας που στηρίχτηκε στην υδροκίνηση. Μύλοι για το άλεσμα των δημητριακών, μύλοι βυρσοδεψεία για την κατεργασία δερμάτων, μπαρουτόμυλοι για την πυρίτιδα, νεροτριβές για την επεξεργασία ρούχων, νεροπρίονα για την κοπή ή το "σκίσιμο" κορμών δέντρων, δημιουργήθηκαν στην περιοχή, την ιστορία των οποίων μπορεί να αναζητήσει κανείς στο Μουσείο Υδροκίνησης.

Το φαράγγι του Λούσιου προσφέρεται σήμερα για πλήθος εναλλακτικών δραστηριοτήτων, όπως canyoning, διάσχιση δηλαδή του ποταμιού με canoe-kayak καθώς και rafting στα ορμητικά νερά του ποταμού. Επίσης ενδείκνυται για πεζοπορία μιας και έχει και αυτό χαρακτηριστεί περιοχή ιδιαίτερου οικολογικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος από το 1977.

Φαράγγι Φονιάς

Το φαράγγι του Φονιά είναι άλλο ένα δημοφιλές φαράγγι της Ελλάδας και βρίσκεται στην περιοχή της Σαμοθράκης.

Στο τέλος του Φαραγγιού, κοντά στην θάλασσα συναντά κανείς έναν πύργο που κατά την επικρατέστερη εκδοχή έδωσε το ιδιαίτερο αυτό όνομα στο Φαράγγι. Σύμφωνα με τοπικούς μύθους στον πύργο είχε γίνει κάποτε ένα τρομερό φονικό. Μια άλλη μερίδα κατοίκων του νησιού υποστηρίζει βέβαια πως το όνομα δόθηκε λόγω των ατόμων που έχασαν την ζωή τους στα δύσβατα περάσματα του φαραγγιού ή παρασύρθηκαν από τα ορμητικά νερά του.

Με ωραίες φυσικές νεροτσουλίθρες, γρανιτένιες βάθρες, καταρράκτες και πλούσια βλάστηση το φαράγγι Φονιάς, συναντάται στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των αναρριχητών και φιλοξενεί κάθε χρόνο αμέτρητους λάτρεις της φύσης. Το 2012 μάλιστα, η τοποθεσία του φαραγγιού είχε επιλεγεί για την φωτογράφιση των φιναλίστ του «Miss International tourism ecology 2012».

Η μυστηριακή Σαμοθράκη άλλωστε, έδρα των Καβείριων Μυστηρίων κατά το παρελθόν, θεωρείται από τους λάτρεις του μεταφυσικού ισχυρός ενεργειακός κόμβος τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης. Μάλιστα λέγεται πως οι τουρίστες οπαδοί του μεταφυσικού, αποφεύγουν την κατασκήνωση κοντά στο ρέμα του φονιά, λόγω του ισχυρού ενεργειακού πεδίου, το οποίο διαπιστώνει κανείς από τον αλλόκοτο τρόπο με τον οποίο εκφύονται οι κορμοί και τα κλαδιά των δέντρων. Κάποιοι εξ αυτών υποστηρίζουν πως φτάνοντας στην κορυφή του όρους Σάος, έχουν έρθει σε επαφή με παράξενα φαινόμενα ενώ πάνω στους βράχους διακρίνονται οι τρομερές μορφές των Καβείρων.

Το φαράγγι της πρωτεύουσας

Το φαράγγι, οι κρυστάλλινες πηγές, οι λίμνες αλλά και τα εξαιρετικά δρομάκια για περιπάτους συνθέτουν μια παραδεισένια εικόνα πολύ κοντά στην πυκνοκατοικημένη πρωτεύουσα της χώρας. Κοντά στη λίμνη του Μαραθώνα βρίσκεται το φαράγγι της Οινόης, τοπίο εξαίρετης φυσικής ομορφιάς σε έναν τόπο σημαίνοντος ιστορικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για μια διαδρομή με συνολικό μήκος 4 χιλιομέτρων και πλάτος που κυμαίνεται από 2 έως 5 μέτρα.

Στην περιοχή κοντά στο φαράγγι βρίσκεται και το σπήλαιο του Πανός, σφραγισμένο εδώ και χρόνια για το κοινό, το οποίο φαίνεται πως ιδρύθηκε από τους Αθηναίους ως ανταμοιβή του θεού για τη βοήθειά του στη μάχη του Μαραθώνα. Μια αναθηματική επιγραφή εφήβων Αθηναίων, του 1ου πχ αιώνα, που βρέθηκε στο πλάτωμα μπροστά από την σπηλιά, επιβεβαιώνει την αφιέρωση του σπηλαίου στον τραγοπόδαρο θεό . Εκτός από την επιγραφή, στην περιοχή γύρω από το φαράγγι και το σπήλαιο έχουν βρεθεί άφθονα προϊστορικά αγγεία με την εγχάρακτη ή στικτή διακόσμηση της λίθινης περιόδου που εκτίθενται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο του Μαραθώνα.

Στις μέρες μας τόσο το Φαράγγι όσο και η ευρύτερη περιοχή της Οινόης αποτελούν τον πιο κοντινό στην πρωτεύουσα φυσικό παράδεισο και συγκεντρώνουν καθημερινά πολλούς επισκέπτες που επιθυμούν να δραπετεύσουν για λίγο από το γκρίζο αστικό τοπίο της μεγαλούπολης.

Ρεπορτάζ: Νίκη Παπάζογλου

Πηγή: newsbeast.gr