Επίτιμη διδάκτορας η Άλκη Ζέη

Η συγγραφέας αναγορεύθηκε πρώτη επίτιμη διδάκτορας του τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευσης του ΑΠΘ

Την πεζογράφο, κριτικό και μεταφράστρια Άλκη Ζέη, «τη δημιουργό των μεγάλων περιπάτων των παιδιών, κοντά στις ράγες ή στο “Καπλάνι της βιτρίνας” με αρβυλάκια και γόβες και πολύχρωμες ομπρέλες, παρέα με τον Ψεύτη παππού, τον Θείο Πλάτωνα και την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, σχεδόν 70 χρόνια υπηρέτησε τη λογοτεχνία και την παιδική λογοτεχνία με αφοσίωση και παιδική φιλότητα, ανασταίνοντας την παιδική ψυχή μακριά από τα λοξά βλέμματα των μεγάλων, που γαλήνεψε με το έργο της τα μεγάλα λάθη και πάθη της Ελλάδας και εξανθρώπισε τους μύθους της ιστορίας στην κατοχή, στον εμφύλιο και στη μεταπολίτευση» (σύμφωνα με το ψήφισμα του Τμήματος που αναγνώστηκε στη διάρκεια της τελετής) τη συγγραφέα που υπήρξε “η φωνή κι ο ψίθυρος στο αυτί τεσσάρων γενεών’ αναγόρευσε σήμερα το πρωί στην ιστορική αίθουσα τελετών της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ σε επίτιμη διδάκτορά του, το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Γεννημένη στην Αθήνα, η 89χρονη σήμερα Άλκη Ζέη σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας στο Τμήμα Σεναριογραφίας. Από το 1954 έως το 1964 έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση και κατά την περίοδο της επταετίας στη Γαλλία. Επέστρεψε με το τέλος της δικτατορίας και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

«Σταθμός» στη νεώτερη λογοτεχνία για παιδιά και αξιολογημένο έως ένα από τα καλύτερα βιβλία για παιδιά στον κόσμο – το πρώτο της βιβλίο- «Το καπλάνι της βιτρίνας» (γραμμένο στην πρώην ΕΣΣΔ όπου η Ζέη έζησε επί δέκα χρόνια ως πολιτική πρόσφυγας μαζί με τον σύζυγό της σκηνοθέτη και θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου) που μεταφράστηκε σε 20 γλώσσες και βρίσκεται στην 49η έκδοση. Το βιβλίο εμπνέεται από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο και αποτελεί σταθμό στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, καθώς είναι το πρώτο παιδικό βιβλίο με πολιτικές αναφορές, στη δικτατορία του Ι. Μεταξά. Ακολούθησε «Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου», το 1971 (γραμμένο κι αυτό στη δεύτερη “εξορία” της στο Παρίσι) που βρίσκεται στην 61η έκδοση και έχει μεταφραστεί σε 14 γλώσσες.

«Όταν έγραψα το πρώτο μου μυθιστόρημα ‘Το καπλάνι της βιτρίνας’, δεν ήξερα ότι γράφω βιβλίο για παιδιά. Ήταν το 1962, και ζούσαμε στη Μόσχα, πολιτικοί εξόριστοι...

...Τον Σεπτέμβριο του 1964 μου έδωσαν μια άδεια να πάω με τα παιδιά μου για δύο μήνες στην Ελλάδα. Πήγα την επόμενη μέρα που φτάσαμε στο Θεμέλιο... Στη βιτρίνα, καμαρωτό στεκότανε το ‘Καπλάνι’. Κίτρινο εξώφυλλο κι ένας όρθιος τίγρης... Ο Δεσποτίδης, μου είπε πως είδε κι έπαθε να καταλάβει ότι καπλάνι θα πει τίγρης. Απόρησα, μα είναι δυνατόν να μην το ξέρει;... ... Φαίνεται όμως πως μόνο οι Σαμιώτες το αποκαλούσαν έτσι. Ευτυχώς ο Δεσποτίδης δεν άλλαξε τον τίτλο να τον κάνει ‘τίγρης’ – στα τουρκικά καπλάν είναι ο τίγρης, από κει φαίνεται το πήραν οι Σαμιώτες γιατί αυτό κολύμπησε από τη Τουρκία στη Σάμο κι έτρωγε τα πρόβατα ενός βοσκού που το παραφύλαξε και το σκότωσε. Τώρα το ‘Καπλάνι’ κυκλοφορεί σαν... Καπλάνι εδώ και πενήντα χρόνια αφού τράβηξε πολλές περιπέτειες» έλεγε μεταξύ άλλων στην αντιφώνηση και ομιλία-εισήγησή της με τίτλο «Γιατί γράφω και για παιδιά» η 89χρονη αλλά απόλυτα αειθαλής, πολυγραφότατη συγγραφέας κ. Άλκη Ζέη.

Τη σεμνή τελετή αναγόρευσης στην ιστορική αίθουσα τελετών της (παλιάς) Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ παρακολούθησαν μάλλον λιγοστοί φοιτητές και διδάσκοντες του ΑΠΘ.

Όπως εξάλλου χαρακτηριστικά είπε – επικαλούμενος τα λόγια του αείμνηστου καθηγητή του ΑΠΘ Γ.Π.Σαββίδη ο καθηγητής του τμήματος κ.Ανδρέας Καρακίτσιος εκφωνώντας τον έπαινο της τιμώμενης, «Τον δημιουργό, τον οποιονδήποτε δημιουργό και όχι μόνο τον συγγραφέα, τον κρίνουν τα έργα του, από την άλλη όμως οι εορταστικές εκδηλώσεις, τα επετειακά αφιερώματα και οι τιμητικές εκδηλώσεις κρίνουν τους φίλους του»...