Ανοίγει ο δρόμος για την αξιοποίηση των ιστορικών ανεμόμυλων στη Κρήτη

Ο πρώτος που δημιουργήθηκε ήταν ξύλινος και φτιάχτηκε στο Λασίθι

Η κορυφαία διάκριση, με τη βράβευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ευρωπαϊκό δίκτυο Europa Nostra, της έρευνας για τους ανεμόμυλους του Οροπεδίου Λασιθίου, που έγινε από τον μηχανολόγο μηχανικό, καθηγητή σε τεχνικά Λύκεια, Γιώργο Χατζάκη, δίνει σημαντικές προοπτικές για ολόκληρη την περιοχή, ανοίγοντας τον δρόμο για την αξιοποίηση των ιστορικών ανεμόμυλων.

«Σίγουρα η ικανοποίηση και η χαρά είναι μεγάλη γιατί αυτή η δουλειά είναι χρόνων» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Χατζάκης.

«Ο Γιώργος Χατζάκης έχει εφεύρει μια καινοτόμο ιδέα και με ίδιες δυνάμεις έχει αναδείξει ένα ιδιαίτερο μοντέλο για την ανάδειξη των ανεμόμυλων» ανέφερε από την πλευρά του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Οροπεδίου Γιάννης Στεφανάκης, εκφράζοντας τη χαρά και την ικανοποίηση του για την βράβευση αυτή.

Το Οροπέδιο Λασιθίου, η γενέτειρα πατρίδα του Δία, υπήρξε πρωτοπόρο στην εκμετάλλευση και αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας, όπως μας λέει ο κ. Χατζάκης και τονίζει ότι ασχολήθηκε με το θέμα των ανεμόμυλων του Οροπεδίου Λασιθίου από όταν ήταν φοιτητής ,και μάλιστα η διπλωματική του αφορούσε τους ανεμόμυλους, αλλά και στη συνέχεια ο ίδιος με έρευνες και καινοτόμες προτάσεις του καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να δοθεί και πάλι «ζωή» στους ανεμόμυλους της περιοχής.

Σύμφωνα με τον κ. Χατζάκη, ο πρώτος ανεμόμυλος, που ήταν ξύλινος, κατασκευάσθηκε το 1890 στην περιοχή του Ψυχρού του Οροπεδίου από τον Μανόλη Παπαδάκη, τον λεγόμενο «Σπιρτοκούτη», και στη συνέχεια ο μαθητής τού «Σπιρτοκούτη», ο «Μαρκοστεφανής» ( Στέφανος Μαρκάκης), προχώρησε στην εξέλιξη του ανεμόμυλου. κατασκευάζοντας τον με μέταλλο.

Αυτοί οι δυο θεωρούνται οι πρωτοπόροι του είδους, ενώ όπως αναφέρει ο ίδιος, κατά τη δεκαετία του 1940 -1950 υπήρχαν πάνω από 10.000 ανεμόμυλοι στην περιοχή για να βοηθούν στην άρδευση.
Οι ανεμόμυλοι με τον καιρό εγκαταλείφθηκαν και σήμερα γίνονται προσπάθειες για την αξιοποίηση τους.

Όπως μας λέει ο κ. Χατζάκης, η πρόταση που κατέθεσε αφορά την αποκατάσταση του αρχαιότερου αιολικού πάρκου στον κόσμο, με την χρήση των διάτρητων πανιών, το οποίο βρήκε ανάλογης εκτίμησης και θα βραβευτεί σε ειδική τελετή στις 11 Ιουνίου στο Όσλο.

Μιλά για μια «απλή, αλλά ευφυή ιδέα για τους ανεμόμυλους» που έχει να κάνει με το υλικό των πανιών, τα οποία είναι ελαστικά διάτρητα πολυεστερικά πανιά, τα οποία έχουν την ικανότητα να ανοιγοκλείνουν το μέγεθος των οπών τους ανάλογα την ένταση των ανέμων, προστατεύοντας τους, χωρίς να μεταβάλλουν την παραδοσιακή τους μορφή και προσθέτει ότι «η πιλοτική εφαρμογή των πανιών αυτών σε 20 Ανεμόμυλους της περιοχής είχε άριστα αποτελέσματα».

Μάλιστα για την εφαρμογή των διάτρητων πανιών έχει αποκτήσει βραβείο ευρεσιτεχνίας, ενώ έχει συγγράψει και βιβλίο με τίτλο «Το αιολικό πάρκο των Θεών - Οροπέδιο Λασιθίου», που αναφέρεται στο μεγαλύτερο αιολικό πάρκο που υπήρχε στο κόσμο, την δεκαετία του 1950, στο Οροπέδιο Λασιθίου, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και πλήρης περιγραφή του τρόπου λειτουργίας του αντλητικού ανεμόμυλου, ενώ στο τέλος του υπάρχουν μηχανολογικά-κατασκευαστικά σχέδια σε κλίμακα, όλων των εξαρτημάτων του ανεμόμυλου.

Επίσης ο κ. Χατζάκης μας λέει ότι έχει οργανωθεί έκθεση πολιτιστικής κληρονομιάς του Οροπεδίου Λασιθίου και γίνεται έρευνα, καταγραφή και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης των ντόπιων κατοίκων για την αναβίωση του αιολικού πάρκου.

Ακόμη, στον Εκπολιτιστικό και Λαογραφικό Σύλλογο του Οροπεδίου Λασιθίου λειτουργούν τρία μουσεία, και εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε ειδική διαμορφωμένη αίθουσα για την ιστορία της αιολικής ενέργειας, με πλήθος ομοιωμάτων ανεμόμυλων για την βιωματική μάθηση των μαθητών και των επισκεπτών.

Εξάλλου, ο κ. Χατζάκης τον Δεκέμβριο του 2014, εκπροσωπώντας την Περιφέρεια Κρήτης, σε διεθνές συμπόσιο στην Πάτρα με θέμα την αγροτική ανάπτυξη και το περιβάλλον, είχε τονίσει τη συνδρομή του ανεμόμυλου στην ανάπτυξη της οικονομίας του Λασιθίου, και της Κρήτης ευρύτερα, στο πέρασμα του χρόνου αλλά και η λειτουργία της Κρητικής Ανεμαντλίας.

Ο ίδιος εκτιμά ότι με την ευρωπαϊκή αυτή διάκριση για τους ανεμόμυλους του Οροπεδίου, που αποτελούν πραγματικούς θησαυρούς της μνήμης των λαών, αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, γίνεται ένα μεγάλο βήμα ευαισθητοποίησης απ\ όλους και ανοίγει ο δρόμος για προγράμματα που θα βοηθήσουν στην αξιοποίηση τους.

Παράλληλα, η δημοτική αρχή του Οροπεδίου Λασιθίου, που στοχεύει στην προσπάθεια αναστήλωσης, μελετά μια βιώσιμη λύση ώστε να αυτοσυντηρούνται μέσα από διάφορες δράσεις που συνδέουν τον τουρισμό με τον πρωτογενή τομέα. Μάλιστα, ο δήμαρχος ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι στο πλαίσιο αυτό, στο τέλος του Ιουλίου, θα γίνει ένα συνέδριο με τη συμμετοχή Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων που στόχο έχει τη μελέτη του βιώσιμου μοντέλου του ανεμόμυλου.

Εξ άλλου το υπό εξέλιξη project «Build The Past» της δημοτικής Αρχής στοχεύει στην αναστήλωση με έξυπνες και οικονομικά βιώσιμες μεθόδους, όσο το δυνατόν περισσότερων από τους χιλιάδες των ανεμομύλων που υπήρχαν στον κάμπο του Οροπεδίου Λασιθίου

Μάλιστα στο σχέδιο δράσης, περί βιώσιμης αναστήλωσης των παραδοσιακών ανεμομύλων ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, που επισκέφθηκε χθες την περιοχή, αποδέχθηκε την πρόταση του δημάρχου Οροπεδίου Λασιθίου ώστε να είναι ο πρώτος ανάδοχος στο έργο για την «υιοθεσία» του ανεμόμυλου, αναλαμβάνοντας το κόστος αναστήλωσης και συντήρησης.