Σημάδια παρακμής και φθοράς στο Μουσείο Ελευσίνας

Σήμα κινδύνου εκπέμπει ένα από τα πρώτα μουσεία του ελληνικού κράτους

Σημάδια παρακμής και φθοράς, μερεμέτια και «μπαλώματα»… Το Μουσείο της Ελευσίνας, ένα από τα πρώτα μουσεία του ελληνικού κράτους που θεμελιώθηκε το 1889, εκπέμπει σήμα κινδύνου από την κορυφή της αρχαίας ακρόπολης όπου στέκεται για πάνω από 125 χρόνια.

Με θέα έναν από τους σημαντικότερους λατρευτικούς τόπους της αρχαιότητας, όπου τελούνταν τα Ελευσίνια Μυστήρια, το πολύπαθο μουσείο γεμάτο «μερεμέτια» και «μπαλώματα» ατενίζει το μέλλον με την ελπίδα ενός καλύτερου αύριο. Μία μεγάλης έκτασης φθορά τραβά το βλέμμα του επισκέπτη με το που πατά το πόδι του στην είσοδο. Δίπλα από το άγαλμα, που στέκεται σαν φύλακας της εισόδου του μουσείο, ένα χάσμα αποκαλύπτει το λιθόκτιστο κτίριο του 19ου αιώνα μέσα από τους σοφάδες. Σκασμένοι τοίχοι και ταβάνια στο εξωτερικό αλλά και στις πέντε αίθουσες του κτιρίου, τρύπες στην οροφή και τζάμια με σκουριασμένα πλαίσια συνθέτουν τη θλιβερή εικόνα του μουσείου.

«Χτίστηκε στα 1890, δηλαδή στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν είχαν αρχίσει οι ανασκαφές από την αρχαιολογική εταιρεία και έπρεπε κάπου να στεγαστούν τα ευρήματα. Είναι από τα πρώτα μουσειακά κτίρια εν Ελλάδι. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένα πολύ γερασμένο κτίριο, ανεπαρκές για τις σημερινές ανάγκες», εξηγεί η Καλλιόπη Παπαγελλή, αρχαιολόγος, υπεύθυνη του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας και προϊστάμενη του Τμήματος Κλασικών Αρχαιοτήτων της Εφορείας Δυτικής Αττικής.

«Στα χρόνια που πέρασαν έγιναν κάποιες ανακαινίσεις. Το 1983 έγινε μία ανακαίνιση του μουσείου κατά την οποία επισκευάστηκαν η στέγη και διάφορα κονιάματα», συνεχίζει «ενώ ακόμη μία ανακαίνιση έγινε το 1999, μετά τον μεγάλο σεισμό της Αθήνας, όπου έγινε και επανέκθεση σε σύγχρονες βιτρίνες καθώς και αλλαγή φωτισμού και εγκατάσταση κλιματισμού. Παρ' όλα αυτά το κτίριο παραμένει ένα παλιό κτίριο με κεραμοσκεππή, με ανερχόμενη υγρασία που είναι δύσκολη στην αντιμετώπισή της. Γι' αυτόν τον λόγο έχουν γίνει κάποιες κινήσεις για να δοθεί λύση στα προβλήματα. Έγινε μία μελέτη από έναν αρχιτέκτονα της Εφορείας μας και το έχουμε βάλει στο πρόγραμμα δράσης του επόμενου έτους με ένα ποσό της τάξης των 80.000 ευρώ», αναφέρει, σύμφωνα με το «Έθνος».

Ωστόσο το μέλλον του μουσείου, που παρά τα προβλήματα αύξησε την επισκεψιμότητα το 2014, από τους 28.000 το 2013, στους 40.500 επισκέπτες, δεν βρίσκεται στην επισκευή του παρόντος κτιρίου αλλά στη δημιουργία ενός νέου αρχαιολογικού μουσείου Ελευσίνας που αποτελεί το όραμα των «ανθρώπων του»: «Ο κόσμος δεν γνωρίζει την κατάσταση του μουσείου, τη διαπιστώνει αφού έχει έρθει. Στις μέρες που η είσοδος ήταν δωρεάν, είχαμε πάνω από 900 επισκέπτες τη μέρα, έχει να κάνει με τη νοοτροπία του Έλληνα. Το μέλλον του μουσείου είναι η δημιουργία ενός νέου μουσείου στους χώρους που είναι όμοροι με τον αρχαιολογικό χώρο, δηλαδή στους χώρους που ανήκουν στην Εθνική Τράπεζα, στην περιοχή του παλιού ελαιουργείου και του εργοστασίου Βότρυς. Αυτό επιθυμούμε να λύσουμε σε συνεργασία με τον δήμο ώστε να γίνει η Ελευσίνα ένα πολυδύναμο πολιτιστικό κέντρο».

Το μουσείο φιλοξενεί αριστουργηματικά εκθέματα βγαλμένα από τα σπλάχνα του ιερού χώρου και τις ανασκαφές της περιοχής. Με φόντο τους σκασμένους από την υγρασία τοίχους, στέκονται τα μοναδικής σημασίας αγάλματα, ανάμεσά τους ένα πρωτότυπο άγαλμα του 5ου αιώνα της Θεάς Δήμητρας που αποδίδεται στον Αγοράκριτο, μαθητή και συνεργάτη του Φειδία, καθώς και ένας άγαλμα του Ασκληπιού, πρωτότυπο έργο του 4ου αι. π.Χ. «Μία από τις βεντέντες της συλλογής είναι η "Φεύγουσα κόρη", που προέρχεται από τον διάκοσμο της ιεράς Οικείας και εικονίζει κατά την επικρατέστερη άποψη την Περσεφόνη ή μία από τις φίλες της τις Ωκεανίδες, τη στιγμή που φεύγει έντρομη από τη σκηνή της αρπαγής», λέει η Καλλιόπη Παπαγγελή, γέννημα-θρέμμα της πόλης και συγγραφέας του βιβλίου «Ελευσίνα, ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο». Ακόμη στα εκθέματα ξεχωρίζουν ένας πρωτοαττικός αμφορέας (650 π.Χ.) με παράσταση της τύφλωσης του Πολύφημου στον λαιμό και του μύθου του Περσέα και της Μέδουσας στο σώμα του, δύο μαρμάρινοι ανδριάντες Ρωμαίων αυτοκρατόρων και άγαλμα του Αντίνοου, ευνοούμενου του Αδριανού, καθώς και μία μαρμάρινη σαρκοφάγος Ρωμαϊκών Χρόνων (2ος αι. μ.Χ.) με παράσταση της θήρας του Καλυδώνιου Κάπρου στην κύρια όψη της, που στεγάζεται αναγκαστικά στο προαύλιο του κτιρίου κάτω από στέγαστρο.