ΕΣΠΑ: Αυτά είναι τα προγράμματα για τους ΟΤΑ

Ποια είναι τα προγράμματα που σχεδιάζει και υλοποιεί η κυβέρνηση, με επίκεντρο την Αυτοδιοίκηση - Ποιες δράσεις προγραμματίζονται

Στα προγράμματα του ΕΣΠΑ που υλοποιεί και σχεδιάζει η κυβέρνηση με επίκεντρο την Αυτοδιοίκηση αναφέρεται στη συνέντευξή του στην aftodioikisi.gr ο υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Αλέξης Χαρίτσης. Όπως τονίζει «στο πλαίσιο τόνωσης της πράσινης επιχειρηματικότητας προγραμματίζονται νέες δράσεις από το πρόγραμμα του Περιβάλλοντος συνολικού προϋπολογισμού περίπου 500 εκατ. ευρώ.

Πέρα από τα συνήθη τομεακά έργα που θα υλοποιηθούν, όπως υποδομές για συλλογή και επεξεργασία αστικών λυμάτων, διαχείριση απορριμμάτων, αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης, διαχείριση κινδύνων πλημμυρών, αφαλάτωση θαλασσινού και υφάλμυρου νερού, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δράσεις με τουριστική, πολιτιστική ή αρχαιολογική διάσταση. Μερικές από αυτές είναι η αποκατάσταση μονοπατιών, η δημιουργία ή ο εκσυγχρονισμός δημοτικών κατασκηνώσεων/κάμπινγκ, ενώ προγραμματίζεται και σειρά δράσεων για τη βελτίωση και αναζωογόνηση του αστικού περιβάλλοντος μέσω καινοτόμων παρεμβάσεων», προσθέτει.

Παράλληλα προαναγγέλλει ότι μέσω του νέου «Εξοικονομώ» «εκτός από την ενίσχυση των νοικοκυριών, σχεδιάζουμε δράση που αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και δημοτικών κτιρίων, μέσω χρηματοδοτικού εργαλείου. Ήδη βρισκόμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις με χρηματοπιστωτικούς φορείς του εξωτερικού που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο καινοτόμο αυτό πρόγραμμα», προσθέτει.

Παράλληλα ο κ. Χαρίτσης αναφέρεται και στα κοινωνικά προγράμματα του ΕΣΠΑ που εκπονούνται μέσω των ΟΤΑ όπως η δημιουργία Κέντρων Κοινότητας, Κοινωνικών Δομών Άμεσης Αντιμετώπισης της Φτώχειας, Κέντρων Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας Ατόμων με Αναπηρία, Πρωτοβάθμιου Συστήματος Φροντίδας Ηλικιωμένων και Δομών Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, ενώ τονίζει ότι «τα 250 Κέντρα Κοινότητας, που θα δημιουργηθούν σε Δήμους όλης της χώρας, θα αποτελέσουν τοπικά σημεία αναφοράς για την υποδοχή, εξυπηρέτηση και διασύνδεση των πολιτών με τους φορείς που παρέχουν υπηρεσίες απασχόλησης και κυρίως με τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ για τη διασφάλιση της άμεσης παραπομπής τους, καθώς και την πρόσβαση στην πληροφόρηση για προγράμματα και δράσεις προώθησης στην απασχόληση τα οποία είναι ενεργά ή προγραμματίζεται να ενεργοποιηθούν σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο».

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Αλέξη Χαρίτση στην aftodioikisi.gr είναι το εξής:

-Κύριε υπουργέ έχετε δηλώσει ότι στο νέο ΕΣΠΑ θα υπάρξει στροφή στην «πράσινη» οικονομία. Πού εστιάζετε;

Η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων καθίσταται ζωτικής σημασίας για τη χώρα, συμβάλλοντας τόσο στην επίτευξη των στόχων όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, όσο και στην αναζωογόνηση της ελληνικής οικονομίας. Στην κατεύθυνση αυτή εξειδικεύουμε τις δράσεις του νέου ΕΣΠΑ.

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις που υποτιμούσαν το θέμα, εμείς δίνουμε μεγάλη σημασία στην οικολογική διάσταση του σχεδιασμού των νέων προγραμμάτων τόσο στο επίπεδο ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης, όσο και στο επίπεδο υλοποίησης υποδομών στον τομέα του περιβάλλοντος προωθώντας την τροποποίηση του υποδείγματος παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.

Σκοπός μας είναι η επίτευξη των στόχων για σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας, η αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους παραγωγής και η σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών πηγών ενέργειας στην κατεύθυνση ενίσχυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ενδεικτικό είναι ότι παρά τις αντίξοες δημοσιονομικές συνθήκες, έχουμε προγραμματίσει να διαθέσουμε περίπου το 20% από το σύνολο των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων που μας αναλογούν, σε παρεμβάσεις καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, ποσοστό που υπερβαίνει κατά 30% την υποχρέωση της χώρας βάση των διεθνών συμφωνιών.

Μπορείτε να μας δώσετε κάποιες λεπτομέρειες σε σχέση με τα προγράμματα που σχεδιάζετε στον τομέα του περιβάλλοντος;

Μεταξύ των τομέων προτεραιότητας που εστιάζουν οι νέες δράσεις επιχειρηματικότητας είναι και η ενίσχυση του περιβαλλοντικού τομέα, με νέα επιχειρηματικά σχήματα τα οποία χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια και τεχνολογική καινοτομία και παράγουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την οικονομία και την κοινωνία.

Οι μεταποιητικές επιχειρήσες έχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της ενεργειακής τους απόδοσης και κατ’ επέκταση της αποδοτικότητάς τους. Επίσης, στους τομείς της γεωργίας, κτηνοτροφίας, δασοπονίας και αλιείας, παρουσιάζονται δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών.

Στο πλαίσιο τόνωσης της πράσινης επιχειρηματικότητας προγραμματίζονται νέες δράσεις από το πρόγραμμα του Περιβάλλοντος συνολικού προϋπολογισμού περίπου 500 εκατ. ευρώ. Πέρα από τα συνήθη τομεακά έργα που θα υλοποιηθούν, όπως υποδομές για συλλογή και επεξεργασία αστικών λυμάτων, διαχείριση απορριμμάτων, αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης, διαχείριση κινδύνων πλημμυρών, αφαλάτωση θαλασσινού και υφάλμυρου νερού, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δράσεις με τουριστική, πολιτιστική ή αρχαιολογική διάσταση. Μερικές από αυτές είναι η αποκατάσταση μονοπατιών, η δημιουργία ή ο εκσυγχρονισμός δημοτικών κατασκηνώσεων/κάμπινγκ, ενώ προγραμματίζεται και σειρά δράσεων για τη βελτίωση και αναζωογόνηση του αστικού περιβάλλοντος μέσω καινοτόμων παρεμβάσεων.

-Ένα μεγάλο τμήμα της λεγόμενης «πράσινης» οικονομίας που αναφερθήκατε περνάει και μέσα από τους ΟΤΑ. Ποιος θα είναι ο ρόλος των δήμων και των περιφερειών σε αυτά τα προγράμματα;

Στη νέα προγραμματική περίοδο, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες υλοποιούν ήδη και θα συνεχίσουν να υλοποιούν δράσεις ως δικαιούχοι των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Για μας, όμως, το ζητούμενο δεν είναι μονοσήμαντα η διαχείριση των πόρων, αλλά η ανάδειξη μιας νέας αντίληψης σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων, με βάση τις συνέργιες και τα ειδικά χαρακτηριστικά τους.

Στο πλαίσιο των στοχεύσεων του ευρύτερου αναπτυξιακού προγράμματος της κυβέρνησης, επιδιώκουμε ο σχεδιασμός των έργων να γίνεται εντός ενός ολοκληρωμένου πλαισίου χωρικής συνοχής. Με λίγα λόγια αυτό σημαίνει ότι ένα μικρό, μεσαίο ή μεγάλο έργο θα εντάσσεται με ολοκληρωμένο τρόπο σε μια περιοχή και θα συνδέεται οργανικά και με το αναπτυξιακό προφίλ της, με στόχο να σταματήσει η πολύ κακή πρακτική της υλοποίησης αποσπασματικών και ασύνδετων έργων μεταξύ τους.

Για παράδειγμα, στη νέα προγραμματική περίοδο τόσο οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) όσο και η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ), αποτελούν εργαλεία ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης στα οποία η τοπική αυτοδιοίκηση καλείται να παίξει ουσιαστικό ρόλο στο σχεδιασμό των αναπτυξιακών στρατηγικών και στην υλοποίηση δράσεων που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Στην προσπάθεια αυτή θέλουμε τους Δήμους και τις Περιφέρειες αρωγούς και όχι απλά και μόνο διαχειριστές.

Επίσης, στη νέα προγραμματική περίοδο οι Περιφέρειες, μέσω των ΠΕΠ, αναλαμβάνουν μεγάλος μέρος της διαχείρισης των κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων. Υπό αυτή την έννοια καλούνται να παίξουν κομβικό ρόλο στη συνδιαμόρφωση και επιτυχή υλοποίηση των πολιτικών και δράσεων, με βάση συγκλίνοντες προγραμματικούς σχεδιασμούς, που αφορούν στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και απασχόλησης, απαντώντας αποτελεσματικά στα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών.

Σε αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλλουμε στην καλλιέργεια κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θα στηρίξουμε πρωτοβουλίες στο πλαίσιο αυτή της προοπτικής.

-Έχετε πει ότι έχουν ήδη ξεκινήσει οι προπαρασκευαστικές ενέργειες για την εκπόνηση ενός προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης των οικιών, αντίστοιχου εκείνου του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Καθώς τα προηγούμενα «Εξοικονομώ» δεν ήταν και ιδιαίτερα επιτυχημένα, τι σκοπεύετε να αλλάξετε;

Η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί μια από τις βασικές μας προτεραιότητες στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-20. Με το νέο «Εξοικονομώ» διασφαλίζουμε ότι οι παρεμβάσεις που έχουμε σχεδιάσει θα βελτιώνουν την αποδοτικότητα της χρήσης ενέργειας και θα έχουν οικονομικό αποτέλεσμα. Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζουμε σειρά παραμέτρων για την κατάρτιση προδιαγραφών που θα διέπουν τις νέες προσκλήσεις ώστε να πετύχουμε πολλαπλασιαστικά οφέλη.

Εκτός από την ενίσχυση των νοικοκυριών, σχεδιάζουμε δράση που αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και δημοτικών κτιρίων, μέσω χρηματοδοτικού εργαλείου. Ήδη βρισκόμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις με χρηματοπιστωτικούς φορείς του εξωτερικού που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο καινοτόμο αυτό πρόγραμμα.

Στόχος μας είναι η επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας, συμβάλλοντας τόσο στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, όσο και στην κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα για την τόνωση του κατασκευαστικού τομέα και της οικονομίας γενικότερα.

-Ένα σημαντικό κομμάτι της λειτουργίας των Δήμων είναι οι κοινωνικές δράσεις. Με ποιον τρόπο μπορούν να ενισχυθούν μέσα από το νέο ΕΣΠΑ;

Η πραγματικότητα που διαμόρφωσε η κρίση επιβάλλει μέρος του σχεδιασμού μας να εστιάσει στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού – στη στήριξη των ασθενέστερων ομάδων. Υλοποιούμε τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-20 με βασικούς πυλώνες τον κοινωνικό και τον αναπτυξιακό, συνδυάζοντας την υλοποίηση δράσεων κοινωνικής μέριμνας με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Στόχος μας είναι σε βάθος χρόνου να ενσωματώσουμε την εμπειρία των δομών κοινωνικής πρόνοιας και πρωτοβάθμιας φροντίδας καθώς και την εμπειρία των δομών αλληλεγγύης που λειτουργούν την τελευταία τετραετία στη συγκρότηση των κοινωνικών υπηρεσιών της αυτοδιοίκησης.

Στον τομέα της υγείας, σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο, προβλέπεται η ενεργοποίηση δράσεων πρωτοβάθμιας φροντίδας και περίθαλψης, αγωγής και προαγωγής της υγείας του πληθυσμού και ψυχικής υγείας.

Επίσης, σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας προχωρήσαμε στο ανασχεδιασμό των προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής. Με τις δράσεις που σχεδιάσαμε και υλοποιούμε δημιουργούμε ένα δίκτυο αλληλοσυμπληρούμενων δομών για εκείνους που έχουν πληγεί πιο πολύ από την οικονομική κρίση. Οι δράσεις αυτές αφορούν στη δημιουργία Κέντρων Κοινότητας, Κοινωνικών Δομών Άμεσης Αντιμετώπισης της Φτώχειας, Κέντρων Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας Ατόμων με Αναπηρία, Πρωτοβάθμιου Συστήματος Φροντίδας Ηλικιωμένων και Δομών Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Για τη στελέχωση των παραπάνω δομών δημιουργούμε 1.500 νέες θέσεις εργασίας.

-Επίσης, μέσω των δήμων μπορεί να καταπολεμηθεί η ανεργία σε τοπικό επίπεδο. Ποια προγράμματα θα δούμε προς αυτή την κατεύθυνση το επόμενο διάστημα;

Κεντρική προτεραιότητά μας στις δράσεις του νέου ΕΣΠΑ είναι η καταπολέμηση της ανεργίας, η δημιουργία νέων ποιοτικών και βιώσιμων θέσεων εργασίας. Προς αυτή την κατεύθυνση τα 250 Κέντρα Κοινότητας, που θα δημιουργηθούν σε Δήμους όλης της χώρας, θα αποτελέσουν τοπικά σημεία αναφοράς για την υποδοχή, εξυπηρέτηση και διασύνδεση των πολιτών με τους φορείς που παρέχουν υπηρεσίες απασχόλησης και κυρίως με τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ για τη διασφάλιση της άμεσης παραπομπής τους, καθώς και την πρόσβαση στην πληροφόρηση για προγράμματα και δράσεις προώθησης στην απασχόληση τα οποία είναι ενεργά ή προγραμματίζεται να ενεργοποιηθούν σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο.

Επίσης, σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας ξεκινούν πιλοτικά στις αρχές Απριλίου προγράμματα κοινωφελούς εργασίας σε 17 δήμους- θύλακες υψηλής και μακροχρόνιας ανεργίας. Τα νέα προγράμματα θα είναι διάρκειας οκτώ μηνών από πέντε που είναι σήμερα και θα αφορούν 6.918 ανέργους. Σε δεύτερη φάση θα υλοποιηθούν σε 32 ακόμα δήμους της χώρας, με τελικό σκοπό να καλυφθεί το σύνολο των δήμων. Οι εργαζόμενοι θα έχουν πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα.

Εκτός από τις νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται με τα νέα αυτά προγράμματα, επιτυγχάνεται η βελτίωση των κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών των δήμων και παράλληλα προκρίνονται έργα και υπηρεσίες που συμβάλλουν στη βελτίωση της καθημερινής ζωής των κατοίκων και στη στήριξη της τοπικής οικονομίας.

Σε καμιά περίπτωση η καταπολέμηση της ανεργίας δεν αντιμετωπίζεται σπασμωδικά και με αποσπασματικές ενέργειες. Ο στόχος μας για αύξηση σταθερών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας στην οικονομία εντάσσεται στο συνολικό σχέδιο της κυβέρνησης για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Και τα νέα προγράμματα ΕΣΠΑ κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση.

-Η ΚΕΔΕ έχει τονίσει την ανάγκη να οριστεί άμεσα Φορέας Υλοποίησης Έργων στην Αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού, ο οποίος θα είναι δικαιούχος υλοποίησης «κοινωνικών δράσεων». Είναι κάτι τέτοιο στις προθέσεις του υπουργείου σας;

Όπως ανέφερα και παραπάνω, στόχος μας είναι η στήριξη δομών κοινωνικής πρόνοιας και η βελτίωση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές, βιώσιμες και υψηλής ποιότητας κοινωνικές υπηρεσίες. Κεντρικός πυρήνας για την υλοποίηση των νέων και με καινοτόμα χαρακτηριστικά κοινωνικών δράσεων είναι οι δήμοι.

Σε αυτό το πλαίσιο προχωρήσαμε, από τα πρώτα ακόμα βήματα σχεδιασμού των νέων δράσεων, σε διαβούλευση τόσο με την ΚΕΔΕ όσο και με το σύνολο των δήμων της χώρας. Επιπλέον, με πρωτοβουλία των συναρμόδιων υπουργείων έχει συσταθεί ομάδα εργασίας με συμμετοχή της ΚΕΔΕ για την κατά το δυνατόν καλύτερη υλοποίηση των δράσεων αυτών από τους δήμους.

Γνωρίζουμε τα προβλήματα υποστελέχωσης στους δήμους, που έχουν προκαλέσει οι νεοφιλελεύθερες περιοριστικές πολιτικές τα προηγούμενα χρόνια. Πιστεύουμε και στηρίζουμε το θεσμό της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης. Για το λόγο αυτό, ενισχύουμε τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων, με όλα τα θεσμικά εργαλεία και μέσα που διαθέτουμε, ώστε να υλοποιήσουν επιτυχώς αυτές τις δράσεις και να αποκτήσουν την απαραίτητη εμπειρία για την υλοποίηση παρόμοιων δράσεων στο μέλλον.