Πώς σχεδιάζει η κυβέρνηση να “κλείσει” τις τρύπες των ΑΠΕ στην ενέργεια;

pws-sxediazei-h-kyvernhsh-na-kleisei-tis-trupes-twn-ape-sthn-energeia

Έρχεται νομοσχέδιο για το πλαίσιο λειτουργίας και υποστήριξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, το οποίο συμμορφώνεται με τις οδηγίες της ΕΕ

Στην τελική ευθεία για τη διαμόρφωση του νομοσχεδίου το οποίο θα καθορίζει το νέο πλαίσιο λειτουργίας και υποστήριξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, σε εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της Ε.Ε., βρίσκεται το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Όπως διαβάζουμε στο energypress.gr, oι παρατηρήσεις της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (DG Comp) της Κομισιόν πάνω στο προσχέδιο που της κοινοποιήθηκε αφορούσαν επιμέρους ζητήματα τα οποία έχουν ήδη επιλυθεί και σύμφωνα με τις πληροφορίες του energypress το νομοσχέδιο στην τελική του μορφή πρόκειται να δοθεί σύντομα σε διαβούλευση, ώστε τον Ιούνιο να μπορεί να έρθει στη Βουλή.

Ταυτόχρονα έχει προχωρήσει η επεξεργασία για τις συμπληρωματικές παρεμβάσεις του ΥΠΕΝ στον τομέα των ΑΠΕ δηλαδή για την αναδιοργάνωση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ και για την αλλαγή της κατανομής του ΕΤΜΕΑΡ. Το σύνολο των νέων ρυθμίσεων θα αποτελέσει μια ολοκληρωμένη παρέμβαση που θα αναδιατάξει εκ βάθρων τον τομέα των ΑΠΕ με βασικό στόχο να είναι ελκυστική η επενδυτική δραστηριότητα στον κλάδο, χωρίς να δημιουργεί όμως "τρύπες" στον ΛΑΓΗΕ ή, πολύ περισσότερο, υπέρογκες επιβαρύνσεις στον καταναλωτή.

Πρακτικά, η παρέμβαση του ΥΠΕΝ θα έχει τρείς άξονες, για ζητήματα που ούτως ή άλλως αλληλοεπηρεάζονται:

Νέο μοντέλο στήριξης των ΑΠΕ στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών της Ε.Ε. Αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και αντικείμενο διαβούλευσης με τους θεσμούς.

Αναδιοργάνωση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ, τόσο όσον αφορά τους πόρους, όσο και την κάλυψη των ελλειμμάτων. Ο λογιστικός ισοσκελισμός του Ειδικού Λογαριασμού αποτελεί επίσης μνημονιακή υποχρέωση και ελέγχεται από τους δανειστές.

Νέο "πρόγραμμα προσαρμογής" για την εσωτερική κατανομή του ΕΤΜΕΑΡ. Για την κατανομή του ΕΤΜΕΑΡ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ελέγχει τη χώρα μας η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp).

Νέος μηχανισμός στήριξης των ΑΠΕ

Ως γνωστόν, τη βάση του νέου μοντέλου στήριξης των ΑΠΕ αποτελεί ένας συνδυασμός feed-in-premium (προσαύξηση επί της αγοραίας τιμής) και μειοδοτικών διαγωνισμών, σε εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της Ε.Ε.

Ο συνδυασμός αυτός θα επιτευχθεί με τον καθορισμό ενός ανώτατου ορίου (ταβάνι) για την τιμή feed-in-premium κάθε τεχνολογίας ΑΠΕ και στη συνέχεια την πραγματοποίηση διαγωνισμών για την εγκατάσταση συγκεκριμένης ισχύος. Από τους διαγωνισμούς θα προκύπτουν οι μειοδότες επενδυτές (με βάση το πόσο χαμηλότερα από την ανώτατη τιμή είναι το premium που δέχονται να εισπράττουν) που θα παίρνουν το «πράσινο φως» για την υλοποίηση των επενδύσεών τους.

Στον τομέα των φωτοβολταϊκών μάλιστα, πρόκειται να πραγματοποιηθεί άμεσα ο πρώτος πιλοτικός διαγωνισμός για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος 50 MW που θα είναι «διπλός»:

Ο ένας θα αφορά τα «μεγάλα» φωτοβολταϊκά, πάνω από 1 MW για έργα συνολικής ισχύος 35 – 40 MW.

Ο δεύτερος θα αφορά τα «μικρά» φωτοβολταϊκά, δηλαδή εκείνα που έχουν ισχύ από 500 KW έως 1 MW για έργα συνολικής ισχύος 10 – 15 MW.

Αναδιοργάνωση του Ειδικού Λογαριασμού

Για το δεύτερο άξονα της παρέμβασης, δηλαδή για την αναδιοργάνωση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, η βασική αλλαγή είναι ότι δεν θα είναι το ΕΤΜΕΑΡ, δηλαδή οι καταναλωτές, που θα καλύπτει τα όποια ελλείμματα δημιουργούνται στον Ειδικό Λογαριασμό. Αντίθετα, δημιουργούνται άλλοι μηχανισμοί, με βάση την ανάλυση που έχει γίνει από τη λειτουργία της Ημερήσιας Αγοράς, που θα ισοσκελίζουν τα ελλείμματα.

Όπως έχει ήδη γράψει το energypress, ο ισοσκελισμός των ελλειμμάτων του ΛΑΓΗΕ τίθεται συνεχώς ως απαίτηση από τους δανειστές, καθώς στην αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ. Πρακτικά εκ του νόμου, θα πρέπει η ΡΑΕ σε σύντομο διάστημα, δηλαδή τον Ιούνιο, να αποφασίσει νέες αυξημένες τιμές για το ΕΤΜΕΑΡ προκειμένου να καλυφθεί η μνημονιακή υποχρέωση.

Ως γνωστόν, με βάση το υφιστάμενο σύστημα, το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί το «εργαλείο» για να καλυφθούν τα ελλείμματα του Ειδικού Λογαριασμού. Όταν ο ΛΑΓΗΕ προβλέπει ελλείμματα, θα πρέπει η ΡΑΕ να αποφασίζει αναπροσαρμογή προς τα πάνω του Τέλους, ώστε να ισοσκελίζονται. Μια τέτοια προοπτική, στη συγκεκριμένη μάλιστα στιγμή, η κυβέρνηση δεν την συζητά καν.

Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας όλου του συστήματος. Βασική αλλαγή είναι ότι το ΕΤΜΕΑΡ (δηλαδή οι καταναλωτές) θα πάψει να είναι το «εργαλείο» για τον ισοσκελισμό των ελλειμμάτων. Αντίθετα, σύμφωνα με τις πληροφορίες του energypress, θα καθοριστεί μια σταθερή τιμή για το ΕΤΜΕΑΡ η οποία θα αυξάνει μόνον κατά το μέρος που ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ θα επιβαρύνεται από τις νέες ΑΠΕ που θα εγκαθίστανται.

Τα άλλα πιθανά ελλείμματα από τις υπάρχουσες ΑΠΕ, θα καλύπτονται κυρίως από τους προμηθευτές ρεύματος. Είναι γνωστό ότι η μεγάλη πτώση της Οριακής Τιμής Συστήματος, παρότι σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην είσοδο των ΑΠΕ στο σύστημα, αυξάνει τις ανάγκες του Ειδικού Λογαριασμού και συνεπώς, με βάση το σημερινό μοντέλο, αυξάνει την «απόσταση» που πρέπει να καλύψει το ΕΤΜΕΑΡ. Την ίδια στιγμή όμως η μείωση της Οριακής Τιμής αυξάνει κατά πολύ τα περιθώρια κέρδους των προμηθευτών ρεύματος, αφού αποτελεί την χονδρεμπορική τιμή με την οποία αγοράζουν το ρεύμα. Η λογική με την οποία φέρεται να προσεγγίζει η κυβέρνηση το ζήτημα είναι, αντί να πληρώνει το ΕΤΜΕΑΡ (δηλαδή οι καταναλωτές) τη μείωση της Οριακής Τιμής, να την πληρώνουν οι προμηθευτές που ωφελούνται από αυτήν. Ο ακριβής μηχανισμός είναι υπό επεξεργασία.

Δεν θα καταλήξει όμως και πάλι στον καταναλωτή αυτή η επιβάρυνση των προμηθευτών; Δεν θα αυξήσουν τα τιμολόγια η ΔΕΗ και οι άλλοι εναλλακτικοί προμηθευτές; Η εκτίμηση που επικρατεί στο ΥΠΕΝ είναι ότι τα περιθώρια κέρδους είναι τέτοια που δεν θα χρειαστεί να μετακυλιστούν τα όποια βάρη ενώ επίσης –και αυτό είναι το σοβαρότερο - ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται δεν θα επιτρέψει στις εταιρείες να αυξήσουν τα τιμολόγια.

«Κούρεμα» στις πολύ μεγάλες αποδόσεις

Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης του Ειδικού Λογαριασμού το ΥΠΕΝ εξετάζει επίσης μια αλλαγή που έχει ήδη προκαλέσει πολλές αντιδράσεις και είναι άγνωστο αν τελικά θα υιοθετηθεί.

Πρόκειται για μείωση στις «ταρίφες» με τις οποίες πληρώνονται το ρεύμα τα υφιστάμενα φωτοβολταϊκά πάρκα (πιθανόν και άλλες ΑΠΕ) που έχουν πολύ μεγάλες αποδόσεις ενέργειας σε σχέση με την εγκατεστημένη τους ισχύ.

Αφορά περιπτώσεις όπως επενδύσεις με tracker, ή περιοχές όπως τα νησιά και γενικά τη Νότια Ελλάδα, περιπτώσεις δηλαδή που υπάρχει εκ των πραγμάτων τα φωτοβολταϊκά έχουν μεγάλη απόδοση σε ενέργεια και συνεπώς υψηλό βαθμό απόδοσης των κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, η λογική της νέας παρέμβασης, εφόσον τελικά υιοθετηθεί είναι η εξής: Όταν έγινε ο νόμος του new deal, για να καθοριστούν οι νέες «κουρεμένες» ταρίφες, υπήρξαν κάποιες παραδοχές (όσον αφορά το κόστος εγκατάστασης, το προσδοκώμενο ύψος της παραγόμενης ενέργειας, τα συνολικά έσοδα κ.λπ.), από τις οποίες προέκυπτε η ταρίφα που θα έδινε ένα εύλογο IRR σε κάθε μία επένδυση.

Ωστόσο, ενώ για όλα τα φωτοβολταϊκά χρησιμοποιήθηκε μια συγκεκριμένη παραδοχή για τις Κιλοβατώρες που παράγει κάθε εγκατεστημένο φωτοβολταϊκό Κιλοβάτ, είναι δεδομένο ότι υπάρχουν πάρκα που παράγουν πολύ περισσότερο λόγω γεωγραφικής θέσης ή τεχνολογίας που έχει χρησιμοποιηθεί. «Με ποια λογική να πληρώνει ο καταναλωτής αυξημένη ταρίφα για όλη την παραγωγή ενός πάρκου, όταν το εύλογο IRR έχει υπολογιστεί για μια μέση τιμή και συνεπώς κάποιοι έχουν υπεραποδόσεις κεφαλαίων;» θέτει το ερώτημα αρμόδιος παράγοντας, δίνοντας έτσι έμμεσα και την ουσία της προωθούμενης παρέμβασης.

Με βάση την υπό εξέταση πρόταση, ο επενδυτής που έχει μεγάλη απόδοση θα παίρνει την ταρίφα του new deal για το κομμάτι της παραγωγής του που είναι μέχρι κάποιο όριο και για την υπερβάλλουσα ενέργεια θα πληρώνεται με την Οριακή Τιμή Συστήματος. Είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και θεωρείται δίκαιη αφού δεν επιβαρύνει οριζόντια όλους τους «πράσινους» παραγωγούς και πάντως όχι εκείνους που αντιμετωπίζουν και σήμερα ακόμα πρόβλημα βιωσιμότητας.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στη βάση δεδομένων του ΛΑΓΗΕ υπάρχουν πλέον και με επίσημο τρόπο όλα τα στοιχεία για την απόδοση (αλλά και για το κόστος κατασκευής) κάθε φωτοβολταϊκού πάρκου και μάλιστα βάσει ρητής αναφοράς του νόμου του new deal, τα στοιχεία αυτά είναι στη διάθεση του ΥΠΕΝ.

Αρμόδιοι παράγοντες εκτιμούν ότι με την παρέμβαση αυτή θα εξοικονομηθεί (μικρό) μέρος του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ, ενώ από την άλλη θα περιοριστεί η πτώση της Οριακής Τιμής του Συστήματος (που προκύπτει και από την είσοδο των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα) η οποία όπως είναι γνωστό οδηγεί σε μεγαλύτερα ελλείμματα τον Ειδικό Λογαριασμό.

Πρόγραμμα Προσαρμογής για την κατανομή του ΕΤΜΕΑΡ

Όσον αφορά τον τρίτο άξονα, την κατανομή του ΕΤΜΕΑΡ, το Υπουργείο προτίθεται να υποβάλλει στην Ε.Ε. Πρόγραμμα Προσαρμογής που να αξιοποιεί τις δυνατότητες που δίνουν οι κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία της ενεργοβόρου βιομηχανίας και ταυτόχρονα να διασφαλίζει βασικές πολιτικές επιλογές για προστασία των καταναλωτών αλλά και τομέων της οικονομίας που χρήζουν υποστήριξης.

Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DG Comp) της Κομισιόν ζητάει επίμονα από την κυβέρνηση να αιτιολογήσει τη σημερινή κατανομή, ωστόσο η πρόθεση για αλλαγές δεν είναι μόνον αποτέλεσμα των πιέσεων των ευρωπαίων.

Το Πρόγραμμα Σύγκλισης είναι απαραίτητο βήμα για την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 9 Απριλίου 2014 και στοχεύουν, κατά κύριο λόγο, στην υιοθέτηση μέτρων για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενεργοβόρου ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε αντιστάθμισμα των εφαρμοζόμενων πολιτικών στους τομείς ενέργειας και κλιματικής αλλαγής.

Στις κατευθυντήριες γραμμές υπάρχει η πρόβλεψη να τίθεται ανώτατο πλαφόν στις «πρόσθετες δαπάνες προς ΑΠΕ» (δηλαδή το ΕΤΜΕΑΡ) που πληρώνουν όσες επιχειρήσεις θεωρούνται ενεργοβόρες, και ειδικότερα όσες θεωρούνται «εντάσεως ηλεκτρικής ενέργειας» (electro-intensity). Το πλαφόν αυτό είναι το 0,5% της προστιθέμενης αξίας κάθε επιχείρησης όταν η επιχείρηση πληρώνει σε ηλεκτρικό ρεύμα πάνω από το 20% των συνολικών δαπανών της, και 4% της προστιθέμενης αξίας όταν η επιχείρηση πληρώνει σε ηλεκτρικό ρεύμα πάνω από το 10% των συνολικών δαπανών της .

Η υιοθέτηση μιας τέτοιας ρύθμισης θα ωφελήσει τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες της Υψηλής Τάσης (μέταλλα, χαλυβουργίες, τσιμέντα κ.λπ.), αλλά και πολλές της Μέσης Τάσης, οι οποίες δεν καλύπτονται από την υφιστάμενη σήμερα εθνική ρύθμιση (πλαφόν περίπου 1 εκατ. ευρώ ανά θέση κατανάλωσης).

Από την άλλη, η συγκεκριμένη ρύθμιση έχει το πλεονέκτημα ότι δεν ωφελεί «οριζόντια» όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις, παρά μόνον όσες είναι πραγματικά ενεργοβόρες, επιτρέποντας έτσι την άσκηση βιομηχανικής πολιτικής. Πρόκειται, δε, για ρύθμιση που προκρίνεται ευθέως από τις Γενικές Διευθύνσεις Ενέργειας και Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει το ΥΠΕΝ είναι πως θα εφαρμοστούν οι κατευθυντήριες γραμμές για τις ενεργοβόρους επιχειρήσεις χωρίς να πρέπει να αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ που πληρώνουν άλλες κατηγορίες καταναλωτών και συγκεκριμένα εκείνες των οποίων το ΕΤΜΕΑΡ βρίσκεται κάτω από τη μεσοσταθμική τιμή. Όπως προαναφέρθηκε, σε αυτή την κατηγορία καταλέγονται μεγάλοι καταναλωτές της Μέσης Τάσης (ξενοδοχεία, αλυσίδες λιανικής, τράπεζες κ.λπ.), οι βιομηχανίες που δεν είναι εντάσεως ενέργειας, αλλά και οι αγρότες.

Οι πληροφορίες του energypress αναφέρουν ότι οι προσπάθειες του ΥΠΕΝ κατατείνουν στο να οργανώσει την κατάλληλη τεκμηρίωση ώστε να διατηρήσει και για αυτές τις κατηγορίες πελατών την ευνοϊκή μεταχείριση που έχουν και σήμερα. «Ο αγροτικός τομέας, οι σιδηρόδρομοι, τα ορυχεία, αλλά και τα Νοσοκομεία, τα ΑΕΙ κ.λπ., είναι και αυτά υπό μιαν έννοια «βιομηχανίες» της χώρας που πρέπει να προστατευθούν» δηλώνει στο energypress αρμόδιος παράγοντας, περιγράφοντας ουσιαστικά τους άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθούν οι αλλαγές στην κατανομή του ΕΤΜΕΑΡ.

Πηγή: energypress