Στρίβειν δια του κόφτη

Προσπάθεια για να αποφευχθεί η ανακοίνωση νέων μέτρων από την κυβέρνηση - Ποιο είναι το μεγάλο "αγκάθι" της δεύτερης αξιολόγησης και ποια φαίνεται να είναι η μόνη, αλλά δύσκολη λύση

Η αποδοχή από το ΔΝΤ του «κόφτη», ως εργαλείου διασφάλισης του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ από 2018 και για κάποια χρόνια μετά, είναι η μοναδική λύση ώστε η Ελλάδα να αποφύγει την παγίδα της ανακοίνωση νέων, σκληρών μέτρων ύψους έως 4,2 δις ευρώ από τώρα.

Το μεγάλο πρόβλημα που αναμένεται να αντιμετωπίσει τις επόμενες μέρες το οικονομικό επιτελείο με την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, είναι η συμπλήρωση των τελευταίων κρίσιμων αριθμών, του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) για την περίοδο 2017-2020.

Το πρόγραμμα θα πρέπει όχι μόνο να θέτει στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι και το 2020 αλλά και να τους υποστηρίζει με συγκεκριμένα μέτρα, έστω και αν αυτά δεν ποσοστικοποιηθούν από τώρα. Εκεί αρχίζει η αγωνία για το οικονομικό επιτελείο.

Το ΜΠΔΣ ως γνωστό είναι μέρος της δεύτερης αξιολόγησης η οποία θα πρέπει να έχει την υπογραφή του ΔΝΤ. Ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος συμπληρώθηκε από το Eurogroup της Δευτέρας: οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης αποφάσισαν ότι μεσοπρόθεσμα (χωρίς να οριστεί ακόμη για πόσα χρόνια) η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ.

Μάλιστα, προσπαθώντας να καλύψουν και το ενδεχόμενο όποιων αποκλίσεων πρόσθεσαν στην κοινή τους δήλωση ότι η διασφάλιση των δημοσιονομικών στόχων έχει ως ασφαλιστική δικλείδα μεσοπρόθεσμα το δημοσιονομικό κόφτη, υποδεικνύοντας εμμέσως και την παράταση ζωής και μετά το 2019 ώστε να υπάρχει ένα επιχείρημα στις διαφορετικές εκτιμήσεις για την Ελλάδα, που κάνει το ΔΝΤ.

Ωστόσο οι άνθρωποι του Ταμείου, δήλωναν το βράδυ της Δευτέρας την δυσαρέσκεια τους για τις αποφάσεις του Eurogroup χαρακτηρίζοντας το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως «μη εφικτό».

Μάλιστα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου κ. Πώλ Τόμσεν φέρεται να είπε πως αν οι ευρωπαίοι επιμένουν σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, πρέπει να συζητήσουμε και για τα μέτρα με οποία θα διασφαλίσουν έναν τέτοιο στόχο. Με τον τρόπο αυτό έδειχνε να επιμένει στην κάλυψη της διαφοράς με την ΕΕ, εδώ και τώρα.

Σώστης ο κόφτης

Μόνη λύση - όσο και αν αυτό ακούγεται οξύμωρο - είναι το ΔΝΤ να αποδεχθεί τον κόφτη. Αν το ταμείο δεχθεί να μη ζητήσει από τώρα μέτρα, αφού υπάρχει ο μηχανισμός των άμεσων περικοπών που μπορεί να διασφαλίσει τους δημοσιονομικούς στόχους, τότε τα όποια μέτρα αναγκαστεί να δεχθεί η Ελλάδα θα εφαρμοστούν υπό την αίρεση ότι δεν θα επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι. Θα μιλούμε δηλαδή για «δυνητικά μέτρα».

Αν όμως οι άνθρωποι του ΔΝΤ συνεχίζουν να απεχθάνονται όπως το κάνουν σήμερα την ιδέα του «κόφτη», τότε τα πράγματα γίνονται δύσκολα. Τούτο διότι η αποτύπωση μέτρων όπως πχ οι μειώσεις συντάξεων ή/ και του αφορολόγητου θα είναι ομολογία ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ . Επιπλέον σε διαπραγματευτικό επίπεδο αν η Αθήνα έχει δεσμευτεί από τώρα για το τι θα κάνει δύο χρόνια αργότερα δεν έχει άλλη διέξοδο από το να τα εφαρμόσει, αφού οι δανειστές έχουν αποδείξει πολλές φορές ότι δεν ξεχνούν την υποσχέσεις μας .

Ενδεχόμενα μέτρα και το 2018

Παρότι όλοι οι Κυβερνητικοί αξιωματούχοι αρνούνται τώρα κάθε συζήτηση για το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων από τώρα για το 2018 και τα επόμενα χρόνια ο πρόβλημα είναι άμεσο.

Το ΔΝΤ επιμένει να συζητά όχι μόνο για τα πλεονάσματα μετά το 2018 αλλά για τους στόχους που θα τεθούν στην Ελλάδα όχι μόνο μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα.

Δεν έχει όμως ανοίξει τα χαρτιά του για το τελευταίο χρόνο του προγράμματος δηλαδή το 2018. Και για τον μεθεπόμενο χρόνο το Ταμείο θεωρεί το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ανέφικτο.

Μέχρι τώρα περιορίζεται στο να παρακολουθεί τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να διαπραγματεύονται με την Ελλάδα ένα κενό της τάξης των 600 - 800 εκ. ευρώ.

Αν όμως θα πρέπει να βάλει την υπογραφή του στην τελική συμφωνία είναι δεδομένο ότι θα πρέπει να επιβάλλει τους όρους του δηλαδή να ζητήσει από τώρα μέτρα για το 2018.

Πάντως απέναντι στον κίνδυνο να έχουμε άμεσο κίνδυνο για νέα μέτρα το οικονομικό επιτελείο σκέφτεται τον εμπλουτισμό και την εξειδίκευση του μηχανισμού. Εκτός από την παράταση της ζωής του μηχανισμού για όσα χρόνια χρειαστεί σκέφτεται να περιορίσει τους τομείς των περικοπών στους δύο τομείς στους οποίους επικεντρώνεται το Ταμείο, δηλαδή τους άμεσους φόρους και τις συντάξεις ώστε τα μέτρα αυτά να εφαρμοστούν ως ύστατη λύση και όχι ως πρώτη επιλογή.

Τάσος Δασόπουλος