Το σχέδιο Σόιμπλε και ο “τοίχος” για την Ελλάδα

to-sxedio-soimple-kai-o-toixos-gia-thn-ellada

Ο "πάγος" στα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, η τακτική της Γερμανίας και οι κίνδυνοι για την Ελλάδα. Πώς θα επηρεάσει ο παράγοντας Τραμπ. Οι κρίσιμες ημερομηνίες για τις ελληνικές υποχρεώσεις το πρώτο εξάμηνο του 2017

Μπροστά σε νέο αδιέξοδο θα βρεθεί το ελληνικό πρόγραμμα αλλά και η οικονομία στο σύνολο της αν τελικά περάσει το σχέδιο Σόιμπλε το οποίο σε πρώτη φάση θέλει να καθυστερήσει κάθε απόφαση για το χρέος αλλά και την αξιολόγηση τουλάχιστον μέχρι και το Απρίλιο.

Με αφορμή το πακέτο παροχών προς τους μικροσυνταξιούχους και την αναστολή των αυξήσεων ΦΠΑ στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου το Γερμανικό υπουργείο οικονομικών έχει καταφέρει να παγώσει μέχρι και τον Ιανουάριο τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.

Στο Eurοgroup του Ιανουαρίου, θα ζητήσει (και είναι πολύ πιθανό να το πετύχει) το θέμα της επίδρασης των παροχών στο ελληνικό πρόγραμμα να εξεταστεί τον Απρίλιο, όταν η Eurostat επικυρώσει τα επίσημα στοιχεία για το κλείσιμο του προϋπολογισμού του 2016.

Από εκεί και πέρα το ελληνικό πρόγραμμα και οι προσδοκίες για το χρέος και για ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και σταδιακή επαναφορά στην «κανονικότητα», μπαίνουν σε ένα ναρκοπέδιο.

Το πρώτο χτύπημα, μπορεί να έρθει από το ΔΝΤ. Το ταμείο έχει ενημερώσει ανεπίσημα του Ευρωπαίους ότι δεν θα λάβει αποφάσεις για το ελληνικό πρόγραμμα πριν από την επίσημη ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ, από τον κ. Ντόναλτ Τράμπ στις 10 Ιανουαρίου.

Ο μεγαλομέτοχος του Ταμείου, οι ΗΠΑ θα αποφασίσουν αν θα ακολουθήσουν στο ελληνικό πρόγραμμα την παρεμβατική πολιτική Ομπάμα ή αν ο κ. Τράμπ θα επιμείνει στη θέση, που έχει εκφράσει προεκλογικά ότι το πρόβλημα της Ελλάδας θα πρέπει να το λύσει η Γερμανία.

Αν τελικά το ΔΝΤ αποφασίσει να συμμετέχει στο πρόγραμμα όπως φαίνεται να επιθυμεί η Γερμανία, η Αθήνα θα βρεθεί μπροστά στο εκβιασμό να υιοθετήσει από τώρα νέα μέτρα, ύψους 4,55 δις ευρώ ή να τινάξει στο αέρα το πρόγραμμα χρηματοδότησης με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Αν πάλι το Ταμείο αποφασίσει οριστικά να μην συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα, τότε αυτό ακυρώνεται αυτοδικαίως. Τούτο, διότι το πρόγραμμα θα πρέπει να ξαναγραφτεί από την αρχή, χωρίς την πρόβλεψη για συμμετοχή του ΔΝΤ και να εγκριθεί εκ νέου από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης ακόμη και αν η Ελλάδα έχει καταφέρει να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση.

Και οι δύο αυτές πιθανότητες, εκτός από την προφανή πολιτική θύελλα, θα προκαλέσουν σοβαρές αναταράξεις στην πραγματική οικονομία της Ελλάδας. Τούτο διότι όχι μόνο δεν θα δοθεί προοπτική ανάκαμψης, αλλά αντίθετα θα διακοπεί και η χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος για άγνωστο χρονικό διάστημα μέχρι να υπάρξει συμφωνία.

Οι κρίσιμοι μήνες

Με αυτά τα δεδομένα η Ελλάδα πλησιάζει στο τέλος του 2016 χωρίς να έχει κλείσει την δεύτερη αξιολόγηση με μπλοκαρισμένο ουσιαστικά το πρόγραμμα, λόγω των παροχών και μικρές αντοχές στην αναχρηματοδότηση του χρέους της.

Ως γνωστόν, το 2017 είναι χρονιά εκλογών όχι μόνο για την Γερμανία αλλά και για την Ολλανδία την Γαλλία και - κάποια στιγμή - και την Ιταλία . Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας θα κοιτάζει περισσότερο τα του οίκου τους και κοινή συνισταμένη όλων θα είναι να μην αυξηθεί η δύναμη των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι υποψήφιοι θα πρέπει να δείξουν περισσότερο «εθνικοί» και λιγότερο φεντεραλιστές με ότι και αν αυτό σημαίνει για την Ελλάδα.

Το μόνο -σχετικά -θετικό είναι ότι το 2017 δεν είναι το 2015. Για το πρώτο τρίμηνο του χρόνου λήξεις υποχρεώσεων που δεν μπορούν να αναχρηματοδοτηθούν όπως πχ τα έντοκα χ γραμμάτια του δημοσίου, περιορίζονται στα 1,75 δις ευρώ από 4,5 δις ευρώ που ήταν δύο χρόνια νωρίτερα .

Η πρώτη υποχρέωση έρχεται στις 27 Φεβρουαρίου ανέρχεται σε 1,62 δις και αφορά ομόλογο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών του 2012. Το ομόλογο αυτό θα πληρώνονταν μετά από 20 χρόνια, αν προχωρούσε η υλοποίηση των βραχυπρόθεσμών μέτρων και το ομόλογο ανταλλάσσονταν με άλλο διάρκειας 32,5 ετών σταθερού επιτοκίου όπως προέβλεπε το σχέδιο του ΕΜΣ.

Η δεύτερη υποχρέωση έρχεται 10 ημέρες αργότερα στις 17 Μαρτίου και α αφορά αποπληρωμή 145 εκ ευρώ στο ΔΝΤ από το δάνειο του 2010.

Η κορύφωση των λήξεων για το επόμενο έτος έρχεται στα μέσα του καλοκαιριού. Μέσα στον Ιούλιο, το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να αποπληρώσει υποχρεώσεις συνολικού ύψους 6,3 δις ευρώ. Από αυτά το 2,1 δις ευρώ, είναι το τριετές ομόλογο, που εκδόθηκε δοκιμαστικά το 2014, 3,86 δις ευρώ σε δύο ομόλογα που παρακρατά η ΕΚΤ ( 2,41 δις ευρώ και 1,45 δις ), 291 εκ ευρώ προς το ΔΝΤ και 10 εκ ευρώ προς την ΕΤΕπ.

Αν λοιπόν η αβεβαιότητα δεν έχει καταλήξει σε κάποια λογική λύση για το ελληνικό πρόγραμμα, τότε είναι βέβαιο ότι η Κυβέρνηση θα ακολουθήσει την τακτική, που ακολουθεί από το 2015. Τη μεταχρονολόγηση των πληρωμών προς τους ιδιώτες, ώστε να μένουν χρήματα στο ταμείο για να πληρώνει χρέος και να αποφύγει την χρεοκοπία.

Ο δεύτερος μεγάλος κίνδυνος που ελοχεύει σε μια τέτοια ανεξέλεγκτη κατάσταση αφορά στις τράπεζες. Αν όλα αυτά καθυστερήσουν την εκκαθάριση των κόκκινων δανείων ή ακόμη χειρότερα την αύξηση τους λόγω της παρατεινόμενης κρίσης, τότε είναι πιθανό να χρειαστούν νέα κεφάλαια για τη λειτουργία τους. Εκεί, θα λειτουργήσει ο κανονισμός της διάσωσης εκ των έσω (bail in) που μεταφέρει το βάρος της ανακεφαλαιοποίησης στους μετόχους τους ομολογιούχους και τελικά τους καταθέτες.

Τάσος Δασόπουλος