Διαπραγμάτευση για εργασιακά-ΔΕΗ μέσω Συντάγματος

Η ομάδα Κατρούγκαλου κατέθεσε σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, απαγόρευση άρσης του δημόσιου χαρακτήρα νερού και ενέργειας, αλλά και εκλογή ΠτΔ από το λαό υπό όρους και ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του

Ενώ η διαπραγμάτευση συνεχίζεται με τα εργασιακά και το θέμα της ΔΕΗ στο επίκεντρο, η ομάδα που συγκροτήθηκε υπό το συντονισμό Κατρούγκαλου, κατέθεσε σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, απαγόρευση άρσης του δημόσιου χαρακτήρα νερού και ενέργειας, αλλά και εκλογή ΠτΔ από το λαό υπό όρους και ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του, αλλαγή στον τρόπο χρηματοδότησης των κομμάτων και το νόμο περί ευθύνης υπουργών.

Ειδικότερα προτείνεται:

*Συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής

*Εποικοιδομητική ψήφος δυσπιστίας, δηλαδή θα πρέπει να συνοδεύεται και από συγκεκριμένη πρόταση σχηματισμού νέας κυβέρνησης

*Προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία σε περίπτωση αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή

*Δύο συνεχόμενες θητείες για βουλευτές

*Φρένο στον ορισμό εξωκοινοβουλευτικού πρωθυπουργού

*Αλλαγή στον τρόπο χρηματοδότησης κομμάτων: το κράτος θα αποζημιωνει μέρος των αποδεδειγμένων δαπανών

*Διευκολυνση σχηματισμού κυβερνήσεων συνεργασίας: Θα αρκούν 120 ψήφοι εάν απέχουν πάνω από 61 βουλευτές απο την ψηφοφορία

*Δυνατότητα σύστασης εξεταστικών επιτροπών με πρόταση 120 βουλευτών.

*Ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους, με αναγνώριση της Ορθοδοξίας ως ιστορικά επικρατούσας θρησκείας

*Εισαγωγή της λαϊκής πρωτοβουλίας επί δημοψηφισμάτων και προτάσεων νόμων

*Κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας

*Τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Εφαρμογή των κοινών διατάξεων για την ποινική ευθύνη υπουργών και ασυλία βουλευτών με οριακές εξαιρέσεις για προστασία από πολιτική δίωξη.

*Οι ανεξάρτητες αρχές να συγκροτούνται με μικρότερες πλειοψηφίες αν τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε ορισμένες προθεσμίες. Διάλογος για την αποτελεσματικότητα τους

*Κατάργηση της επιλογής των κορυφών της Δικαιοσύνης από το Υπουργικό Συμβούλιο και η επιλογή τους από τον Π.τ.Δ.

*Ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου του νερού και της ενέργειας

*Σαφής κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως το μοναδικό μέσο για τη διαμόρφωση του μισθού

Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί έργο μιας ομάδας εργασίας νομικών και πολιτικών επιστημόνων που συγκροτήθηκε μετά από πρόσκληση και με το συντονισμό του Γιώργου Κατρούγκαλου και στην οποία συμμετείχαν συστηματικά οι καθηγητές Χριστόφορος Βερναρδάκης, Ανδρέας Δημητρόπουλος, Κώστας Ζώρας, Ηλίας Νικολόπουλος, και Κώστας Χρυσόγονος.

"Ορισμένες από τις προτεινόμενες αλλαγές είναι υπερώριμες και μπορεί να έχουν την υποστήριξη του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων, όπως, π.χ., η κατάργηση του απαράδεκτου καθεστώτος ποινικής ασυλίας του πολιτικού προσωπικού. Άλλες όμως, κατεξοχήν τα θέματα του οικονομικού συντάγματος και των κοινωνικών δικαιωμάτων, συναρτώνται στενά με καίριες δικαιοπολιτικές συγκρούσεις και ειδικότερα με την ανάγκη ανάσχεσης του νεοφιλελευθερισμού. Ως προς τα κρίσιμα διλήμματα, η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί να είναι συναινετική. Τα διακυβεύματα αυτά από τη φύση τους προϋποθέτουν σύγκρουση επιχειρημάτων και συμφερόντων", αναφέρουν στο συνοδευτικό κείμενο τα μέλη της ομάδας εργασίας.

Το σχέδιο περιλαμβάνει τους εξής πέντε άξονες:

1ος άξονας: Μία νέα αρχιτεκτονική του πολιτεύματος

2ος άξονας: Διακριτότητα Κράτους-Εκκλησίας

3ος άξονας: Καθιέρωση θεσμών άμεσης δημοκρατίας

4ος άξονας: Ισχυροποίηση του κράτους δικαίου

5ος άξονας: Θωράκιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών

Πιο αναλυτικά:

1ος άξονας: Μία νέα αρχιτεκτονική του πολιτεύματος

Συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής (άρθρο 54).

Εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας. Η υποχρέωση, δηλαδή, η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για ανάδειξη νέας κυβέρνησης (άρθρο 84).

Δυνατότητα άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ειδικότερα, προτείνεται εκλογή του Προέδρου από το κοινοβούλιο, αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο (άρθρο 32).

Λελογισμένη ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας με στόχο την ενίσχυση του ρυθμιστικού, σταθεροποιητικού και εγγυητικού του ρόλου. Προτείνεται η δυνατότητα του Προέδρου να απευθύνεται στη Βουλή για σπουδαίο λόγο, να συγκαλεί το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, αποτελούμενο αποκλειστικά από δικαστές για να κρίνει επί της συνταγματικότητάς του (άρθρα 35, 40 και 42). Προτείνεται, επίσης, η προσθήκη νέων αρμοδιοτήτων, όπως ο διορισμός μέρους της ηγεσίας των Ανώτατων Δικαστηρίων, των μελών του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου και των μελών των ανεξαρτήτων Αρχών, η παραπομπή προς το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου που έχει ψηφιστεί από τη Βουλή και η έκδοση διαγγελμάτων. Επιπλέον, προβλέπεται και η δυνατότητα ανάκλησης του Προέδρου της Δημοκρατίας, ύστερα από ενυπόγραφες αιτήσεις τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου πολιτών, και σχετική προκήρυξη δημοψηφίσματος (άρθρο 49 παρ. 5).

Μέγιστος αριθμός θητειών για βουλευτές, έτσι ώστε κανένας Βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη (άρθρο 56), καθώς και, γενικότερα, εκσυγχρονισμός των ασυμβιβάστων και κωλυμάτων.

Πρωθυπουργός -εκτός των υπηρεσιακών- να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός, δηλαδή εν ενεργεία βουλευτής (άρθρο 37).

Πρόβλεψη για την ψήφο των εκτός επικρατείας Ελλήνων, για την οποία νόμος μπορεί να ορίζει ότι έως πέντε βουλευτές εκλέγονται αποκλειστικά μεταξύ των Ελλήνων που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια, με βάση γεωγραφικά κριτήρια (άρθρο 51).

Περαιτέρω, προτείνεται: α) η ριζική αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των κομμάτων: Το Κράτος δεν χρηματοδοτεί τα κόμματα, αλλά αποζημιώνει μέρος των πραγματοποιημένων και αποδεδειγμένων δαπανών στις οποίες έχουν προβεί. Η κρατική αποζημίωση λαμβάνει αναδιανεμητικό χαρακτήρα, για λόγους ισότητας στον πολιτικό ανταγωνισμό: τα μικρότερα κόμματα αποζημιώνονται με μεγαλύτερο συντελεστή από ό,τι τα μεγαλύτερα), β) η διευκόλυνση σχηματισμού κυβερνήσεων συνεργασίας με νέα πρόβλεψη για την ψήφο εμπιστοσύνης (αρκούν 120 ψήφοι, εφόσον απέχουν από την ψηφοφορία περισσότεροι από 61 βουλευτές) και γ) η ριζική αλλαγή της διοικητικής αρχιτεκτονικής με τα τρία επίπεδα, Κεντρικό Κράτος – Περιφέρειες – Δήμοι, με σαφώς προσδιορισμένες αρμοδιότητες και οικονομικά μέσα.

Προτείνεται, επιπλέον, σε κάθε βουλευτική περίοδο η δυνατότητα σύστασης εξεταστικών επιτροπών με πρόταση 120 βουλευτών. Οι αρμόδιες Επιτροπές μπορούν να καλούν, στο πλαίσιο των καθηκόντων τους οποιονδήποτε πολίτη ή δημόσιο λειτουργό, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών.

2ος άξονας: Διακριτότητα Κράτους-Εκκλησίας

Καθιερώνεται πλήρως η διακριτότητα κράτους και εκκλησίας, με πλήρη σεβασμό στην Ορθόδοξη Εκκλησία και τον ιστορικό της ρόλο.

Ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους, με αναγνώριση της Ορθοδοξίας ως ιστορικά επικρατούσας θρησκείας (άρθρο 3).

Κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας του πολιτικού μόνον όρκου στις ορκωμοσίες των αιρετών του πολιτεύματος, των δικαστών και των λοιπών δημοσίων λειτουργών (άρθρο 13).

3ος άξονας: Καθιέρωση θεσμών άμεσης δημοκρατίας

Υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του Κράτους (άρθρο 28).

Λαϊκή πρωτοβουλία για διενέργεια δημοψηφισμάτων με 500.000 υπογραφές για εθνικά θέματα, 1 εκατομμύριο υπογραφές για ψηφισμένο νόμο (εκτός δημοσιονομικών ζητημάτων) και 100.000. υπογραφές για νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες (άρθρα 44 και 73).

Δημοψηφίσματα νομοθετικής πρωτοβουλίας, αρνησικυρίας-κυρωτικό (για να μην ισχύσει ψηφισμένος νόμος) δημοψήφισμα, αναθεωρητικό δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Συντάγματος (άρθρο 44 παρ. 2 περ. β και 110 παρ. 5).

Καθιέρωση δυνατότητας τοπικών δημοψηφισμάτων και θεσμοθέτηση λαϊκών συνελεύσεων για κρίσιμα τοπικά ζητήματα με δεσμευτικό για τις αρχές χαρακτήρα (άρθρο 102).
Ανακλητότητα του Προέδρου (άρθρο 49 παρ. 5).

Προτείνεται επιπλέον, η αναθεωρητική πρόταση να τίθεται σε ισχύ μετά την έγκρισή της από το Εκλογικό Σώμα, μετά από δημοψήφισμα που προκηρύσσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (άρθρο 110). Επαναλαμβάνεται και εδώ η δυνατότητα δημοψηφίσματος (ανακλητικό δημοψήφισμα) για ανάκληση του Προέδρου της δημοκρατίας (άρθρο 49).

4ος άξονας: Ισχυροποίηση του κράτους δικαίου

Κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, εκτός, ενδεχομένως, για τα αδικήματα που σχετίζονται άμεσα με το λειτούργημα των βουλευτών (άρθρο 62)

Τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Κατάργηση του ευνοϊκού ποινικού καθεστώτος του πολιτικού προσωπικού (εφαρμογή των κοινών διατάξεων για την ποινική ευθύνη υπουργών και ασυλία βουλευτών με οριακές εξαιρέσεις για προστασία από πολιτική δίωξη, άρθρο 86).

Να τεθεί σε δημόσιο διάλογο το ερώτημα για την αποτελεσματική λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών. Προτείνεται επίσης να συγκροτούνται με μικρότερες πλειοψηφίες αν τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε ορισμένες προθεσμίες (άρθρο 101Α).

Προτείνεται η κατάργηση της επιλογής των κορυφών της Δικαιοσύνης από το Υπουργικό Συμβούλιο και η επιλογή τους από τον Π.τ.Δ. από κατάλογο με τριπλάσιο αριθμό από τις προς κατάληψη θέσεις που προτείνονται από τις Ολομέλειες των Ανώτατων Δικαστηρίων (άρθρο 90 παρ. 5).

Προτείνεται, επιπλέον, ως αποτελεσματικότερη μορφή συνδυασμού του διάχυτου ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων η εξής διαδικασία: όταν οποιοδήποτε δικαστήριο κρίνει διάταξη νόμου αντισυνταγματική, υποχρεώνεται να αναστέλλει την έκδοση οριστικής απόφασης και να παραπέμπει το ζήτημα στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο θα αποφαίνεται με δεσμευτική δύναμη για όλα τα δικαστήρια (άρθρο 100 παρ. 5). Με αυτόν τον τρόπο κατοχυρώνεται η δυνατότητα όλων των δικαστηρίων να συνεχίζουν να ελέγχουν τη συνταγματικότητα των νόμων, αλλά επιταχύνεται σημαντικά η σχετική διαδικασία και αποφεύγεται ο κίνδυνος αντιφατικών αποφάσεων.

Προτείνεται, ακόμη, ο δικαστικός έλεγχος της συνδρομής περιπτώσεων εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης που οδηγούν σε έκδοση Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, ενόψει της κατάχρησής τους τη μνημονιακή περίοδο.

5ος άξονας: κοινωνικά δικαιώματα και ατομικές ελευθερίες

Ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου του νερού και της ενέργειας (Νέο άρθρο 17Α παρ. 4).

Σαφής κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως το μοναδικό μέσο για τη διαμόρφωση του μισθού (άρθρο 22).

Υποχρεωτικότητα της διαιτησίας (άρθρο 22).

Νέο άρθρο (17Α) για την προστασία της δημόσιας περιουσίας

Επιπλέον, προτείνεται, αναφορικά με τα κοινωνικά δικαιώματα, η πληρέστερη διατύπωση των άρθρων για την προστασία της υγείας (άρθρο 21) και της κοινωνικής ασφάλισης (άρθρο 22) και ενίσχυση της προστασίας της συνδικαλιστικής δράσης (κατοχύρωση του συνδικαλισμού των ενστόλων) και του δικαιώματος στην απεργία (άρθρο 23).

(Πηγή φωτογραφίας: Sooc.gr, πηγή)