Eλληνική Documenta εν μέσω κριτικής

Η μεγαλύτερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο συνδιοργανώνεται για πρώτη φορά μεταξύ Κάσελ και Αθήνα

To νέο τεύχος του Der Spiegel αφιερώνει εκτενές δημοσίευμα στην Documenta, τη μεγαλύτερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, η οποία φέτος συνδιοργανώνεται για πρώτη φορά μεταξύ Κάσελ και Αθήνας. Με αφορμή τα εγκαίνιά της στην Αθήνα στις 8 Απριλίου το γερμανικό περιοδικό σημειώνει: «Για πρώτη φορά η Documenta δεν θα διεξαχθεί μόνο στο Κάσελ αλλά και στο εξωτερικό, στην Αθήνα. Οι επιμελητές δίνουν έμφαση στην παρουσίαση της εικόνας μιας απελπισμένης πόλης –και ως εκ τούτου προκαλούν την κριτική». Το γερμανικό περιοδικό κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Documenta σημειώνει ότι κάθε πέντε χρόνια το Κάσελ να μετατρέπεται σε ένα «κέντρο εξουσίας» για τον χώρο του πολιτισμού «όπου ο εκάστοτε καλλιτεχνικός διευθυντής ή διευθυντές αποφασίζουν ποια τέχνη πουλάει, και μάλιστα παγκοσμίως».

Φέτος ο κλήρος πέφτει στην Αθήνα. «Την επόμενη εβδομάδα ξεκινά στην Αθήνα μια εξόριστη, θα μπορούσε να πει κανείς, Documenta. H Aθήνα πρέπει να φανεί σαν ένα νέο, ένα καλύτερο Κάσελ». Στόχος του πολωνού διευθυντή της Documenta Άνταμ Σίμτσικ είναι να «συγκρουστεί με την παράδοση» και να βγάλει την σύγχρονη τέχνη έξω από τα όρια της «γερμανικής επαρχίας». Αυτή η τάση γίνεται εύκολα αντιληπτή αν κοιτάξει κανείς το ελληνικό πρόγραμμα. Πολυσυλλεκτικό, με έντονες αναφορές στην ιστορία, την πολιτική, την σύγχρονη κοινωνία, την κρίση. Μια επιμελήτρια της Documenta ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε στη Βαϊμάρη της δεκαετίας του 1920. Η Αθήνα, αυτή η μητρόπολη των εκατομμυρίων, μια πόλη γεμάτη υπαρξιακές ανησυχίες πρέπει να μεταφέρει όλο αυτό το αίσθημα της νευρικότητας». Οι ιστορικές αναφορές θα είναι έντονες, για πολλούς Έλληνες όμως πρέπει ιδιαιτέρως να δοθεί έμφαση στο παρελθόν των δύο χωρών την περίοδο της κατοχής, στα φρικτά εγκλήματα της Βέρμαχτ. «Ωστόσο για τον Σίμτσικ ανακύπτει το εξής πρόβλημα: Για τον ίδιο η Αθήνα εξυπηρετεί άριστα τους δικούς του σκοπούς. Θέλει όσο το δυνατόν να συσφίξει τις σχέσεις των δύο χωρών, εντούτοις ακριβώς τέτοιες κινήσεις είναι που προκαλούν στην Αθήνα κριτική. Ακόμη και το γεγονός ότι πέρυσι χάρη στην Documenta ένα παλιό μουσείο ανακαινίσθηκε, δεν βοηθά».

Όπως αφήνει να φανεί το δημοσίευμα, παρά τις φιλόδοξες βλέψεις περί συνεισφοράς στο κομμάτι της ελληνογερμανικής συνεργασίας, η Documenta 14 αποτελεί ήδη αντικείμενο έντονης κριτικής ιδίως στην Ελλάδα. Κύριο επιχείρημα είναι το εξής: Παρά τις όποιες καλές προθέσεις, η φετινή διοργάνωση εξακολουθεί να πατά πάνω σε ένα κλισέ, από το οποίο στην πραγματικότητα θέλει να επωφεληθεί η γερμανική Documenta και όχι μόνο σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Το κλισέ αυτό δεν είναι άλλο από την στερεοτυπική προβολή της ρημαγμένης Ελλάδας της κρίσης.

Χρηματικό δέλεαρ σε πρόσφυγες για να μην ασκήσουν έφεση

Στην πρόθεση του ελληνικού υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής να καθιερώσει χρηματικό πριμ για όσους πρόσφυγες ή μετανάστες αποφασίζουν να απέχουν από το δικαίωμα άσκησης έφεσης μετά την απόρριψης της αίτησης ασύλου τους σε πρώτο βαθμό, διευκολύνοντας παράλληλα την λεγόμενη «εθελούσια επιστροφή» τους στις χώρες καταγωγής τους, αναφέρεται το Spiegel Online σε ανταπόκρισή του από την Αθήνα. «Η Ελλάδα δύσκολα μπορεί να αντεπεξέλθει στον μεγάλο αριθμό αιτήσεων ασύλου. Ένα επιπλέον χρηματικό μπόνους ενδέχεται τώρα να διασφαλίσει ότι λιγότεροι πρόσφυγες θα στραφούν με έφεση κατά της απορριπτικής απόφασης επί της αίτησης ασύλου τους». Η ελληνική κυβέρνηση θέλει μελλοντικά να προσφέρει ένα επιπρόσθετο χρηματικό κίνητρο σε πρόσφυγες και μετανάστες («Cash Grant), προκειμένου να αποσύρονται από τη διαδικασία της έφεσης, ενθαρρύνοντάς τους έτσι να επιστρέψουν ομαλά στις πατρίδες τους. Σε αυτό το πλαίσιο ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΙΜΟ) έχει εκπονήσει κοινό σχέδιο με την Ελλάδα, το οποίο εστιάζει ιδίως στους πρόσφυγες και μετανάστες των hotspot της Λέσβου, της Χίου, της Λέρου, της Σάμου και της Κω, που είναι υπερπλήρη. «Εκεί φιλοξενούνται ήδη 8600 άνθρωποι. Στόχος είναι να ανακουφισθεί αισθητά η Ελλάδα στη διαδικασία εξέτασης αιτήσεων ασύλου.»

Σύμφωνα με τον IMO oι πρόσφυγες που οικειοθελώς αποφασίζουν να επαναπατριστούν θα λαμβάνουν «μπόνους ύψους 500 ευρώ, το οποίο θα καταβάλλεται στο αεροδρόμιο την ημέρα της αναχώρησής τους. (…) To πρόγραμμα υποστηρίζεται από την Κομισιόν: τα τρία τέταρτα των κονδυλίων για τα μπόνους επαναπατρισμού προέρχονται από την ΕΕ». Μάλιστα το ποσό αυτό μπορεί να αυξηθεί μέχρι τα 1500 ευρώ για ειδικές κατηγορίες –γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους, ανάπηρους. Εντούτοις, όπως σημειώνει το Spiegel Online, πολλές διεθνείς ανθρωπιστικές ΜΚΟ δηλώνουν την οργή τους: «Είναι αδιανόητο ένα τέτοιο σχέδιο να υποστηρίζεται από έναν οργανισμό όπως ο IMO, που προασπίζει στην ουσία τα δικαιώματα των προσφύγων», αναφέρει στο ίδιο δημοσίευμα ο Κ. Τσιτσελίκης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Το FDP επιμένει στη σκληρή στάση προς την Ελλάδα

Η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου αναφέρεται στο πρόγραμμα των Γερμανών Φιλελευθέρων (FDP), που παρουσίασαν στο Βερολίνο ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών. «Οι Φιλελεύθεροι μετά από δεκαετίες βρίσκονται εκτός ομοσπονδιακής βουλής από το 2013, επειδή δεν κατάφεραν τα ξεπεράσουν το όριο του 5%». Στόχος τους είναι να επιστρέψουν στην Μπούνστεταγκ. «Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής οι Φιλελεύθεροι θέλουν κατά βάση την ισχυροποίηση της ΕΕ. Ωστόσο απορρίπτουν τη συνέχιση της βοήθειας προς την Ελλάδα, σε περίπτωση που η Αθήνα δεν υλοποιήσει όλες τις μεταρρυθμίσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως τάσσονται υπέρ ενός κουρέματος του χρέους καθώς και υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Αναφορικά με τη βοήθεια προς την Ελλάδα ως μέλος της ΕΕ, θεωρούν ότι θα μπορούσε να τη λαμβάνει τότε μέσω επιχορηγήσεων». Η SZ κλείνει λέγοντας ότι αντίστοιχα σκληρή στάση κρατούν οι Φιλελεύθεροι και ως προς την Τουρκία, θεωρώντας ότι με την «αυταρχική διακυβέρνησή» της δεν μπορεί να ζητά την ένταξη της μελλοντικά στην ΕΕ.

Πηγή: Deutsche Welle