Όλος ο τουρισμός της Ελλάδας το πρώτο τετράμηνο

Περισσότερες αφίξεις, λιγότερες εισπράξεις αλλά ίσως βελτιωθεί η εικόνα στα οικονομικά παρά το γεγονός ότι έχει μειωθεί η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη

Του Δημήτρη Μπαλή

Άκρως ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία του Ινστιτούτου Ερευνών του Συνδέσμου Ελληνικών
Τουριστικών Επιχειρήσεων. Η καταγραφή για το πρώτο τετράμηνο του 2017 δείχνει τα πλεονεκτήματα (αύξηση αφίξεων) αλλά και τα μειονεκτήματα (λιγότερα έσοδα, χαμηλός αριθμός θεωρήσεων εισόδου – βίζα), ενώ παρουσιάζει και τις προβλέψεις για το σύνολο του έτους που όλα δείχνουν ότι θα κλείσει με νέο ρεκόρ εισερχόμενου τουρισμού. Το ζητούμενο είναι να συνοδευτεί με ανάλογο ρεκόρ αύξησης των εισπράξεων, διότι πέρυσι, το 2017, παρά το ρεκόρ αφίξεων είχαμε μειωμένα έσοδα σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα πλέον επίσημα και ο μόνος τρόπος υπολογισμού των εσόδων.

Το Υπουργείο Τουρισμού αμφισβητεί, βέβαια, τα μειωμένα έσοδα κυρίως για τον μαθηματικό τρόπο που υπολογίζονται και έχει ζητήσει τη συμβολή τεχνοκρατών του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού. Όμως, ανέκαθεν έτσι μετρούσε τα έσοδα η ΤτΕ. Μέχρι να έχουμε νεότερα σε αυτό το θέμα, μένουμε στα στοιχεία που δίνει η Τράπεζα.

Τώρα, ας προχωρήσω στην αναλυτική καταγραφή των στοιχείων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Αύξηση +14,0% των διεθνών αεροπορικών αφίξεων παρατηρείται συνολικά την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου του 2017. Η Αθήνα εμφανίζει αύξηση +7,4%/+68 χιλ. ενώ τα αεροδρόμια πλην Αθηνών +22,7%/+159 χιλ. Οι Κυκλάδες παρουσιάζουν αύξηση +43,9%/+6,3 χιλ., ακολουθούν το Ιόνιο με +31,9%/+13 χιλ., τα Δωδεκάνησα με +27,2%/22 χιλ. και η Κρήτη με +23,7%/47 χιλ. Η Πελοπόννησος την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου του 2017 εμφανίζει οριακή αύξηση με +0,3%, αύξηση η οποία οφείλεται στην Καλαμάτα +16,2%, καθώς ο Άραξος εμφανίζει μείωση -65,0%.

Οριακή αύξηση +0,4% των αεροπορικών αφίξεων εσωτερικού παρατηρείται συνολικά το πρώτο τετράμηνο του 2017. Τα Δωδεκάνησα καταγράφουν αύξηση +3,1%, αύξηση που οφείλεται στο αεροδρόμιο της Ρόδου (+4,6%), καθώς η Κως και η Κάρπαθος παρουσιάζουν μείωση κατά -1,6% και -6,1% αντίστοιχα. Αύξηση παρουσιάζουν η Κρήτη +5,5%, το Ιόνιο +2,1%, οι Κυκλάδες +12,9% και η Πελοπόννησος +68,2%. Πτωτικά κινούνται τα λοιπά αεροδρόμια (-10,1%) το πρώτο τετράμηνο του 2017, κυρίως λόγω Μυτιλήνης (-16,9%) και Καβάλας (-15,9%), ενώ η Σάμος παρουσιάζει αύξηση +9,0%.

Σε σχέση με τον αντίστοιχο προγραμματισμό του 2016, για το 2017 παρατηρείται αύξηση των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων από το εξωτερικό που στο σύνολο θα φτάσει το +6,3%. Ειδικότερα τον Mάιο εκτιμάται αύξηση των αεροπορικών θέσεων κατά +4,6% ή αλλιώς +76 χιλ. θέσεις. Την περίοδο Μαρτίου-Απρίλιου οι αεροπορικές θέσεις αυξήθηκαν κατά +24,9% (+138.899 θέσεις), έναντι αρχικά (31/03) προγραμματισμένης αύξησης.

Ειδικότερα για το μήνα Μάιο στη Θεσσαλονίκη η αύξηση των αεροπορικών θέσεων ανέρχεται σε +10,7% ή 21 χιλ. θέσεις. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται στη Μυτιλήνη με +62,9% (+3,4 χιλ. θέσεις) και ακολουθούν τα αεροδρόμια της Ζακύνθου και της Καβάλας με +31,2% (+24 χιλ.) και +30,7% (+3,8 χιλ.) αντίστοιχα. Το Ηράκλειο και τα Χανιά παρουσιάζουν επίσης αύξηση κοντά στο +3% με +13 χιλ. και +4,6 χιλ. αντίστοιχα. Σημαντική μείωση των αεροπορικών θέσεων τον Μάιο παρουσιάζει το αεροδρόμιο της Κέρκυρας κατά -6,7% ή -12 χιλ. θέσεις και της Σάμου κατά -14,6% η -2,2 χιλ. θέσεις.

Το μήνα Ιούνιο η εικόνα διαφοροποιείται καθώς μόνο 2 αεροδρόμια παρουσιάζουν μείωση στο προγραμματισμό των θέσεων σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016, Κέρκυρα με -2,0% (-5,4 χιλ. θέσεις) και η Κάρπαθος με οριακή μείωση -0,6% και μόλις -178 θέσεις.

Στη Θεσσαλονίκη για τον μήνα Ιούνιο η αύξηση των αεροπορικών θέσεων ανέρχεται σε +20,6% ή 49 χιλ. θέσεις. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση αναμένεται στη Μυτιλήνη με +47,8% (+3,4 χιλ. θέσεις) και ακολουθούν τα αεροδρόμια της Ζακύνθου και της Καβάλας με +21,3% (+30 χιλ.) και +27,2% (+5,9 χιλ.) αντίστοιχα. Το Ηράκλειο και τα Χανιά παρουσιάζουν επίσης αύξηση +3,7% (+23 χιλ.) και +8,2% (+15,7 χιλ.) αντίστοιχα.

Για τον μήνα Μάιο, η αύξηση των αεροπορικών θέσεων κατά +4,6% ή αλλιώς +76 χιλ. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση παρατηρείται από την Ολλανδία με +26,4% (+26 χιλ. θέσεις) και ακολουθούν η Πολωνία και το Ην. Βασίλειο με +20,8% (+12 χιλ.) και +17,2% (+68 χιλ.) αντίστοιχα. Η Δανία παρουσιάζει αύξηση +8,3% (+3,6 χιλ.), η Γερμανία παρουσιάζει αύξηση κατά +8,2% (+27 χιλ.) και η Σουηδία +7,5% (+5,5χιλ.).

Σημαντική μείωση των αεροπορικών θέσεων τον Μάιο παρουσιάζεται από τη Ρωσία κατά -20,3% (-29 χιλ.), την Ιταλία -32,2% (19 χιλ.) και τη Γαλλία -7,2% (-7,5 χιλ.).

Το μήνα Ιούνιο η εικόνα διαφοροποιείται καθώς μόνο 2 χώρες από της κύριες αγορές παρουσιάζουν μείωση στο προγραμματισμό των θέσεων σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016, Ρωσία κατά -3,7% (-8,8 χιλ.) και την Ιταλία -10,2% (-18 χιλ.)

Η αύξηση των αεροπορικών θέσεων για τον Ιούνιο ανέρχεται από το Ην. Βασίλειο σε 9,9% ή +50 χιλ. θέσεις. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση αναμένεται από την Ολλανδία με +31,9% (+30 χιλ. θέσεις) και ακολουθούν η Δανία 18,7% (+12 χιλ.), το Ισραήλ και η Σουηδία με +15,1% (+9,2 χιλ.) και +13,0% (+13 χιλ.) αντίστοιχα. Οι υπόλοιπες χώρες παρουσιάζουν επίσης αύξηση +4,4% (+26 χιλ.).

Την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου του 2017 οι οδικές αφίξεις κατέγραψαν αύξηση +3,5%. Η μεγαλύτερη αύξηση οδικών αφίξεων καταγράφεται από τη Βουλγαρία (+ 38,5%/+188 χιλ. αφίξεις) και την Τουρκία (+15,8%/+27 χιλ. αφίξεις). Σημαντική πτώση καταγράφει η Αλβανία (-24,4%/ -122.000 αφίξεις). Το πρώτο τετράμηνο του 2017, οι οδικές αφίξεις κατέγραψαν αύξηση +3,5%. Η καταγραφή των αφίξεων γίνεται από τα κατά τόπους Αστυνομικά Τμήματα βάσει υπηκοότητας, ανεξαρτήτως τόπου μόνιμης κατοικίας και -συνεπώς- περιλαμβάνει και αλλοδαπούς μετανάστες στην Ελλάδα που επιστρέφουν από ταξίδι στο εξωτερικό.

To πρώτο τρίμηνο του 2017 καταγράφεται αύξηση +11,1% στις θαλάσσιες αφίξεις. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στους διακινηθέντες για αναψυχή στο +3,2%.

Η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2017 μειώθηκε κατά -1,8% και διαμορφώθηκε στις 1.592 χιλ. ταξιδιώτες, έναντι 1.621 χιλ. την αντίστοιχη περίοδο του 2016 και αυτό συμπαρέσυρε τις ταξιδιωτικές εισπράξεις που εμφάνισαν μείωση κατά -4,8% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016 και διαμορφώθηκαν στα 513 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη μείωση κατά -7,0% των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών εκτός της ΕΕ-28, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 232 εκατ. ευρώ, και στη μείωση των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών της ΕΕ-28 κατά -3,0%, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 268 εκατ. ευρώ.

Αναλυτικότερα, οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ζώνης του ευρώ αυξήθηκαν κατά +8,0% και διαμορφώθηκαν στα 173 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ΕΕ-28 εκτός της ζώνης του ευρώ μειώθηκαν κατά -18,2% και διαμορφώθηκαν στα 94 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, οι εισπράξεις από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά +5,8% και διαμορφώθηκαν στα 55 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισπράξεις από τη Γαλλία μειώθηκαν κατά -10,4% και διαμορφώθηκαν στα 14 εκατ. ευρώ. Οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο μειώθηκαν κατά -32,7% και διαμορφώθηκαν στα 34 εκατ. ευρώ. Από τις χώρες εκτός της ΕΕ-28, αύξηση κατά +29,1% παρουσίασαν οι εισπράξεις από τη Ρωσία, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 16 εκατ. ευρώ, όπως και αυτές από τις ΗΠΑ, οι οποίες αυξήθηκαν κατά +5,6% και διαμορφώθηκαν στα 53 εκατ. ευρώ. Πάντως, η άνοδος των αφίξεων του Απριλίου, που οδηγεί σε γενική αύξηση αφίξεων στο πρώτο τετράμηνο, ίσως βοηθήσει και στην αύξηση των εσόδων.

Τι γίνεται με τη βίζα

Η περιοχή Σένγκεν απαρτίζεται από χώρες της ΕΕ (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Μάλτα, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Σλοβενία, Σλοβακία και Λιχτενστάιν) καθώς και την Ελβετία, την Ισλανδία και την Νορβηγία, που έχουν υπογράψει την συνθήκη Σένγκεν, βάσει της οποίας επιτρέπεται η ελεύθερη διακίνηση των πολιτών τους από την μια χώρα στην άλλη.

Οι πολίτες πολλών χωρών εκτός περιοχής Σένγκεν, υποχρεούνται σε θεώρηση εισόδου (visa), προκειμένου να ταξιδέψουν στην περιοχή Σένγκεν.

Συνεπώς, οι βίζες Σένγκεν αποτελούν έναν καλό δείκτη των τάσεων εισερχόμενου τουρισμού από χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Αραβίας. Από την άλλη πλευρά, το τουριστικό ρεύμα που αποτυπώνεται από τις βίζες κατά πάσα πιθανότητα υποεκτιμά το ρεύμα από τις χώρες αυτές δεδομένου ότι -για παράδειγμα- ένας επισκέπτης από την Κίνα μπορεί να έρθει στην Ελλάδα όχι απευθείας (μεγάλο θέμα αυτό) αλλά αφού πρώτα επισκεφθεί μια άλλη χώρα Σένγκεν (π.χ. Ιταλία) και άρα έχει καταμετρηθεί στα στοιχεία των εκδόσεων βίζα από άλλη χώρα (την Ιταλία στο παράδειγμά μας). Επιπλέον, τα στοιχεία που παρουσιάζονται περιλαμβάνουν και Multiple Entry Visas (Θεωρήσεις Πολλαπλής Εισόδου), αν και το πλήθος τους είναι μικρό.

Τα στοιχεία αυτά αφορούν σημαντικές και εν δυνάμει αγορές του ελληνικού τουρισμού και αναδεικνύουν αφενός την μεγάλη αύξηση του τουριστικού ρεύματος προς Ελλάδα από τις χώρες αυτές και αφετέρου ότι, στις περισσότερες αγορές, ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής, οι βίζες που εκδίδονται από τα προξενεία της Ελλάδας στις χώρες αυτές είναι λίγες, ιδιαίτερα σε σύγκριση με αυτές που εκδίδονται από τους ανταγωνιστικούς προορισμούς.

Από τα στοιχεία προκύπτει σημαντική αύξηση θεωρήσεων σε σχέση με το 2015 στις σημαντικές αγορές της Ρωσίας (+25,3% στις 525 χιλ.) και της Τουρκίας (+12,6% στις 161 χιλ.), και είναι υψηλότερες σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες. Επιπλέον οι δύο αυτές χώρες παρουσιάζουν ικανοποιητικό ρυθμό μεταβολής. Αντίθετα, μείωση καταγράφηκε στην αγορά της Κίνας (-30% στις 57 χιλ.), τη στιγμή που θέλουμε να φέρουμε πάνω από 1.000.000 Κινέζους τουρίστες κάθε χρόνο. Αξιοσημείωτη ανοδική τάση καταγράφεται και στην Ινδία, που όμως παραμένει σε πολύ χαμηλά νούμερα (περίπου 24 χιλ. από περίπου 3 χιλ. το 2010).

Οι βίζες που εκδίδονται από τα προξενεία της Ελλάδας στις χώρες κυρίως της Μέσης Ανατολής είναι λίγες σε σύγκριση με αυτές που εκδίδονται από τους ανταγωνιστικούς προορισμούς. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στις εξής αγορές: Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιράν, Κατάρ, Καζακστάν. Επίσης, έχοντας ως κριτήριο τον ρυθμό μεταβολής των θεωρήσεων, εμφανίζεται θετική τάση προς την Ελλάδα από τις εξής χώρες: Ινδία, Ιορδανία, Καζακστάν, Κίνα, Λίβανος. Οι συγκεκριμένες αγορές θα μπορούσαν να αποτελέσουν εν δυνάμει αγορές του ελληνικού τουρισμού. Τέλος, στην αγορά της Ουκρανίας υπάρχει μεγάλη μείωση στον αριθμό θεωρήσεων βίζα Σένγκεν σε σχέση με 2013, αν και το 2016 η πτώση ανακόπηκε. Πλέον οι Ουκρανοί με απόφαση της ΕΕ δεν θα χρειάζονται βίζα.

πηγή