Η κυβέρνηση υπεραμύνεται του νομοσχεδίου για τα πνευματικά δικαιώματα

Κύκλοι του υπουργού Επικρατείας σε άτυπη ενημέρωση απαντούν στις ανησυχίες των δημιουργών, που αντιδρούν στη νομοθετική ρύθμιση για τα πνευματικά δικαιώματα, κάνοντας λόγο για κίνδυνο πτώχευσης της ΑΕΠΙ

Το νομοσχέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα υπερασπίζονται κύκλοι του υπουργού Επικρατείας σε άτυπη ενημέρωση, απαντώντας ουσιαστικά στις ανησυχίες των δημιουργών.

Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις των δημιουργών, που καταγγέλουν ότι δεν προστατεύονται και προειδοποιούν για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από ενδεχόμενη πτώχευση της ΑΕΠΙ, ενώ εκφράζουν την απορία γιατί δεν προωθούνται αντίστοιχες ρυθμίσεις με εκείνες του νομοσχεδίου Μπαλτά – Ξυδάκη για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων.

Κύκλοι του υπουργού Επικρατείας πάντως υποστηρίζουν ότι "μετά από δεκαετίες αδιαφορίας και αδράνειας διαδοχικών κυβερνήσεων για το χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων εισάγεται στην ελληνική έννομη τάξη ένα νέο νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, με μοναδικό γνώμονα την προστασία και τη θωράκιση της πνευματικής δημιουργίας."

Αναφέρουν επίσης ότι ο νέος νόμος εισάγει ένα ολοκληρωμένο καθεστώς λειτουργίας για τη συλλογική διαχείριση στην Ελλάδα ενσωματώνοντας ταυτόχρονα στην ελληνική έννομη τάξη την Οδηγία 2014/26/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 για τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, καθώς και για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων στην εσωτερική αγορά (ΕΕEK L 84/72 20.3.2014).

Ειδικότερα υποστηρίζουν ότι:

"1. Διασφαλίζεται για πρώτη φορά ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των δημιουργών και των δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, οι οποίοι αποκτούν πλέον ενεργό ρόλο στη διαχείριση των δικαιωμάτων τους από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ). Μέσα από τη συμμετοχή τους στα καταστατικά όργανα των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης (Γενική Συνέλευση Μελών και Εποπτικό Συμβούλιο) θέτουν οι ίδιοι τους όρους για την οικονομική εκμετάλλευση των έργων τους. Η λειτουργία των ΟΣΔ βασίζεται στις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της χρηστής διοίκησης. Η πρόβλεψη Εποπτικού Συμβουλίου αποσκοπεί στην παρακολούθηση των δραστηριοτήτων και των ενεργειών των φυσικών ή νομικών προσώπων που διαχειρίζονται τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του οργανισμού. Προβλέπεται σύνταξη ετήσιας έκθεσης διαφάνειας, καθώς και δημοσίευσή της στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης.

2. Στο πλαίσιο των αρχών διαφάνειας και λογοδοσίας βελτιώνονται και οι μηχανισμοί εποπτείας των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης από το Κράτος. Το Υπουργείο Πολιτισμού είναι αρμόδιο για τον έλεγχο και την εποπτεία τους. Ενισχύονται οι κυρώσεις για τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων διαφάνειας και λογοδοσίας έναντι των μελών τους. Ενισχυμένη είναι η εποπτεία και αναφορικά με τις Ανεξάρτητες Οντότητες Διαχείρισης, καθώς επιβάλλεται σε αυτές μια σειρά υποχρεώσεων, εάν έχουν τη μορφή της ΑΕ, ενώ αναφέρεται ρητά ότι δεν μπορούν να διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση. Επιβάλλονται και σε αυτές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεών τους, όπως αυτές προβλέπονται από τον νόμο. Ταυτόχρονα εισάγεται και η έννοια των ΑΟΔ με δεσπόζουσα θέση για να ρυθμιστεί η ιδιαιτερότητα της ελληνικής έννομης. Η πρόβλεψη επιβολής ως διοικητικό μέτρο Επιτρόπου Εξυγίανσης σε Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης ή Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης είναι η έσχατη επιλογή με μόνο γνώμονα την προστασία των δικαιωμάτων των δημιουργών.

3. Περαιτέρω εισάγεται διαδικασία διαμεσολάβησης για τη δημόσια εκτέλεση μουσικής σε καταστήματα και επιχειρήσεις. Πρόκειται για προαιρετική και συναινετική διαδικασία, η οποία έχει σκοπό να εμπλέξει τους χρήστες μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους στον καθορισμό αμοιβών που χρεώνουν οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ). Αντίστοιχες διαδικασίες προβλέπονται και σε άλλες χώρες, όπως Ελβετία, Σουηδία, Βέλγιο, Ιταλία, Γαλλία.

4. Ο νόμος περιέχει ρυθμίσεις και για τις περιπτώσεις προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα εισάγεται ένα σύστημα ειδοποίησης και απομάκρυνσης περιεχομένου που προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα στο διαδίκτυο. Επίσης θεσπίζεται η άρση του απορρήτου για τις προσβολές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για τον εντοπισμό των δραστών των εγκλημάτων κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας που συντελούνται μέσω του διαδικτύου με την τροποποίηση της σχετικής διάταξης στον ν. 2225/1994.

5. Εισάγονται προϋποθέσεις για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικά δικαιώματα επί μουσικών έργων. Προκειμένου ένας Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης να μπορεί να παρέχει άδειες για περισσότερες της μίας χώρες της ΕΕ πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία αναφέρονται στον νόμο."

Η άτυπη ενημέρωση κύκλων του υπουργού Επικρατείας καταλήγουν υποστηρίζοντας ότι: "Με το νέο νόμο αποκαθίσταται η τάξη στη διαχείριση των δικαιωμάτων χιλιάδων δημιουργών, επιβάλλονται οι αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη λειτουργία, στις αποφάσεις και στη δράση των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης και των Ανεξάρτητων Οντοτήτων Διαχείρισης και ενισχύεται ο έλεγχος των ως άνω οργανισμών όχι μόνο από τους εποπτεύοντες κρατικούς φορείς, αλλά και από τους ίδιους τους δημιουργούς."

Σωρεία αντιδράσεων από τους δημιουργούς

Υπενθυμίζεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των φορέων που κλήθηκαν την Τετάρτη στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων να διατυπώσουν τις απόψεις του για το νομοσχέδιο εξέφρασαν αντιρρήσεις καταγγέλλοντας ότι δεν προστατεύει τους δημιουργούς και προειδοποίησαν μάλιστα για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από ενδεχόμενη πτώχευση της ΑΕΠΙ η οποία διαχειρίζεται τα δικαιώματα των δημιουργών. Τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της ΑΕΠΙ (παρουσίασε ζημία 9 εκατ. ευρώ και αρνητικά ίδια κεφάλαια) επιβεβαίωσε μάλιστα στην κοινοβουλευτική επιτροπή η Μαρία Βλάχου, η οποία έχει διοριστεί επίτροπος στην εταιρεία. Η κυρία Βλάχου κάθε άλλο παρά καθησύχασε τους δημιουργούς για τον κίνδυνο πτώχευσης της ΑΕΠΙ όταν αποκάλυψε ότι έχει ζητήσει επανειλημμένως από τη διοίκηση να παρουσιαστεί σχέδιο εξυγίανσης αλλά αυτό «δεν φαίνεται να υπάρχει».

Ενστάσεις διατύπωσαν όμως και οι χρήστες καλλιτεχνικών προϊόντων ενώ σωρεία επιφυλάξεων εκφράστηκαν για το άρθρο 55 παράγραφος 3 και 4 το οποίο δίνει τη δυνατότητα δωρεάν ψηφιακής αναπαραγωγής πνευματικών προϊόντων από τις βιβλιοθήκες για ερευνητικούς σκοπούς. Το επίμαχο άρθρο αναδιατυπώθηκε πάντως κατόπιν συμφωνίας μεταξύ των εκπροσώπων των βιβλιοθηκών και του ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου) και αναμένεται να επανακατατεθεί τροποποιημένο την Πέμπτη στην Ολομέλεια της Βουλής.

Οι θέσεις των αρμόδιων φορέων

Ο Γρηγόρης Λαμπριανίδης, Πρόεδρος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Ελλήνων Μουσικών «Απόλλων» κατήγγειλε ότι σκοπός του νομοσχεδίου είναι να κλείσει τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων. Εξέφρασε, μάλιστα, την απορία του γιατί δεν προωθούνται αντίστοιχες ρυθμίσεις με εκείνες του νομοσχεδίου Μπαλτά – Ξυδάκη για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων.

Αντίστοιχα ο Γιάννης Γλέζος, πρόεδρος του οργανισμού "Αυτοδιαχείριση" (Συνθέτες/Στιχουργοί) υποστήριξε ότι με το συζητούμενο νομοσχέδιο δεν καταργείται το καθεστώς των ανωνύμων εταιριών να διαχειρίζονται πνευματικά δικαιώματα αλλά «αντιθέτως ενισχύεται».

Από την πλευρά του ο τραγουδοποιός Φοίβος Δεληβοριάς που εκπροσώπησε το νέο σωματείο τραγουδιστών «ΑΣΜΑ 450+» πρότεινε να υποχρεωθεί η ΑΕΠΙ να λειτουργεί ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που θα ελέγχεται από τους δικαιούχους, όπως προβλεπόταν στο πρώτο νομοσχέδιο Μπαλτά. «Θέλουμε σύγχρονο Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ) με δυνατό εποπτικό συμβούλιο δικαιούχων και να έχει το εποπτικό τη δυνατότητα να διορίζει τη διοίκηση του οργανισμού» είπε. Προειδοποιώντας, μάλιστα, για ένα «εφιαλτικό» σενάριο πτώχευσης της ΑΕΠΙ «με απόλυτη ευθύνη των ιδιοκτητών και με μερική ευθύνη της πολιτείας» ο Φοίβος Δεληβορίας πρότεινε να προβλεφθεί ειδικά για την περίπτωση πτώχευσης της ΑΕΠΙ η μεταφορά των συμβάσεων σε έναν άλλο ΟΣΔ υφιστάμενο ή καινούργιο. «Το χειρότερο σενάριο για όλους μας η πτώχευση, όμως οφείλουμε να είμαστε νομικά προστατευμένοι εάν επικρατήσει» δήλωσε στην κοινοβουλευτική επιτροπή και ζήτησε να αυξηθεί το ποσό της αμοιβής των δικαιούχων από 1% σε 3%, ώστε να αντιστοιχεί στην αξία των έργων μουσικών, οπτικοακουστικών, λογοτεχνικών και άλλων που αντιγράφονται από τους υπολογιστές». «Το 1% το θεωρούμε απαράδεκτο» επισήμανε.

Στην συνεδρίαση δεν παρέστη η Χάρις Αλεξίου, Πρόεδρος του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας Συγγενικών Δικαιωμάτων Τραγουδιστών «ΕΡΑΤΩ». Την εκπροσώπησε όμως η νομική σύμβουλος του οργανισμού, Έλλη Ρούσσου, η οποία μίλησε για προχειρότητα του νομοσχεδίου και υποστήριξε ότι συγκεκριμένες διατάξεις υπονομεύουν την υποχρεωτική συλλογική διαχείριση των συγγενικών δικαιωμάτων.

Σε παρέμβασή του ο Ταμίας της Ένωσης Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Ραδιοφωνικών Σταθμών Αθηνών, Κωνσταντίνος Φωτόπουλος, προειδοποίησε ότι η παρατηρούμενη «διάσπαση» στο χώρο των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων επιβαρύνει δυσανάλογα τη λειτουργία των ραδιοφώνων. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι η ένωση των ιδιωτικών ραδιοφώνων συμφώνησε πριν χρόνια σε ένα ποσό 2,2% επί των εσόδων των διαφημιστικών. «Αυτό το ποσοστό “άντεξε” και στις καλές εποχές και στις κακές εποχές και νομίζουμε, ότι είναι μία εύλογη αμοιβή. Ήδη, όμως, υπάρχει και ένας ακόμη οργανισμός που μας ζητάει παραπάνω από αυτό το ποσοστό» είπε ο κ. Φωτόπουλος και προειδοποίησε για τον κίνδυνο «μαξιμαλιστικών διεκδικήσεων» από πλευράς των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης. «Νομίζω ότι το 2,2% θα μπορούσε να είναι το όριο. Όλοι μαζί οι φορείς που έχουν συλλογικά δικαιώματα, θα πρέπει να μοιράζονται αυτό το 2,2%, το οποίο ισχύει πολλά χρόνια στην αγορά και νομίζω ότι είχε αφήσει ικανοποιημένος και όλους τους εμπλεκόμενους» σημείωσε ο κ. Φωτόπουλος.

Βίκυ Σαμαρά