Το «μαγεμένο οικόπεδο» της Ελλάδας, που ζει από το ροδάκινο

Ο ευλογημένος από τη φύση Βελβεντός, με τους σύγχρονους Γαλάτες κατοίκους και η κομβικής σημασίας συνεργασία με τη Lidl

Βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις νομούς και θα μπορούσε να πει κανείς ότι βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις κόσμους. Στην πραγματικότητα, είναι ένας ξεχωριστός τόπος, διαφορετικός σε σχέση με αυτούς που τον περιβάλλουν, στην υπερβολή ένας άλλος κόσμος. Ο Βελβεντός, ή το Βελβεντό (όπως βολεύεται ο καθένας, δεν θα τον κακοκαρδίσει ουδείς) είναι μια κωμόπολή που αποτελεί κάτι το ξεχωριστό και δεν διστάζει να υπερασπίζεται αυτή τη… διαφορετικότητά της.

Του Βαγγέλη Κύρκου

Όχι, ο τόπος δεν επιζητά την απομόνωση. Το αντίθετο, μάλιστα. Οι κάτοικοι είναι φιλόξενοι, όπως σχεδόν σε όλα τα μέρη της Μακεδονίας, με ανάγκη να μεταφέρουν την εξωστρέφεια αυτήν. Ωστόσο, όσοι κατοικούν ή μεγάλωσαν στον Βελβεντό, έχουν ένα πολύ ιδιαίτερο «δέσιμο» με τον τόπο τους. Κατά κάποιον τρόπο, είναι κάτι σαν σύγχρονοι Γαλάτες…

Ο Βελβεντός ανήκει στον νομό Κοζάνης. Συνορεύει με τους νομούς Ημαθίας και Πιερίας, ενώ είναι «τοποθετημένος» ανάμεσα στους πρόποδες των Πιέριων Όρεων και της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου. Για να πάει κανείς εκεί, υπάρχουν πολλοί τρόποι. Ο πιο συνηθισμένος, είναι μέσω της επαρχιακής οδού Κοζάνης. Όποιος επιλέξει αυτόν τον δρόμο, δεν μπορεί να αποφύγει τη διαδρομή των επιπλέον 2 και κάτι χιλιομέτρων για να φτάσει μέχρι την κωμόπολη. Εκεί αρχίζει να καταλαβαίνει κανείς ότι ο Βελβεντός είναι σαν να φτιάχτηκε για να βρεθεί κάπου απόμερα, προκειμένου να μπορέσει να αναπτύξει τη βασική του δραστηριότητα, αυτήν που τον έχει κάνει γνωστό στο πανελλήνιο: την καλλιέργεια του ροδάκινου.

Λίγα μέτρα πριν την πινακίδα που σε καλωσορίζει στην κωμόπολη, βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του συνεταιρισμού που ασχολείται με όλη την αλυσίδα της παραγωγής του ροδάκινου, από το φύτεμα της πρώτης ρίζας του δέντρου, μέχρι και την παλετοποίηση, που θα στείλει το προϊόν στους καταναλωτές του. Πλέον, όλη η Ελλάδα έχει μάθε το όνομα της Βελβίτα...

Στον Βελβεντό μέσω της LIDL

Βρεθήκαμε εκεί με πρωτοβουλία της LIDL Hellas και είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με κάποιους από τους ανθρώπους που τρέχουν αυτήν την παραγωγική διαδικασία. Εκείνοι που μας ξενάγησαν στις εγκαταστάσεις ήταν ο Δημήτρης Τσιαμής, ο γεωπόνος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού Κοζάνης, και ο Γιώργος Κάντζιος, υπεύθυνος πώλησης του συνεταιρισμού, ενώ μας συνόδευσε και ο υπεύθυνος του τομέα αγορών της LIDL, Δημήτρης Κουλαξίδης.

Στις εγκαταστάσεις της ΑΣΕΠΟΠ είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε από κοντά την εμπειρία της συγκομιδής του ροδάκινου. Σε αυτό μας βοήθησε πολύ η παρουσία μας σε ένα από τα αγροκτήματα του Νίκου Μπαλάνη, παραγωγού και μέλους του συνεταιρισμού. Είδαμε και απολαύσαμε πως είναι ένα ροδάκινο λίγα δευτερόλεπτα αφότου κοπεί από το δέντρο, συνομιλήσαμε για τα προβλήματα και τις δυσκολίες που υπάρχουν στη διαδικασία παραγωγής του φρούτου, ενώ στη συνέχεια είδαμε τον τρόπο που γίνεται ο έλεγχος ποιότητας των ροδάκινων, τη διαδικασία παραλαβής στο εργοστάσιο, αλλά και τη συσκευασία τους. Επίσης, συνομιλήσαμε με αρκετούς παραγωγούς, αλλά και στελέχη του συνεταιρισμού.

Κοντά στο πλευρό των Ελλήνων παραγωγών

Η LIDL φροντίζει στα καταστήματά της να βρίσκονται φρέσκα λαχανικά και φρούτα από την Ελλάδα, τα οποία μεγαλώνουν κάτω από το πλούσιο φως του ελληνικού ήλιου και στα πιο εύφορα χώματα αυτού του τόπου. Η γεύση, το άρωμα και το χρώμα τους είναι από τα σημαντικά ξεχωριστά χαρακτηριστικά τους, που τα διαφοροποιούν σε σχέση με αυτά των άλλων χωρών. Για τον λόγο αυτό, φροντίζει να διατηρεί τα φρούτα και τα λαχανικά φρέσκα, γευστικά και γεμάτα με τις βιταμίνες τους ακολουθώντας πιστά μια σειρά πρακτικών.

Μια από αυτές είναι η συνεργασία της LIDL με Έλληνες παραγωγούς και προχωράμε στην επιλογή τους με βάση την εποχικότητα, για να είναι τα προϊόντα πιο νόστιμα. Επίσης, φροντίζει για καθημερινή τροφοδοσία, προκειμένου να εξασφαλίσει τη φρεσκάδα τους και τα ελέγχει προσεκτικά ένα προς ένα, πριν φτάσουν στο μανάβικό της.

Μια σημαντική συνεργασία της LIDL είναι με την ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού Κοζάνης, από την οποία προμηθεύεται τα τελευταία τέσσερα χρόνια ροδάκινα, νεκταρίνια και όλη την ποσότητα παραγωγής τους σε αχλαδόμηλα Nashi. Η συνεργασία αυτή ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2013 και πλέον η ΑΣΕΠΟΠ Κοζάνης είναι στρατηγικός συνεργάτης της εταιρίας. Μέσω της συνεργασίας των δύο πλευρών, διατίθενται κατ’ αποκλειστικότητα τις 3κιλες συσκευασίες σε ροδάκινα και νεκταρίνια. Χαρακτηριστικό της εξαιρετικής συνεργασίας των δύο πλευρών, είναι το γεγονός ότι πέρσι η LIDL διακίνησε πάνω από 1.100 τόνους με την ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού.

«Τα ροδάκινα μόνο στον συνεταιρισμό»

Κοντά στους 300 παραγωγούς δραστηριοποιούνται στον Βελβεντό με αντικείμενο το ροδάκινο. Η πλειοψηφία των οικογενειών του τόπου ασχολείται με το συγκεκριμένο φρούτο. Βιοπορίζεται από αυτό, το έχει κάνει τρόπο ζωής του. Εάν, όμως, ζητηθεί από κάποιον να πουλήσει «χύμα» ροδάκινα, δεν πρόκειται να το κάνει. Το πιθανότερο είναι να δώσει τσάμπα κάποια από αυτά στον επισκέπτη, έτσι για να απολαύσει τη γεύση τους. Αλλά, κανένας δεν θα μπει σε κάποια εμπορική διαδικασία, κάποια οικονομική συναλλαγή. Τα ροδάκινα θα δοθούν στους Συνεταιρισμούς. Είτε στην Βελβίτα, είτε στη «Δήμητρα». Και αυτό είναι νόμος απαράβατος! «Πηγαίνετε να κάνετε ένα τεστ, για να το διαπιστώσετε», μας είπε ο κ. Τσιαμής. Οι παραγωγοί του Βελβεντού ξέρουν πως μόνο έτσι θα μπορέσουν να ωφεληθούν στον βέλτιστο βαθμό. Δεν διανοούνται να… νοθεύσουν τη διαδικασία. Γνωρίζει ότι αυτό θα τους γυρίσει μπούμερανγκ.

Από τη Βελβίτα θα φύγουν φέτος περίπου 11.500.000 ροδάκινα για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της αγοράς. Αυτός ο αριθμός μεταβάλλεται κάθε χρόνο, λόγω του βασικότερου παράγοντα σε κάθε γεωργική διαδικασία του καιρού. Ωστόσο, το νούμερο είναι ενδεικτικό της μεγάλης παραγωγής και του στάτους που έχει καταφέρει να εγκαθιδρύσει ο συνεταιρισμός.

Σύμφωνα με τον κ. Τσιαμή, η δουλειά είναι αδιάκοπη. Αλλά, κορυφώνεται τέτοια περίοδο, με τα τέλη Σεπτεμβρίου και τις αρχές Οκτωβρίου να είναι η περίοδος που μπαίνει ένα τέλος στους εντατικούς ρυθμούς. Όμως, ειδικά για έναν γεωπόνο, πάντα θα υπάρχει κάτι για να καταπιαστεί. Η γη, άλλωστε, είναι σαν ένα μικρό παιδί και ας είναι πολύ μεγάλη σε ηλικία: θέλει πάντοτε περιποίηση και την απόλυτη προσοχή όσων ασχολούνται μαζί της.

«Το παιδί μου είναι 8 χρονών και δουλεύει στα χωράφια»

Στον συνεταιρισμό έτυχε να πετύχουμε και έναν παραγωγό που είναι ταυτόχρονα μέλος του ΔΣ του συνεταιρισμού και ταυτόχρονα πρόεδρος του εργατικού συλλόγου Βελβεντού, τον Βασίλη Τζουρά. Εκτός από όλους αυτούς τους τίτλους, έχει ακόμη δύο, για τους οποίους είναι πολύ περήφανος: φανατικός οπαδός του ΠΑΟΚ και πατέρας. Αφού συζητήσαμε λίγα πράγματα για ποδόσφαιρο και πως φρόντισε να μυήσει από πιτσιρικά το τέκνο του στην «ασπρόμαυρη» ιδεολογία, η κουβέντα μεταφέρθηκε στα θέματα που απασχολούν έναν παραγωγό ροδάκινου.

Το βασικότερο από όσα μας μετέφερε, είναι την αγάπη που πρέπει να έχει ο κάθε αγρότης για τον τόπο του, προκειμένου να μπορέσει εκείνος να πετύχει το αποτέλεσμα που θέλει. Πώς, όμως, μπορεί να γίνει αυτό; Μα, φυσικά, με το να μπορέσει να δεθεί από μικρός με αυτόν. «Εδώ όλοι δουλεύουμε τη γη από μικροί. Ο γιος μου είναι αυτήν τη στιγμή 8 χρονών και βρίσκεται στο χωράφι. Εγώ το θέλω αυτό. Εννοείται ότι δεν πρόκειται να του κόψω τον δρόμο προς τη μάθηση, αλλά θέλω παράλληλα να ξέρει ότι υπάρχει κάτι με το οποίο μπορεί να καταπιαστεί, σε περίπτωση που δεν βρει κάτι άλλο που να καλύπτει τα “θέλω” του».

Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν Ιθάκη τους τον Βελβεντό και την ενασχόληση με το βασικό αντικείμενο του τόπου τους. «Οι περισσότεροι γυρίζουν για να καταπιαστούν με το ροδάκινο, όταν θα ολοκληρώσουν τις σπουδές τους», μας λέει ο κ. Τζουράς. Και από όσα είδαμε με τα μάτια μας, καταλάβαμε ότι μόνο υπερβολικό δεν ήταν αυτό…

Όμως, τα προβλήματα στην επαρχία δεν παύουν να υφίστανται. Βασικότερο ζήτημα είναι ότι η ιατρική κάλυψη είναι ελλιπής. Ο γιατρός είναι ένας στην περιοχή και είναι αναγκασμένος να μετακινείται συνεχώς από τον Βελβεντό στους γύρω οικισμούς. Φυσικά, υπάρχει και η Κοζάνη σε σχετικά κοντινή απόσταση για κάτι πολύ σοβαρό. Αλλά, αυτό δεν αποτελεί λύση για τους κατοίκους…

Ομορφιά που καθηλώνει, γαλήνη, διασκέδαση και άθληση

Όσο για το τι κάνουν οι νέοι (και όχι μόνο) στον Βελβεντό, προκειμένου να μην βαρεθούν στον τόπο τους, υπάρχουν πράγματα που τους προσφέρουν μια έξοδο από τη δύσκολη καθημερινότητα. Εκτός από τα πέντε μπαράκια και τις ταβέρνες στη γύρω περιοχή με ποιοτικό φαγητό και ανάλογου επιπέδου κρασί ή τσίπουρο, για όσους είναι του αθλητισμού, μπορούν να βρουν «καταφύγιο» στον αθλητικό σύλλογο της κωμόπολης. Λειτουργούν τμήμα ποδοσφαίρου, μπάσκετ, στίβου…

Στον Βελβεντό κατέφευγαν κατά καιρούς πολλές ομάδες για την καλοκαιρινή τους προετοιμασία. Καθόλου περίεργο, καθώς είναι ένα μέρος που προσφέρεται για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, το σχετικό ενδιαφέρον έχει ατονήσει τελευταία, επειδή το χορτάρι στο ποδοσφαιρικό γήπεδο δεν έχει την ανάλογη περιποίηση, για να μπορέσει να καλύψει τα στάνταρ που απαιτούνται. Πάντως, κλειστό γήπεδο σαν αυτό της περιοχής δύσκολα συναντάς σε οικισμό ανάλογου μεγέθους…

Όσο για τους λάτρεις της φύσης, είναι σίγουρο ότι αποτελεί έναν από τους αγαπημένους προορισμούς αυτών που τον έχουν ανακαλύψει και θα αποτελέσει στο μέλλον για όσους φροντίσουν να τον γνωρίσουν. Με τη συνοδεία των ανθρώπων του συνεταιρισμού φτάσαμε μέχρι το φαράγγι της περιοχής. Η άγρια ομορφιά του, δύσκολα περιγράφεται. Ο μεγάλος καταρράκτης είναι αυτός που δεσπόζει, αλλά δεν είναι ο μόνος. Τα τρεχούμενα νερά γύρω από το μονοπάτι προσφέρουν μια άλλη αίσθηση χαλάρωσης και άμεσης επαφής με το γύρω σκηνικό. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η θέα της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου, που δημιούργησε με ιδιαίτερη ιστορία στα νερά της. Εκεί όπου βούλιαξε το χωριό Νεράιδα, που μεταφέρθηκε περίπου δύο χιλιόμετρα μακριά από τα απομεινάρια στον βυθό των νερών που δημιούργησε ο Αλιάκμονας.

Η ιστορία του Βελβεντού αναφέρει πως οι πρώτοι κάτοικοί του ήταν Λατίνοι έποικοι ή στρατιώτες που κατάγονταν από την πόλη Μπενεβέντο της Καμπανίας στην Ιταλία. Η συγκεκριμένη πόλη, που οι περισσότεροι Έλληνες τη μάθαμε πρόσφατα, με τη συμμετοχή της τοπικής ομάδας στη Serie A, αποκαλείται «πόλη των μαγισσών», καθώς εκεί ήταν το σημείο συνάντησης όλων των μαγισσών της Ιταλίας. Ίσως οι άνθρωποι που ίδρυσαν την κωμόπολη, να κουβάλησαν λίγη από αυτήν τη μαγεία και κάνει κατοίκους και επισκέπτες να έχουν ένα… υπερφυσικό δέσιμο με αυτόν τον τόπο.