Αγοράζουν σπόρους για σταμναγκάθι, αλλά τους βγαίνουν… ραδίκια

Τους πουλούν μόνο το όνομα αλλά όχι τη χάρη

Η φήμη των άγριων φυτών της Κρήτης, προηγείται του ονόματός τους και δικαίως λόγω των εξαιρετικών ιδιοτήτων τους. Αυτό φαίνεται ότι εκμεταλλεύονται αρκετοί για να πουλήσουν σπόρους δήθεν άγριων κρητικών φυτών.

Αυτό φυσικά οι αγοραστές το ανακαλύπτουν μετά την απομάκρυνση από το ταμείο και αφού το καλλιεργήσουν και διαπιστώσουν ότι τους πούλησαν μόνο το όνομα αλλά όχι... τη χάρη!

Είδε να βγαίνει ραδίκι αντί για σταμναγκάθι

Ο γεωπόνος, Κώστας Οικονομάκης, αφηγείται στο flashnews.gr μια περίπτωση στην οποία πριν από χρόνια, ένας Αυστριακός γενετιστής είχε έρθει στη χώρα και πήρε σπόρους από σταμναγκάθι. Οι σπόροι που κυκλοφόρησαν στη συνέχεια στην αγορά από την καλλιέργεια που έκανε υποτίθεται ότι ήταν σταμναγκάθι.

Εκείνος έτυχε να βρει κάποιους από αυτούς τους σπόρους, τους φύτεψε και διαπίστωσε προς έκπληξή του ότι αυτό που φύτρωσε κάθε άλλο παρά σταμναγκάθι ήταν. Ο σπόρος έβγαλε ραδίκι! Προφανώς, ο Αυστριακός το είχε διασταυρώσει με ραδίκι, χωρίς φυσικά αυτό να το γνωρίζει όποιος είχε την ατυχία να προμηθευτεί τον σπόρο.

Η μαλοτύρα της Κρήτης ήταν τσάι του Ταΰγετου

Τουλάχιστον δυο περιπτώσεις καλλιεργητών υπάρχουν στην Κρήτη, που αγόρασαν και φύτεψαν σπόρους οι οποίοι νόμιζαν ότι ήταν κρητική μαλοτύρα. Όταν όμως, τους καλλιέργησαν είδαν ότι τους βγήκε τσάι του Ταΰγετου! Οι ίδιοι είχαν ζητήσει κρητική μαλοτύρα, αλλά οι πωλητές τους «πλάσαραν» ως μαλοτύρα, τσάι του Ταΰγετου.

Οι αγοραστές δεν μπόρεσαν να βγάλουν άκρη κατόπιν εορτής ή να ζητήσουν να αποζημιωθούν, γιατί στα χαρτιά της απόδειξης οι πωλητές ανέγραφαν γενικά τσάι του βουνού. «Τσάγια, όμως, του βουνού στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά. Στο γένος σιδηρίτη υπάρχουν 7 διαφορετικά είδη. Και η μαλοτύρα τσάι του βουνού είναι, αλλά συγκεκριμένα του γένους σιδηρίτη syriaca. Το τσάι του Ταΰγετου είναι του γένους σιδηρίτη clandestina, του Ολύμπου σιδηρίτης scardica κοκ. Είναι διαφορετικά είδη του ίδιου γένους», διευκρινίζει ο κ. Οικονομάκης

Κρητικό φυτό ένα από τα πιο ισχυρά αντιβιοτικά, αλλά αγοράζουμε εισαγόμενο

Στην Κρήτη και στη νότια Πελοπόννησο έχουμε, σύμφωνα με τον κ. Οικονομάκη, τους καλύτερους πληθυσμούς ρίγανης στον κόσμο! Η κρητική ρίγανη έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά αιθέριου ελαίου, δηλαδή περισσότερο άρωμα. Πέραν αυτού, έχει μια ουσία, την καρβακρόλη, η οποία είναι ένα φυσικό αντιβιωτικό. Η κρητική ρίγανη έχει αυτήν την ουσία σε πολύ υψηλά επίπεδα, αποτελεί δηλαδή ένα ισχυρότατο αντιβιωτικό.

Επίσης, η φασκομηλιά της Κρήτης είναι εξαιρετικής ποιότητας και σαφώς ανώτερη της salvia officinalis που έχουν στην Ευρώπη και κυκλοφορεί στην αγορά, γιατί η ντόπια έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε μια τοξική ουσία που πειράζει το συκώτι.

«Η ρίγανη που κυκλοφορεί στην αγορά κατά 90% δεν είναι ελληνική. Είναι ξένη και πάμφθηνη. Μάλιστα την αναμειγνύουν με λίγη ελληνική για να πάρει άρωμα. Η φασκομηλιά που πωλούν, αν κάνετε μια βόλτα θα δείτε ότι είναι η salvia officinalis, που δεν είναι ιθαγενές της Κρήτης. Βρίσκει κανείς στο εμπόριο πιο εύκολα άλλους σπόρους παρά σπόρους των δικών μας άγριων φυτών. Δεν πάει κανείς να μαζέψει από τα δικά μας άγρια και να οργανώσει εμπορία σπόρων», τονίζει ο κ. Οικονομάκης.

Η εμπειρία ενός γενετιστή που ήρθε στα Χανιά να μαζέψει σπόρους

Το γενετικό υλικό είναι ιδιοκτησία κάθε κράτους. Αν κάποιος συλλέξει σπόρους και υλικό για να το χρησιμοποιήσει για εμπορία ή για διασταυρώσεις, να δημιουργήσει ποικιλίες ή υβρίδια ώστε να έχει οικονομικό όφελος σημαίνει ότι αποστερεί από τη χώρα έναν πόρο που θα μπορούσε να είχε αξιοποιηθεί και να μην πέσει στα χέρια τρίτων. Θεωρείται κλοπή εθνικού πλούτου, όταν γίνεται χωρίς άδεια και δυστυχώς αυτό δεν είναι σπάνιο φαινόμενο.

«Ότι αλωνίζουν διάφοροι τη χώρα και έπαιρναν ανεξέλεγκτα ό,τι ήθελαν είναι κοινό μυστικό. Μπορεί κάποιος να πάει στα χωράφια που υπάρχουν άγρια φυτά και να μαζέψει. Στην περίπτωση, όμως, που δεν έχει άδεια ή κάποια εξουσιοδοτηση, είναι παράνομο να το κάνει. Δυστυχώς, όμως στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιος για να το ελέγξει.

Πριν από πολλά χρόνια είχε έρθει ένας Ινδός καθηγητής γενετιστής από ένα πανεπιστήμιο του Καναδά. Η τότε Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας τον έστειλε στα Χανιά για να μαζέψει από άγρια σιτηρά σπόρους. Πήγαμε μαζί, λοιπόν, σε διάφορα μέρη για να βρει το σποράκι του και να το μαζέψει. Μου είπε ότι του έκανε εντύπωση πως στην Ελλάδα όπου πήγε δεν τον σταμάτησε κανείς να του πει "τι κάνεις και τι παίρνεις;". Ενώ όταν είχε πάει στη Σμύρνη, μόλις έσκυψε να μαζέψει κάποια σποράκια αμέσως ένα αστυνομικός τον ρώτησε "τι κάνεις εσύ εδώ;".

Είχε άδεια όμως ο άνθρωπος... Έλεγχος μπορεί να γίνει σε κάποιον και όταν φεύγει από τη χώρα και έχει μαζί του το υλικό. Στην Ελλάδα, όμως, ουδείς τον ρώτησε τι κάνει», λέει ο κ. Οικονομάκης

Κίνδυνος γενετικής ρύπανσης των φυτών

Στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι μόνο το οικονομικό και ηθικό θέμα που τίθεται, αλλά και το περιβαλλοντικό της γενετικής ρύπανσης όπως επισημαίνει ο κ. Οικονομάκης. Η δική μας η μαλοτύρα, η σιδηρίτης syriaca δηλαδή, είναι ενδημικό φυτό που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο.

«Αν φέρουμε ένα φυτό από το ίδιο γένος, αλλά διαφορετικό είδος και το καλλιεργήσουμε στην Κρήτη, είναι πολύ πιθανό να έχουμε επιμειξία ανάμεσα στο δικό μας είδος και το άλλο και να έχουμε αυτό που λέμε γενετική ρύπανση. Να βγει μια σιδερίτης που θα είναι το αποτέλεσμα διασταύρωσης φυτών, η οποία δεν αποκλείεται να είναι καλύτερη δεν αποκλείεται όμως να είναι πολύ χειρότερη όπως συνήθως συμβαίνει στις διασταυρώσεις. Έχουμε, επομένως, τον κίνδυνο της γενετικής ρύπανσης όταν καλλιεργούμε φυτά του ίδιου γένους ειδικά στα χειλανθή φυτά, τα αρωματικά όπως είναι το δίκταμο, το φασκόμηλο, η ρίγανη κ.α.», αναφέρει ο κ. Οικονομάκης

Προσπάθεια για διάθεση πιστοποιημένων σπόρων

Τα αρωματικά φυτά της Κρήτης και τα βότανα θεωρούνται από τα καλύτερα στον κόσμο. Πρόκειται για έναν ανεκτίμητο πλούτο, ο οποίος ωστόσο ούτε προστατεύεται, ούτε έχει αξιοποιηθεί με τον πολλαπλασιασμό και τη διάθεσή του στην ελληνική και διεθνή αγορά ως προϊόν υψηλής αξίας.

«Τώρα ξεκινά μια προσπάθεια με την Περιφέρεια Κρήτης, σε συνεργασία με ιδρύματα της Κρήτης, προκειμένου να συλλέξουν σπόρους συγκεκριμένων αρωματικών φυτών δικών μας που έχουν καλές ιδιότητες, να γίνει αναπαραγωγή και πολλαπλασιασμός. Έτσι, θα μπορεί να υπάρξει ένας ικανός αριθμός πιστοποιημένων σπόρων καλής ποιότητας για όποιον θέλει να καλλιεργήσει. Αλλά, αυτό είναι μια ιστορία που θέλει μερικά χρόνια για να γίνει και να ολοκληρωθεί, ώστε να μπορεί κανείς να προμηθευτεί πιστοποιημένο υλικό.

Επί του παρόντος, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για είναι να εμπιστευόμαστε τον προμηθευτή από τον οποίο παίρνουμε τους σπόρους και να απαιτούμε στο τιμολόγιο που μας δίνει να αναγράφεται η βοτανική ονομασία του φυτού και όχι το κοινό του όνομα, για παράδειγμα "σιδηρίτης syriaca" και όχι "τσάι του βουνού" ώστε μετά αν υπάρξει πρόβλημα να μπορούμε να αποζημιωθούμε».

πηγή