Πρώτος απολογισμός Μαξίμου για Ερντογάν

Με ψύχραιμο λόγο, αλλά και σαφείς τοποθετήσεις, ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε πως η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελεί θεμέλιο λίθο στις σχέσεις Ελλάδος Τουρκίας, ενώ δεν άφησε περιθώρια αμφισβητήσεων στο θέμα της Θράκης που όπως είπε είναι εσωτερικό ζήτημα που δεν αφορά τρίτες χώρες

Να “σώσει την παρτίδα” πολιτικά, αλλά και σε επίπεδο εντυπώσεων κατάφερε ο πρωθυπουργός αντιμετωπίζοντας στο Μέγαρο Μαξίμου τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς απάντησε λέξη προς λέξη σε όσα αμφιλεγόμενα είχε ισχυριστεί ο τούρκος πρόεδρος, καταγράφοντας μία δυναμική παρέμβαση και στέλνοντας ηχηρά μηνύματα.

Αυτή είναι η αίσθηση που επικρατεί στο Μέγαρο Μαξίμου έπειτα από την “σκληρή, αλλά ειλικρινή” -όπως λένε κυβερνητικοί παράγοντες – στάση που κράτησε έναντι του Ερντογάν ο Έλληνας πρωθυπουργός. Άλλωστε, ο κ. Τσίπρας, πέραν του ότι απάντησε με ισχυρό τρόπο στον τούρκο πρόεδρο αναφορικά με την Συνθήκη της Λωζάνης, κατάφερε με τις παρεμβάσεις του να καταστήσει “απολογητικό” τον Ταγίπ Ερντογάν σε σχέση με την κατάσταση στη μειονότητα της Δυτικής Θράκης, ενώ αίσθηση προκάλεσε πως ο τούρκος πρόεδρος επέλεξε να... μην απαντήσει σε όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας για τη Αγία Σοφία και τη μη αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας εκ μέρους της Τουρκίας.

Βήματα πίσω από τον Ερντογάν

Στο πλαίσιο αυτό, στο Μαξίμου κατέγραψαν σημαντικές παραδοχές και υποχωρήσεις του Ταγίπ Ερντογάν ακόμη και από θέσεις που είχε εκφράσει λίγη ώρα πριν, ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, στο Προεδρικό Μέγαρο. Ως τέτοια ξεχωρίζει η ομολογία του τούρκου προέδρου ότι “στη Δυτική Θράκη έχουμε μουσουλμανική μειονότητα, η οποία μπορεί να είναι τουρκικής, πομακικής ή ρομά προέλευσης”, καθώς αυτή η θέση πόρρω απέχει από τους τουρκικούς ισχυρισμούς περί “τουρκικής μειονότητας”.

Ταυτοχρόνως, ακόμη κι όταν ο Ταγίπ Ερντογάν επέμενε στην “αναθεώρηση” της Συνθήκης της Λωζάνης, φρόντισε μόνος του να “στενέψει” αυτή την αξίωσή του μόνο σε ό,τι αφορά τα θέματα της μειονότητας στη Θράκη: “εμείς δεν εποφθαλμιούμε την εδαφική ακεραιότητα καμιάς χώρας και καμιάς γείτονος χώρας”, διαβεβαίωσε. Όμως, ακόμη και στην παρέμβασή του για τη μειονότητα, υποχρεώθηκε σε πολλά βήματα, πίσω, όταν άκουσε τον Έλληνα πρωθυπουργό να τού υπενθυμίζει ότι το ποιες μεταρρυθμίσεις θα πραγματοποιήσει η κυβέρνηση στη Δυτική Θράκη αφορά... την ίδια την κυβέρνηση και τη χώρα και, πάντως, δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης με μία άλλη χώρα. “Βεβαίως αυτό είναι σαφές ότι αποτελεί ένα εσωτερικό θέμα της χώρας, δεν διαφωνούμε. Αλλά αν μας δίνεται η άδεια, προφανώς και μπορούμε να διατυπώσουμε την παράκλησή μας. Διότι εμείς εμπιστευόμαστε τη γείτονα χώρα και γι' αυτό δείχνουμε το ενδιαφέρον μας για το εσωτερικό της Δίκαιο”, παραδέχθηκε ο Ταγίπ Ερντογάν, μετατρέποντας την αξίωσή του σε... “παράκληση”.

Ηχηρά μηνύματα

Βεβαίως, όλα τα παραπάνω είχαν προκύψει έπειτα από την υιοθέτηση σκληρής στάσης εκ μέρους του Αλέξη Τσίπρα στις κοινές δηλώσεις του με τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο πρωθυπουργός ήθελε να καταστήσει σαφές πως δε θα άφηνε τον τούρκο πρόεδρο να θέσει όλα τα θέματα της τουρκικής ατζέντας επί αθηναϊκού εδάφους χωρίς να πάρει απάντηση. Έτσι, ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να αποδομήσει σημείο προς σημείο τα λεγόμενα Ερντογάν υιοθετώντας ακόμη και σκληρές διατυπώσεις -και εκπλήσσοντας, με τον τρόπο αυτό, ακόμη και στενούς συνεργάτες του.

“Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση σε σχέση με την εδαφική ακεραιότητα, τα σύνορά μας δηλαδή, που ορίζονται από αυτή τη Συνθήκη”, επισήμανε, “ερμηνεύοντας” τον Ταγίπ Ερντογάν, με τον τελευταίο να... συμφωνεί αμέσως μετά. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, ο πρωθυπουργός επιχείρησε να “επαναφέρει στην τάξη” τον τούρκο πρόεδρο και σε ό,τι αφορά στη Θράκη: “Στα ζητήματα που αφορούν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, όμως που αφορούν τους Έλληνες πολίτες, δεν είναι ζητήματα διαπραγμάτευσης μεταξύ δύο κρατών”, είχε τονίσει με έμφαση.

Ως προς το Κυπριακό, “υπενθύμισε” στον τούρκο πρόεδρο πως το αδιέξοδο για λύση δεν ξεκινά το 2004 με το σχέδιο Ανάν, αλλά πολύ νωρίτερα: “Είμαι 43 χρονών και 43 χρόνια αυτό το θέμα μένει ανοικτό. Κάθε φορά, βεβαίως, υπάρχει μία συζήτηση για το ποιος φταίει. Δεν πρέπει, όμως, αγαπητέ μου φίλε Πρόεδρε, να ξεχνάμε ότι το θέμα αυτό υπάρχει ανοικτό, διότι πριν 43 χρόνια υπήρξε μία παράνομη εισβολή και κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου”, υπογράμμισε με νόημα.

Σαν να μην έφταναν αυτά, ο Αλέξης Τσίπρας άφησε αιχμές και για όσα είχε πει νωρίτερα ο Ταγίπ Ερντογάν περί θρησκευτικών ελευθεριών και για το τζαμί στην Αθήνα: “Όμως, ξέρετε, εμείς, ούτε μία στιγμή δεν σκεφτήκαμε, στο Φετιχιέ τζαμί για παράδειγμα, να κάνουμε μία θρησκευτική λειτουργία ορθόδοξη όπως αντιστοίχως, κακώς κατά τη γνώμη μου, συμβαίνει το τελευταίο διάστημα επανειλημμένα στην Αγιά Σοφιά”, υπογράμμισε στον συνομιλητή του ο ένοικος του Μεγάρου Μαξίμου. Νωρίτερα, είχε φροντίσει να τού υπενθυμίσει σε πόσα μέρη ανά την Ελλάδα έχουν κατασκευαστεί ή ανακαινιστεί τζαμιά, ως έμπρακτο δείγμα σεβασμού των θρησκευτικών ελευθεριών...

Πέραν, όμως, των σημείων Ερντογάν που αποδόμησε ο Αλέξης Τσίπρας, ο έλληνας πρωθυπουργός φρόντισε να στείλει κι άλλα σήματα πυγμής στον τούρκο πρόεδρο: “Εγώ τόνισα από την πλευρά μου ότι η παραβατική τουρκική αεροναυτική δραστηριότητα πρέπει να τερματιστεί. Οι αυξανόμενες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και ειδικότερα οι εμπλοκές στο Αιγαίο, αποτελούν κίνδυνο για τις σχέσεις μας και κυρίως αποτελούν και κίνδυνο για τους πιλότους μας”, ξεκαθάρισε ο Αλέξης Τσίπρας, υπογραμμίζοντας πως “δεν συνάδει με το καλό κλίμα που επιδιώκουμε να στήσουμε ανάμεσα στις δύο χώρες, το γεγονός ότι εν έτει 2017 επικρέμαται από πάνω μας η έννοια του casus belli”.

Βεβαίως, όλα τα παραπάνω δεν αναιρούν το γεγονός ότι από την επίσκεψη αναδείχθηκαν και οι αξιώσεις Ερντογάν, αλλά και τα μεγάλα θέματα που χωρίζουν τις δύο χώρες. Όμως, όπως έλεγαν κυβερνητικές πηγές, υπερασπιζόμενες την πρωτοβουλία της πρόσκλησης του τούρκου προέδρου στην Αθήνα τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, “οι σημαντικές επισκέψεις δεν γίνονται όταν όλα τα ζητήματα έχουν λυθεί για να ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις οι πολιτικές ηγεσίες αλλά όταν είναι αναγκαίο για την επίλυση ζητημάτων, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την αναβάθμιση των σχέσεων”...

Γιώργος Μελιγγώνης