O Πολ Μέισον για τα γεγονότα του 2015 και τα τρία χρόνια ΣΥΡΙΖΑ

Ο Βρετανός δημοσιογράφος, που είχε καλύψει τους έξι πρώτους μήνες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, προλογίζει το βιβλίο "Μέσα στον λαβύρινθο", που προσφέρει το Έθνος της Κυριακής

Κάλυψε δημοσιογραφικά τους έξι ταραχώδεις πρώτους μήνες του 2015, βρέθηκε σε κρίσιμες συσκέψεις του κυβερνητικού επιτελείου, ακολούθησε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρά… πόδα στα πρώτα βήματά της.

Και κάπως έτσι, ο Βρετανός δημοσιογράφος Πολ Μέισον έζησε "από μέσα" μερικές από τις πιο κρίσιμες στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ως παραγωγός μάλιστα του ντοκιμαντέρ #Thisisacoup, κατέγραψε την ιστορική συγκυρία ω αδιάψευστος παρατηρητής. Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά ντοκουμέντων που θα είναι απαραίτητα για τον ιστορικό του μέλλοντος…

Με αφορμή τα τρία χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ, το "Εθνος της Κυριακής" πρόκειται να διανείμει το βιβλίο του Κ. Όβεντεν "ΣΥΡΙΖΑ: Μέσα στον λαβύρινθο". Τον πρόλογό του, έχει γράψει ο Πολ Μέισον.

Το Νews 24/7 μίλησε με τον Βρετανό δημοσιογράφο για το 2015, το σήμερα, αλλά και την κατάσταση στην ΕΕ.

-Το βιβλίο του Οβεντεν αναφέρεται στους πρώτους έξι μήνες του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση. Ησουν εκεί, πολύ κοντά στην κυβέρνηση και στον τότε υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. Τι θυμάσαι από εκείνη την περίοδο;

Δεν ήμουν τόσο κοντά στην κυβέρνηση –προσπάθησα να καλύψω τη διάδραση μεταξύ της κυβέρνησης, του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμματος και του πλήθους του κόσμου που προσπαθούσε να υπερασπιστεί το δημοκρατικό του δικαίωμα να αντιδράσει στην λιτότητα. Η πιο σημαντική ανάμνηση ήταν η αλλαγή διάθεσης. Από την ελπίδα και την αποφασιστικότητα, στο μπέρδεμα –με όσους μιλούσα τον Μάιο του 2015 ήταν "σταματήστε τα λόγια και κάντε πράξεις!", από τον Πειραιά στην Καλλιθέα και μέχρι τα Εξάρχεια. Αλλά όταν τελικά έκαναν κάτι, ήταν πολύ αργά.

-Ποιες στιγμές ένιωσες ότι θα έμεναν στην ιστορία και θα τις θυμάσαι για πάντα;

Η νίκη της 25ης Ιανουαρίου. Η απελευθέρωση των μεταναστών από ένα κέντρο κράτησης. Ο Βαρουφάκης με κοιτάζει στα μάτια, στη φωτογραφική μηχανή, λέγοντας ότι "θα καταστρέψουμε την ολιγαρχία".

Και η συγκέντρωση του Τσίπρα στο Σύνταγμα την Παρασκευή πριν από το δημοψήφισμα. "Δεν διαμαρτυρόμαστε, γιορτάζουμε τη Δημοκρατία", είπε. Οποια κριτική κι αν έχω για τον Τσίπρα και το ΣΥΡΙΖΑ σήμερα, η ανειλικρίνεια δεν είναι μία από αυτές. Πραγματικά ήθελαν να το παλέψουν - απλώς έκαναν λάθη.

-Τρία χρόνια μετά, ποια είναι η άποψή σου για όσα έγιναν τότε; Θα μπορούσε να έχουν πάρει άλλη τροπή τα γεγονότα;

Η ερώτηση τον Ιανουάριο του 2015 ήταν: μπορεί η ΕΕ να ανεχθεί μια ριζοσπαστική αριστερή κυβέρνηση στην Ευρώπη; Δεν ξέραμε την απάντηση αυτή. Πιο συγκεκριμένα ήταν: "μπορεί η Γαλλία να πείσει τη Γερμανία να δεχθεί αναδόμηση του χρέους;". Κάποιοι, η αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ που αργότερα πήγε στη Λαϊκή Ενότητα είπαν από την αρχή όχι.

Ολόκληρη η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα στοίχημα πάνω στο ναι: και δεν ήταν εντελώς τρελό. Σε διάφορα στάδια, ο Ολάντ, οι Ρώσοι και οι Κινέζοι προσπάθησαν να πιέσουν τη Γερμανία να βοηθήσει την Ελλάδα. Αλλά η Γερμανία πίεζε προς την αντίστροφη κατεύθυνση. Η εγκληματική - και χρησιμοποιώ τη λέξη με απόλυτη ακρίβεια - στάση των Σόιμπλε και Ντάισελμπλουμ έπληξε την Ελλάδα ως τρόπο τιμής για τον νεοφιλελευθερισμό. Η ζημιά είναι πολύ μεγαλύτερη από ό, τι στο Αιγαίο. Δείχνει πόσο εύκολα θα μπορούσε η Γερμανία και το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα να εξαναγκάσουν για όλα τα άλλα ζητήματα εντός της ΕΕ.

Εχοντας πει αυτό, θα πω επίσης ότι θα μπορούσε να έχει τελειώσει με διαφορετικό τρόπο αν, κατά τη διάρκεια του κλεισίματος των τραπεζών, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ενεργοποιήσει όλη την κοινωνία να αντισταθεί –ίσως για μήνες- τόσο στη διεθνή νεοφιλελεύθερη συμμαχία, όσο και τους εσωτερικούς τους συμμάχους. Αυτό που φόβισε τους νεότερους αριστερούς ψηφοφόρους στην Ελλάδα ήταν η ξαφνική εμφάνιση της "χρυσής νεολαίας" της καμπάνιας του Ναι στους δρόμους και η σιωπηλή απειλή ενός κοινωνικού αποσυντονισμού. Δεν ήταν έτοιμοι να υποφέρουν ακόμα μία εμφύλια διαμάχη στην Ελλάδα - δεν ήταν αρκετό, και αυτό είναι το δυσάρεστο γεγονός για εκείνους που ήθελαν να αντισταθούν.

-Παρακολουθείτε ακόμα την ελληνική πολιτική σκηνή; Ποια είναι η άποψή σας;

Ναι, παρακολουθώ την ελληνική πολιτική. Είμαι επικριτικός απέναντι στις ενέργειες του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, αλλά νομίζω ότι καλώς παραμένει στην εξουσία. Η κεντροδεξιά στην Ελλάδα είναι μετά βίας κεντρώα, όπως δείχνει η πιο πρόσφατη αναταραχή για την ΠΓΔΜ: εύκολα στρέφεται στην καταστολή και την ξενοφοβία και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν χρειάζεται καν να πιεστεί. Αν η Δεξιά ήταν στην εξουσία κατά τη διάρκεια της συριακής προσφυγικής κρίσης, θα ήταν πολύ δυσκολότερο για τους πρόσφυγες. Νομίζω ότι παραμένει μεγάλη η διαφορά μεταξύ του τρόπου με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε τον εκβιασμό της Τρόικας και το τι θα είχε κάνει η Δεξιά. Αλλά ο κίνδυνος για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να αρχίσει να συνηθίζει το μνημόνιο, να το δικαιολογεί, να καλύψει τους ευρωπαίους χρηματοδότες που το επέβαλαν. Και φυσικά, οι παγίδες της εξουσίας είναι πάντα ωραίες και κάποιοι συνηθίζουν να τις συνηθίζουν πολύ εύκολα.

Το μεγάλο πρόβλημα της απουσίας αριστερής δύναμης, κινήματος ή κόμματος –πέρα από το ΚΚΕ και τους συμμάχους του στα συνδικάτα. Πιστεύω ότι αυτό θα προκύψει ξανά στην Ελλάδα και είναι δύσκολο να το βλέπεις να συμβαίνει με τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Ακόμη και στην ριζοσπαστική φάση του, ανάμεσα στον Ιανουάριο και τον Ιούλιο του 2015, ήταν δύσκολο για τον ΣΥΡΙΖΑ να κινητοποιήσει κόσμο. Η αναβίωση των μαζικών κινημάτων χρειάζεται δύο πράγματα: οικονομική εμπιστοσύνη και μια αποφασιστική αλλαγή στην Ευρώπη –που σημαίνει στη Γερμανία. Να τεθεί εκτός η Μέρκελ και οι συνεργάτες της, να αντικατασταθούν με μια αριστερή-πράσινη κυβέρνηση στη Γερμανία και οι δυναμικές θα αλλάξουν παντού. Αυτό δεν θα συμβεί σύντομα, αλλά πλέον δεν είναι αδύνατο.

Εξακολουθώ να συμμετέχω και στην ελληνική κοινωνία των πολιτών. Πρέπει να πω ότι είμαι συνεχώς εντυπωσιασμένος από την ανθεκτικότητα των ανθρώπων.

-Ας πάμε τώρα στα Ευρωπαϊκά και το Brexit. Πιστεύετε ότι ο ευρωσκεπτικισμός είναι λογικός στην ΕΕ;

Μετά όσα είδα και έζησα στην Ελλάδα, έπρεπε να πιέσω τον εαυτό μου να ψηφίσω υπέρ της παραμονής στο δημοψήφισμα για το Brexit. Πιστεύω ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας είναι ένα νεοφιλελεύθερο έγγραφο και θα απορριφθεί, υπέρ μιας Ευρώπης υπέρ μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων. Αλλά ψήφισα υπέρ του Remain. Το θέαμα όμως των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης που συντρίβει τη Δημοκρατία στην Ελλάδα επέδρασε πολύ άσχημα στη Βρετανία, ειδικά στην παλαιότερη γενιά. Οι περισσότεροι Βρετανοί δεν έχουν ακούσει ποτέ για τη Βάρκιζα ή τον Σκόμπι, αλλά γνωρίζουν ότι η Ελλάδα ήταν σύμμαχός μας και οι ηλικιωμένοι θυμούνται ότι οι Έλληνες αντιστάθηκαν στη Γερμανία όταν δεν το έκαναν άλλοι. Αν θυμάσαι η βρετανική συντηρητική κυβέρνηση ήταν αρκετά φιλική προς τον Τσίπρα, αν και δεν έκανε τίποτα για να συγκρατήσει τον Σόιμπλε. Πολλοί άνθρωποι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ΕΕ / ΔΝΤ / ΕΚΤ ενεργούσαν άσκοπα σκληρά και αυτό ενίσχυσε τη γενική εχθρότητα προς την ΕΕ ως θεσμικό όργανο.

Το Brexit δεν μπορεί να σταματήσει τώρα. Αλλά μπορούμε να απαλύνουμε τις συνέπειες, μένοντας στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση. Θα προσέθετα επίσης ότι ο Κόρμπιν και ο Μελανσόν και οι Ποδέμος δεν θα υπήρχαν χωρίς την πράξη αντίστασης του ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα, η απόλυτη ειρωνεία είναι ότι η αριστερά μέσα στο Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ανεβαίνει και προσπαθεί να σταματήσει ακόμη έναν κυβερνητικό σχηματισμό λιτότητας. Με καλή τύχη, ο Τσίπρας θα είναι ακόμη στην εξουσία όταν η Μέρκελ θα αναγκαστεί να παραιτηθεί. Ο Σόιμπλε έχει ήδη φύγει.

-Ο Οβεντεν αφιέρωσε το βιβλίο του στον Σ. Λουκμάν που δολοφονήθηκε από χρυσαυγίτες. Βλέπουμε την άνοδο της ακροδεξιάς στην ΕΕ. Υπάρχει τρόπος να αποτραπεί;

Συμβαίνει. Ο παραγματικός κίνδυνος τώρα στην Ευρώπη δεν είναι οι εγκληματικές φασιστικές ομάδες όπως η Χρυσή Αυγή. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ακροδεξιά κόμματα όπως το UKIP στη Βρετανία, το AfD στη Γερμανία, το FN στη Γαλλία που δρουν σαν μαγνήτης για την συντηρητική mainstream Δεξιά. Αυτόν τον μήνα, ο Γερμανός υπουργός Αλεξάντερ Ντόμπριντ έστειλε σήμα προς τα δεξιότερα του κόμματος των CSU που αποτελεί μέρος του συνασπισμού της Μέρκελ. Στην Αυστρία, στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, έχουμε δεξιά συντηρητικά κόμματα που προωθούν την ξενοφοβία, τον ρατσισμό, τον κοινωνικό συντηρητισμό για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων κλπ. και τον εθνικισμό. Αντιμετωπίζουμε ένα παγκόσμιο φαινόμενο εδώ - στο κέντρο του οποίου είναι το Trump.

Ο μόνος τρόπος να αντισταθείς είναι να δώσεις ελπίδα στον κόσμο. Η "Ελπίδα έρχεται" δεν είναι ένα σλόγκαν που έχει πεθάνει. Είναι η μόνη γραμμή ζωής που μπορεί να σώσει την Ευρώπη από τη διάλυση και τη διάβρωση των δημοκρατικών της αξιών.

Μαρία Ψαρά