Δικογραφία: Έτσι δίνονταν οι μίζες

Το λαβύρινθο του μαύρου χρήματος περιγράφουν στις απανωτές τους καταθέσεις οι προστατευόμενοι μάρτυρες για το σκάνδαλο Novartis

Της Σοφίας Φασουλάκη

Τον λαβύρινθο μέσα από τον οποίο περνούσε το μαύρο χρήμα προκειμένου να ξεπλυθεί και να καταλήξει “καθαρό” σε πολιτικά πρόσωπα, γιατρούς δημόσιων νοσοκομείων αλλά και ιδιώτες, περιγράφουν μέσα από τις καταθέσεις τους οι δύο από τους τρεις προστατευόμενους μάρτυρες για την υπόθεση Novartis.

Όσα λένε, καταθέτοντας για αρκετές ημέρες στην δικαιοσύνη, χαρακτηρίζονται αξιόπιστα από τις εισαγγελικές αρχές, χρειάζεται ωστόσο πολύς χρόνος ακόμη για να “δεθούν” με άλλα ευρήματα και να στοιχειοθετήσουν κατηγορίες.

Οι μάρτυρες δεν αναφέρουν την πηγή της γνώσης όσων καταθέτουν (σ.σ. εάν το έκαναν θα αποκάλυπταν μέρος της ταυτότητας τους) ενώ είναι άγνωστο εάν μαζί με τις μαρτυρίες τους έχουν “προσφέρει” και στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τα λεγόμενα τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετές από τις αναφορές τους, συμφωνούν με όσα έχουν καταθέσει στις ΗΠΑ οι 3 που μπήκαν υπό αμερικανική “προστασία” ενώ οι έρευνες που είναι ήδη ανοιχτές στην Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς για άλλες υποθέσεις (σ.σ. ΚΕΕΛΠΝΟ) φαίνεται ότι δίνουν “χείρα βοηθείας” στην παρούσα υπόθεση.

Σύμφωνα πάντα με όσα υποστηρίζουν ο “Μάξιμος” και η “Κατερίνα”, οι τροφοδότες λογαριασμοί από όπου γίνονταν και οι μαύρες πληρωμές έχουν έδρα την Ελβετία και χρησιμοποιούνταν ο καθένας για διαφορετικό σκοπό: ο ένας για τις πληρωμές σε γιατρούς, και ο άλλος για τις δωροδοκίες πολιτικών προσώπων, υπουργών και κρατικών αξιωματούχων, τον οποίο-για ποσά μέχρι 1.000.000 ευρώ- διαχειριζόταν ο πρώην αντιπρόεδρος Κώστας Φρουζής.

Οι πρακτικές που μετερχόταν η εταιρία για να φθάνουν τα χρήματα στους αποδέκτες, ποικίλλουν στην περίπτωση των γιατρών. Για τους πολιτικούς ωστόσο, τα χρήματα έφθαναν πάντα με βαλίτσες ή με σακούλες στα γραφεία τους, γεγονός δύσκολο να αποδειχθεί, αφού η βαλίτσα δεν αφήνει ποτέ ίχνη.

Απαντήσεις θα δώσουν, σε απώτερο χρόνο, οι απαντήσεις στο αίτημα δικαστικής συνδρομής της χώρας μας στην Ελβετία, αλλά και στην Κύπρο, όπου έχουν εντοπιστεί εμβάσματα, τα οποία χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.

Οι ελβετικοί λογαριασμοί

Η μάρτυρας με το ψευδώνυμο Κατερίνα Κελέση, δίνει συνολικά 9 καταθέσεις, βάζοντας στο κάδρο τον Κ. Φρουζή, την εταιρία, πρώην υπουργούς αλλά και δεκάδες κρατικούς αξιωματούχους. Περιγράφει τους τρόπους μέσα από τους οποίους έφθανε στους τελικούς αποδέκτες το μαύρο χρήμα, οι οποίοι κυρίως αφορούν εικονικές υπηρεσίες. ώστε να κόβονται ακόμη και.... τιμολόγια για να δικαιολογούνται τα ποσά.... Οι πληρωμές στους γιατρούς γίνονταν από τον λογαριασμό με την κωδική ονομασία τύπου Β, “για εν μέρει ή συνολικά εικονικά συμβόλαια, που αφορούσαν τυπικά ομιλίες σε συνέδρια, τα οποία στην πραγματικότητα κάλυπταν αμοιβές γιατρών για την προώθηση φαρμάκων της εταιρίας”. Η εταιρία διατηρούσε όμως και δεύτερο λογαριασμό, για τους πολιτικούς.

“Ο Φρουζής διακινούσε εκτός τραπεζικού συστήματος μεγάλα χρηματικά ποσά, τα οποία παρέδιδε σε πολιτικά πρόσωπα από το 2008 έως το 2015. Τα χρηματικά αυτά ποσά τα οποία προέρχονταν από λογαριασμό της εταιρίας, αφού τα ξέπλενε με διάφορους τρόπους, τα παρέδιδε σε δεσμίδες χαρτονομισμάτων με πορτοκαλί ταινίες, όπου ήταν τυπωμένα τα ποσά, σε φακέλλους κίτρινους και μέσα σε βαλίτσες τύπου τρόλευ. Ο ανωτέρω είχε πάντα στην διάθεση του μεγάλα χρηματικά ποσά πριν τις συναντήσεις του και μόνο με πολιτικούς και λοιπούς αξιωματούχους, τα οποία πάντα μετέφερε μαζί του στις συναντήσεις αυτές και προφανώς τα παρέδιδε”.

Ο δρόμος του χρήματος

“Σε αντίθεση με τις άλλες χώρες η Νοβάρτις Ελβετίας τιμολογούσε τα προιόντα που παρέδιδε στην Νοβάρτις Ελλάδος σε τιμή πολλαπλάσια. Από το υπερβάλλον αυτό ποσό τροφοδοτείτο ο λογαριασμός Pharma AG και καταβάλλονταν χρήματα καταρχήν σε γιατρούς του δημοσίου και ιδιώτες και σε νοσοκομεία ως δήθεν αμοιβή για κλινικές μελέτες, οι οποίες ως επί το πλείστον ήταν εικονικές και κάλυπταν δωροδοκίες γιατρών, ένεκα υπερσυνταγολόγησης. Τέτοιες περιπτώσεις εικονικότητας ήταν η περίπτωση του φαρμάκου Diovan για την υπέρταση, για την κλινική μελέτη του οποίου καταβλήθηκε το ποσό των περίπου 4εκ. Ευρώ. Παρουσιάστηκαν περίπου 20 με 40.000 περιπτώσεις ασθενών, αριθμός εξωπραγματικός σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης με πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό” αναφέρει η μάρτυρας, υποστηρίζοντας ότι οι αμοιβές για τις κλινικές μελέτες έμπαιναν πάντα από τον λογαριασμό Novartis Pharma AG στους λογαριασμούς των δωροδοκούμενων αποδεκτών. Στη συνέχεια εκδίδονταν τιμολόγια, τα οποία αποστέλλονταν στη μητρική Ελβετία και σε σύντομο χρονικό διάστημα καταστρέφονταν.

Ενας άλλος τρόπος για φθάνουν τα χρήματα στα πολιτικά πρόσωπα και τους κρατικούς αξιωματούχους ήταν σύμφωνα με την μάρτυρα ο εξής:

“ Τα χρήματα , αφού διανέμονταν στα διάφορα προιοντικά τμήματα της εταιρίας, προκειμένου να προωθηθούν εν συνεχεία στους δωροδοκούμενους κρατικούς αξιωματούχους, καταβάλλονταν ως αμοιβή σε εταιρίες διαφημιστικές, επικοινωνίας, εκδοτικές, συμβουλευτικές, ένεκα παροχής υπηρεσιών, οι οποίες κατά ποσοστό περίπου 95% δεν παρέχονταν πραγματικά (ήταν εικονικές)

Οι ανωτέρω εταιρίες, επέστρεφαν τα χρήματα στον κ. Φρουζή, ο οποίος αφού παρακρατούσε το δικό του μερίδιο, εν συνεχεία κατέβαλε μεγάλα χρηματικά ποσά ως δωροδοκίες σε κρατικούς αξιωματούχους.”

Η μάρτυρας τοποθετεί στο επίκεντρο των καταθέσεων της τον πρώην αντιπρόεδρο Κ. Φρουζή αλλά και στελέχη του ΕΟΠΥΥ, υποστηρίζοντας ότι κέρδιζε ο ίδιος χρήματα μέσω των παράνομων εξαγωγών φαρμάκων.

“Σε συνεννόηση με την διοίκηση του ΕΟΠΥΥ ο οργανισμός προμηθεύονταν φάρμακα από την Novartis σε διπλάσιες ποσότητες από αυτές που χρειάζονταν. Εν συνεχεία, σύμφωνα με την παράνομη συμφωνία που είχε γίνει μεταξύ των δύο πλευρών, ο ΕΟΠΥΥ επέστρεφε τα μισά φάρμακα με την δικαιολογία ότι δεν είχε παραγγείλει τόσα. Τα φάρμακα όμως δεν επέστρεφαν ποτέ στην Novartis, γιατί είχαν εκδοθεί διπλά παραστατικά, ένα πιστωτικό για τον ΕΟΠΥΥ και ένα εκπτωτικό για την εταιρία. Τα φάρμακα διοχετεύονταν σε ιδιωτικές φαρμακαποθήκες και μέσω αυτών στο εξωτερικό” υποστηρίζει η κ. Κελέση.

Η Κατερίνα και οι υπουργοί

Σύμφωνα με την προστατευόμενη μάρτυρα, ο Φρουζής είχε σχέσεις με όλες τις ηγεσίες των υπουργείων Υγείας, οι οποίες με το αζημίωτο φρόντιζαν την εταιρία.

” Ο Λοβέρδος εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Νοβάρτις γιατί το ζητούσε ο Φρουζής. Αυτό σημαίνει ότι εξυπηρετούσε την τιμολόγηση των φαρμάκων της εταιρίας, ενώ επηρέαζε με αυτόν τον τρόπο και την αποζημίωση. Για να κυκλοφορήσει ένα φάρμακο θα πρέπει πρώτα να αποζημιωθεί. Επί υπουργίας Λοβέρδου, ενώ δεν κυκλοφορούσε κανένα νέο φάρμακο για ενάμισυ χρόνο, με σκοπό να περιοριστεί η φαρμακευτική δαπάνη, παρενέβη ο Φρουζής, ο οποίος χρημάτισε αμφοτέρους, προκειμένου να αποζημιώσουν το φάρμακο Gilenya, το οποίο είναι ιδιαίτερα ακριβό, για την σκλήρυνση κατά πλάκας. Πράγματι το φάρμακο αποζημιώθηκε και τέθηκε σε κυκλοφορία, αποφέροντας τεράστια κέρδη για την εταιρία”.

Για Γιάννη Στουρνάρα

Ιδιαίτερη μνεία έκανε η μάρτυρας και στον Γιάννη Στουρνάρα και την σύζυγό του Λίνα Νικολοπούλου, τους οποίους εμπλέκει στην υπόθεση.

"Η σχέση του Φρουζή με τον Στουρνάρα ξεκίνησε όταν ο τελευταίος ήταν στον ΙΟΒΕ. Από τότε ξεκίνησε η συνεργασία της Novartis Ελλάς με την Mindwork, εταιρία διοργάνωσης συνεδρίων (σ.σ εταιρία της συζύγου του κ. Στουρνάρα) Η συνεργασία και οι επαφές Φρουζή και Στουρνάρα έγιναν πιο στενές όταν ο τελευταίος έγινε υπουργός Οικονομικών, το έτος 2012.

Συγκεκριμένα την περίοδο αυτή (2012-2014) η Mindwork συνέχισε να αναλαμβάνει τη διοργάνωση συνεδρίων στο χώρο της υγείας, τα οποία χορηγούσαν οι φαρμακευτικές εταιρίες και ιδίως η ΝΟΒΑΡΤΙΣ. Την περίοδο αυτή οι χορηγίες της ΝΟΒΑΡΤΙΣ για τη διοργάνωση συνεδρίων, τα οποία αναλάμβανε η Mindwork αυξήθηκαν. Το ύψος των αμοιβών που λάμβανε η Mindwork ήταν δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τις υπηρεσίες που προσέφερε στη διοργάνωση των συνεδρίων και εν πολλοίς κάλυπτε χρήματα που δίνονταν ως δώρα στον Ιωάννη Στουρνάρα, ένεκα απόρρητων πληροφοριών αλλά και προκειμένου να επηρεαστούν οι ενέργειές του ως ΥΠΟΙΚ, σχετικά με την εξασφάλιση ποσών του κρατικού προϋπολογισμού προς της φαρμακευτικές εταιρίες και ιδίως τη ΝΟΒΑΡΤΙΣ", λέει η μάρτυρας.

Λίγο αργότερα εξηγεί το ρόλο που έπαιξε ο Στουρνάρας στην εξασφάλιση των 65 εκ. ευρώ που δόθηκαν στη ΝΟΒΑΡΤΙΣ, για τα οποία -όπως λέει- δωροδοκήθηκε ο τότε υπουργός Υγείας Άδωνης Γεωργιάδης με το ποσό των 2 εκ. ευρώ τουλάχιστον. "Και ο Στουρνάρας δωροδοκήθηκε για τον ίδιο λόγο με ικανό χρηματικό ποσό, το ύψος του οποίου δε μπορώ να προσδιορίσω.

Σε δύο περιπτώσεις πάντως, ο Φρουζής πριν συναντηθεί με τον Στουρνάρα στο ΥΠΟΙΚ, είχε μαζί του μαύρη αντρική τσάντα, γεμάτη χρήματα, τα οποία είμαι βέβαιη ότι προοριζόταν για τον τελευταίο. Είναι βέβαιο ότι ο Στουρνάρας έλαβε απευθείας συνολικά ως δώρα ποσό τουλάχιστον 1 εκ. ευρώ, χωρίς να συμπεριληφθούν τα ποσά μέσω Mindwork", επισημαίνει και συμπληρώνει ότι μέσω της εταιρίας της συζύγου του Γιάννη Στουρνάρα έπαιρναν χρήματα και άλλοι αξιωματούχοι.

Την Παρασκευή 12 Ιανουαρίου ο προστατευόμενος μάρτυρας με κωδική ονομασία "Μάξιμος Σαράφης" περνά το κατώφλι της εισαγγελέως διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη και μιλάει για τον πρώην υπουργό Δημήτρη Αβραμόπουλο.

Το σκάνδαλο με τον μοριακό έλεγχο του αίματος

"Το μεγαλύτερο σκάνδαλο κατά την γνώμη μου στο χώρο της υγείας" αναφέρει στην κατάθεσή του ο προστατευόμενος μάρτυρας Μάξιμος Σαράφης "αφορούσε το διαγωνισμό του υπουργείου Υγείας για το μοριακό έλεγχο αίματος για τον ιό HIV επί υπουργίας Αβραμόπουλου. Πιο συγκεκριμένα από ότι θυμάμαι κατόπιν δημοσιεύματος της εφημερίδας "το Βήμα" το Δεκέμβριο του 2006 που αφορούσε ατυχές περιστατικό θανάτου από μόλυνση ασθενούς κατόπιν μετάγγισης ο τότε υπουργός Υγείας Αβραμόπουλος εξήγγειλε το μεγαλύτερο διαγωνισμό που έγινε πότε στο χώρο της υγείας ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ αναφορικά με την προμήθεια διαγνωστικών τεστ μοριακού ελέγχου.

Τα συγκεκριμένα διαγνωστικά τεστ τα διαθέτουν μόνο οι εταιρείες α) Roche και β) Chiron που ανήκει στον όμιλο Novartis. Σημειώνεται ότι η Novartis κατέχει το 30% των μετοχών της Roche και γiα την συγκεκριμένη περίπτωση δωροδοκήθηκε ο τότε υπουργός Υγείας Αβραμόπουλος. Συγκεκριμένα η προμήθεια ανατέθηκε για μεν την εταιρία ROCHE σε εταιρία μπροστινού της ROCHE στο ύψος των 40 ευρώ ανά τεστ, β) για τη δε CHIRON στην εταιρία συμφερόντων του Λ. Δ στο ύψος των 50 ευρώ ανά τεστ. Υπογραμμίζω ότι στις διάφορες χώρες τη Ευρώπης τα διαγνωστικά τεστ είχαν ένα εύρος τιμής 5-15 ευρώ ανά τεστ. Σήμερα και στη χώρα μας τα τεστ αυτά κοστολογούνται στα 5 ευρώ.

Θεωρώ αδύνατο στη συγκεκριμένη περίπτωση να δόθηκε μίζα κάτω του ποσού των 40 εκατ. Ευρώ. Τη μίζα τότε την μοιράστηκαν ο Δημήτρης Αβραμόπουλος και άλλα δύο πρόσωπα”.

Το Harvard Project

Οι αποκαλύψεις του Σαράφη συνεχίστηκαν δύο ημέρες αργότερα στις 17 Ιανουαρίου, όπου αναφέρθηκε στο πρόγραμμα μητρικής της Novartis, το αποκαλούμενο Harvard Project. "Είναι ένα πρόγραμμα που εκπονήθηκε από την μητρική Novartis (περιφέρεια Ευρώπης) τον Μάρτιο του 2013 ειδικά για την Ελλάδα με σκοπό η εταιρία να επηρεάσει κρατικούς αξιωματούχους έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα σύστημα υγείας στην Ελλάδα ευνοϊκό για τη Novartis", εξήγησε ο μάρτυρας που στη συνέχεια αποκάλυψε τα στελέχη της εταιρίας που συμμετείχαν στο πρόγραμμα αλλά και εκείνα που θεωρεί ότι είχαν γνώση.

"Την κρίσιμη περίοδο πρόεδρος της Novartis ΗΠΑ ήταν ο Andre Wyss, που διετέλεσε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας στην Ελλάδα από το 2004 έως το 2007 και προσέλαβε τον Φρουζή στη θέση του Αντιπροέδρου. (...) Στόχος της εταιρίας όπως προκύπτει από το σχέδιο παρουσίαση ήταν να πάρει από το Ελληνικό Δημόσιο ληξιπρόθεσμα χρέη ύψους 140 εκ. ευρώ και παράλληλα να κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά νέα φαρμακευτικά προϊόντα. Στην παρουσίαση αναφέρεται ότι η Novartis αναγνωρίζεται ως "αξιοσέβαστος συνέταιρος" από όλους τους "παίκτες" της ελληνικής αγοράς, μεταξύ των οποίων και η Κυβέρνηση. (...) Η εταιρία ήθελε να δεσμεύσει (engage) φορείς και παράγοντες της ελληνικής αγοράς. Το Harvard υπό την ακαδημαϊκή αιγίδα του οποίου έγινε το πρόγραμμα επιλέχθηκε επειδή έχει σχέσεις με πολιτικούς αρχηγούς. Η δέσμευση θα επιτυγχανόταν με δωροδοκίες κρατικών αξιωματούχων, υπουργών και πρωθυπουργού. Αυτό συνάγεται και από το ύψος προϋπολογισμού του προγράμματος, το οποίο υπολογίζω τουλάχιστον στο 1.000.000 ευρώ", αναφέρει ο μάρτυρας. Μάλιστα, εξηγεί ότι η Προεδρία του Φρουζή στο ΣΦΕΕ και η εμπλοκή της Novartis σε αρμόδια επιτροπή υπό τον πρωθυπουργό, η οποία προσδιορίζεται ως "Prime minister think tank" έφερε την εταιρία σε ηγετική θέση στο ελληνικό περιβάλλον.

Ο Σαράφης επεσήμανε και τη σχέση του Αντώνη Σαμαρά με το Harvard αλλά και τις συναντήσεις του με τον Φρουζή.

"Τον Μάιο του 2013 κυκλοφόρησε δελτίο τιμών χωρίς νέα προϊόντα και με σημαντική μείωση των τιμών των φαρμάκων της Novartis. Όμως αμέσως μετά τον ανασχηματισμό, οπότε και υπουργός Υγείας έγινε ο Άδωνης Γεωργιάδης, εκδόθηκε τον Αύγουστο του ίδιου έτους διορθωτικό δελτίο τιμών στο οποίο σημειώθηκαν σημαντικές αυξήσεις στα φάρμακα και της Novartis", λέει ο μάρτυρας και τονίζει ότι κυκλοφόρησαν τρία νέα ογκολογικά φάρμακα, τα πιο ακριβά που υπήρχαν στο πλάνο του Harvard Project και μάλιστα κοστολογήθηκαν βάση των τιμών που πωλούνταν σε Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο, ιδιαίτερα ακριβές αγορές, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας.

Ο Μαυρίκος, ο Βενιζέλος και ο Λιντζέρης

Την επόμενη ημέρα στις 18 Ιανουαρίου, ο μάρτυρας αποκάλυψε και άλλες περιπτώσεις φαρμάκων, που είτε υπερτιμολογήθηκαν, είτε προστατεύθηκαν ως "ορφανά" φάρμακα από μειώσεις τιμών, αλλά μίλησε και για "κόψιμο" από την αγορά γενοσήμων φαρμάκων. Τις όποιες ενστάσεις επί των ζητημάτων αυτών που κατέθεταν άλλες εταιρίες, αναλάμβανε να "κάμψει" κατά το μάρτυρα ο τότε πρόεδρος του ΕΟΦ Δημήτρης Λιντζέρης. "Ο Φρουζής ανά διαστήματα ζητούσε και εκταμίευε χρήματα από τα μαύρα ταμεία της Noavartis Ελλάς, προκειμένου όπως έλεγε, να δωροδοκήσει τον Λιντζερη. Πιθανολογώ ότι το ξέπλυμα χρημάτων για τις δωροδοκίες προς τον Λιντζέρη γινόταν από εταιρίες του Μαυρίκου, στις οποίες η Novartis ανέθετε διαφημίσεις εν μέρει με εικονικό τίμημα, το οποίο εν πολλοίς κάλυπτε τα ποσά των δωροδοκιών.

Σχετικά με τον Λιντζέρη, ο Φρουζής ανέφερε ότι ήταν έμπιστος του Ευάγγελου Βενιζέλου και γι' αυτό τοποθετήθηκε στον ΕΟΦ. Στην αγορά κυκλοφορούσε ότι ο Λιντζέρης ήταν ταμίας του Βενιζέλου στα θέματα του υπουργείου Υγείας", εξήγησε ο Σαράφης και απέκλεισε να έχει λάβει λιγότερα από 200.000 ευρώ ως "δώρο" για τις εξυπηρετήσεις του ο Λιντζέρης.

Διαβάστε περισσότερα για την υπόθεση Novartis