Στο τρίγωνο Αθήνα - Παρίσι - Βερολίνο εγκλωβίστηκε η Άγκυρα

Την πιθανότητα να ακυρωθεί η συνάντηση ΕΕ-Τουρκίας στις 26 Μαρτίου στη Βάρνα «άνοιξε» χθες η Σύνοδος Κορυφής - Στον απόηχο των προκλήσεων της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου, οι Ευρωπαίοι θέλησαν να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στην Άγκυρα

Στην απόφαση αυτή «πρωτοστάτησε» ο γαλλογερμανικός άξονας που για μία ακόμη φορά εμφανίστηκε –και ουσιαστικά και συμβολικά- ενωμένος. Βασικό ρόλο έπαιξε όμως η αποφασιστική στάση του Έλληνα Πρωθυπουργού, που μαζί με τον Κύπριο Πρόεδρο ενημέρωσαν τους ομολόγους τους, αλλά και οι διμερείς επαφές του Αλέξη Τσίπρα.

Η άτυπη Σύνοδος που πραγματοποιήθηκε χθες στις Βρυξέλλες συνδύαζε όλες τις προϋποθέσεις μιας δύσκολης «μάχης». Γιατί μπορεί η τουρκική προκλητικότητα στην Κύπρο να ήταν μέρος του επίσημου μενού, αλλά ανεπισήμως, πολλά άλλα σημαντικά θέματα για την Ελλάδα δεν ήταν κι έπρεπε να συζητηθούν.

Η συμπεριφορά της Τουρκίας και στο Αιγαίο, το ονοματολογικό για τα Σκόπια, η Αλβανία και οι σχέσεις με τα υπόλοιπα δυτικά Βαλκάνια, η θέση της Ελλάδας σε σχέση με τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, η περικοπή των Ταμείων Συνοχής και των κονδυλίων για την Αγροτική Πολιτική. Όλα τα θέματα συνέθεταν ένα παζλ απαιτητικό, που χρειαζόταν ειδικό χειρισμό και πολλές επαφές.

Και χθες, είδαμε ένα καλό παράδειγμα θετικής ζύμωσης από πλευράς Ελλάδας. Σε συνεννόηση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, η παρουσίαση της τουρκικής προκλητικότητας έγινε από κοινού με τον Έλληνα Πρωθυπουργό. Οι δύο ηγέτες ενημέρωσαν τους ομολόγους τους για τη συνολική στάση της γείτονος σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο και ζήτησαν ξεκάθαρη ευρωπαϊκή θέση. Την οποία και πήραν, με τη βαρυσήμαντη δήλωση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ περί αλληλεγγύης σε Ελλάδα και Κύπρο και επανεξέταση των προϋποθέσεων για την πραγματοποίηση της συνάντησης ΕΕ-Τουρκίας στη Βάρνα στο τέλος Μαρτίου.

Δεν ήταν και τόσο εύκολη υπόθεση, αν σκεφτεί κανείς ότι οι περισσότερες χώρες δεν ήθελαν επιθετικές δηλώσεις κατά της Τουρκίας. Ακόμη και η Ιταλία, της οποίας η εταιρία έχει τα πλοία της στην κυπριακή ΑΟΖ, ήταν πολύ επιφυλακτική ως προς το μήνυμα που θα έστελνε η ΕΕ στην Άγκυρα. Το ίδιο ισχύει και για την Ολλανδία, που την ίδια μέρα είχε αναγνωρίσει την γενοκτονία των Αρμενίων. Και είναι εδώ και καιρό βρίσκεται «στα μαχαίρια» με το σύστημα Ερντογάν, δεν επιθυμούσε αυστηρά μέτρα ή κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.

Για την Άγκυρα, η συνάντηση στη Βάρνα είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής για τη διεύρυνση της ΕΕ, που είχε γίνει στη Θεσσαλονίκη, η Τουρκία ήταν καλεσμένη. Κάτι που δεν ισχύει για τη Σύνοδο που θα γίνει τον Μάιο στη Σόφια. Ο Ερντογάν λοιπόν θέλησε να «πουλήσει» στο εσωτερικό του μία άλλη, «ιδιωτική» Σύνοδο, αυτή στη Βάρνα. Το ενδεχόμενο να μη γίνει αυτή η συνάντηση «χαλάει» το αφήγημα στο εσωτερικό της Τουρκίας και εκτιμάται ότι αυτό ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να το «σώσει».

Η τελική δήλωση του Προέδρου Τουσκ μάλλον πρέπει να αναζητηθεί στην πίεση της Γαλλίας και της Γερμανίας. Στην τετραμερή συνάντηση που είχε η Καγκελάριος Μέρκελ με τον Πρόεδρο Γιούνκερ, τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό και τον Αλέξη Τσίπρα, κεντρικό θέμα ήταν τα ευρωτουρκικά και το μεταναστευτικό, το βασικό δηλαδή αντικείμενο της συνάντησης στη Βάρνα. Ηταν εκεί που ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε ότι η Ελλάδα στηρίζει την κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το μεταναστευτικό, αλλά έθεσε το ζήτημα της έντασης στο Αιγαίο. Κι εκεί εκμαίευσε την στήριξη της Γερμανίας που, σύμφωνα με όσα φέρεται να είπε η Καγκελάριος, είναι «σαφής και δεδομένη».

Στο άλλο μέτωπο, το ονοματολογικό με την πΓΔΜ, η βασική συνάντηση ήταν η διμερής με την Άνγκελα Μέρκελ. Εκεί ο Αλέξης Τσίπρας είχε την ευκαιρία να επαναλάβει την ελληνική θέση για τη διαπραγμάτευση. Το ίδιο έπραξε και με τον Ιταλό Πρωθυπουργό Τζεντιλόνι, όπως και με τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν. Είναι σημαντικό σε αυτές τις σοβαρές συζητήσεις, η Αθήνα να μην είναι μόνη. Όπως και στα άλλα ζητήματα που απαιτούν ευρωπαϊκές συμμαχίες.

Θετικός λοιπόν για την Ελλάδα ο απολογισμός της «μάχης» της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών. Πολύ δε περισσότερο που ήταν από τις λίγες φορές, που η ελληνική πλευρά δεν είχε να «απολογηθεί» για θέματα οικονομίας. «Γινόσαστε μια κανονική χώρα, όπως λέει και ο Πιερ Μοσκοβισί», ήταν το σχόλιο διπλωμάτη στο τέλος της χθεσινής ημέρας.

Μαρία Ψαρά, φωτογραφίες: AP / Geert Vanden Wijngaert, AP / Matt Dunham, Pool