Σύνοδος Κορυφής: Εύθραυστες ισορροπίες

Τα τρία συμπεράσματα από τις δυο μέρες της Συνόδου Κορυφής - Τα ελεγχόμενα κέντρα φιλοξενίας, οι "πλατφόρμες", ο εμπορικός πόλεμος ΕΕ - ΗΠΑ και η εμβάθυνση της Ευρωζώνης

Τα κουρασμένα πρόσωπα των Προέδρων Γιούνκερ και Τουσκ στο τέλος της Συνόδου Κορυφής «συνόψιζαν» με τον πιο γλαφυρό τρόπο τι είχε προηγηθεί κατά τη διήμερη συνάντηση των ηγετών των κρατών-μελών στις Βρυξέλλες. Η ολονύχτια συζήτηση για το μεταναστευτικό, με την Ιταλία να απειλεί με βέτο το σύνολο των αποφάσεων της Συνόδου και τις υπόλοιπες χώρες να διεκδικούν -η κάθε μία για το δικό της όφελος- διαφορετικές θέσεις παρά λίγο να «σπάσει» την έτσι κι αλλιώς εύθραστη ισορροπία της ΕΕ.

Τελικά, η συμφωνία επετεύχθη την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, λίγο πριν ξημερώσει η μικρή νύχτα των Βρυξελλών, στις 5.30 ώρα Ελλάδας. «Είναι υπερβολικά νωρίς να μιλήσουμε για επιτυχία» σχολίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Αυτό στην πραγματικότητα ήταν το ευκολότερο μέρος του έργου μας, σε σύγκριση με τα όσα μας περιμένουν όταν αρχίσουμε να την εφαρμόζουμε», πρόσθεσε.

Για μια «πολύ δύσκολη» Σύνοδο Κορυφής έκανε λόγο και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος ικανοποιημένος κυρίως για τη συμφωνία των 28 να εγκρίνουν τις θέσεις της Επιτροπής για το μεταναστευτικό. Ο ίδιος τόνισε τη χαρά του που οι ηγέτες έδωσαν το πράσινο φως για την εκταμίευση της δεύτερης δόσης της χρηματοδότησης στην Τουρκία για τους πρόσφυγες ύψους 3 δις. ύστερα από μακρές συζητήσεις, καθώς και ακόμη 500 εκατ. στο Ταμείο για την Αφρική, καθώς και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής.

«Από την αρχή της ιταλικής κρίσης, το ζήτημα ήταν εάν μια χώρα μπορεί να μην αναλάβει τις ευθύνες της. Η έννοια των χωρών πρώτης άφιξης δεν μπορεί να διαγραφεί. Τούτου λεχθέντος, μπορούμε να προσφέρουμε αλληλεγγύη στα ελεγχόμενα κέντρα», δήλωσε μετά τη Σύνοδο ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν. «Στην πραγματικότητα, μέχρι στιγμής το βάρος αυτό βρισκόταν σε λίγες χώρες. Ο ελληνικός Πρωθυπουργός το είπε πολύ καθαρά. Τάσσεται υπέρ αυτού του σχεδίου και θα το εφαρμόσει. Όλοι γνωρίζουμε καλά τι κάνει η Ελλάδα και τα κέντρα αυτά φέρνουν την απαραίτητη αλληλεγγύη», τόνισε.

«Επιδιώκουμε επιπλέον αλληλεγγύη στα ελεγχόμενα κέντρα και πρόσθετη αποτελεσματικότητα. Όσον αφορά τον κανονισμό του Δουβλίνου, ενισχύουμε την ευθύνη μας. Όπως βλέπετε αυτή η συμφωνία, πρώτα απ 'όλα, η Ευρώπη μπορεί να παραμείνει στο ιστορικό της πλαίσιο. Η παραβίαση αρχών θα ήταν απαράδεκτη για τη Γαλλία. Βρήκαμε μια συμφωνία που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε. Σκοπός της συμφωνίας είναι να οικοδομήσουμε κάτι .. εργαζόμαστε με μια ολοκληρωμένη ατζέντα. Αυτή η συμφωνία είναι ένα σημαντικό βήμα και μπορούμε να δράσουμε σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές μας», συμπλήρωσε ο Πρόεδρος Μακρόν.

Συμπέρασμα 1ο: Η εύθραυστη ισορροπία μέσα στην ΕΕ μπορεί πολύ σύντομα να «ραγίσει» αν τελικά οι χώρες που εθελοντικά προσφέρθηκαν να φιλοξενήσουν ελεγχόμενα κέντρα υποδοχής δεν υλοποιήσουν τελικά την υπόσχεσή τους. Για το λόγο αυτό, οι Βρυξέλλες θα κινηθούν άμεσα για την εξεύρεση λύσης και φόρμουλας για τις «πλατφόρμες», προκειμένου σύντομα το μεταναστευτικό να απασχολεί κυρίως χώρες εκτός ΕΕ.

Εμπορικός πόλεμος ΕΕ-ΗΠΑ

Οι ηγέτες συζήτησαν μια σειρά ακόμη σημαντικών θεμάτων που επισκιάστηκαν από το δράμα των διαπραγματεύσεων για το μεταναστευτικό. «Χρειάζεται να αποδραματικοποιήσουμε τις εμπορικές σχέσεις της Ευρώπης με τις ΗΠΑ», δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος επιβεβαίωσε την επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει τον επόμενο μήνα στην Ουάσινκγτον σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων.

Ο Γιούνκερ μίλησε μετά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ κατά την οποία επικράτησε ένα ενιαίο μέτωπο προσφυγής στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO) για τα αμερικανικά μέτρα. Τόνισε ότι αποδέχτηκε μια πρόσκληση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και θα συναντηθεί μαζί του στις 24 Ιουλίου ή αργότερα.

«Η ΕΕ θα πρέπει να αντιδρά σε όλες τις ενέργειες που έχουν ένα σαφή χαρακτήρα προστατευτισμού», υπογράμμισαν οι ηγέτες των 28 στα τελικά συμπεράσματα της συνόδου.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε ότι δεν είναι βέβαιος ότι θα επιλύσει το ζήτημα και κατέκρινε την κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι επιζητεί να διαπραγματευτεί με τα κράτη μέλη σε διμερή βάση παρά με την Ένωση ως ένα σύνολο.

«Θα πάω στην Ουάσινγκτον και… θα παρουσιάσω την ευρωπαϊκή οπτική. Δεν μου αρέσει αυτή η ιδέα, το ότι δηλαδή υπάρχει η υπόνοια ότι η αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί να διχάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ότι αφορά το εμπόριο», δήλωσε ο Πρόεδρος Γιούνκερ. «Χρειαζόμαστε αυτές τις σχέσεις. Οι ΗΠΑ χρειάζονται αυτές τις σχέσεις. Δεν είμαι βέβαιος ότι θα καταλήξουμε σε μια συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ, αλλά θα προσπαθήσουμε», είπε.

Από την πλευρά της η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, διαβεβαίωσε ότι «θα προσπαθήσουμε να κάνουμε τα πάντα από την πλευρά μας για να αποφύγουμε έναν εμπορικό πόλεμο».

«Χαίρομαι που η Ευρώπη εμφανίζεται απόλυτα σταθερή και ενωμένη ενάντια σε μια απαράδεκτη επίθεση των ΗΠΑ εναντίον των ευρωπαίων συμμάχων της», τόνισε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, αναφερόμενος στην επιβολή των Βρυξελλών πρόσθετων δασμών σε μια σειρά αμερικανικών προϊόντων ως αντίποινα.

Συμπέρασμα 2ο: Η Κομισιόν ακολουθεί την πολιτική της συναίνεσης και στο ζήτημα των εμπορικών σχέσεων με τον Πρόεδρο Τραμπ. Παρόλο που στην συνάντηση των G7 ο Πρόεδρος Γιούνκερ αποκάλυψε ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος τον αποκάλεσε «δολοφόνο», η απόπειρα επαναπροσέγγισης δείχνει ότι η σύγκρουση είναι ακόμη μακριά. Παρόλο που η ΕΕ έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου σύναψης εμπορικών συμφωνιών με τον Καναδά, την Ιαπωνία, σύντομα και με την Αυστραλία, οι ΗΠΑ παραμένουν σημαντικές για την ευρωπαϊκή αγορά.

Εμβάθυνση Ευρωζώνης

Οι ηγέτες συζήτησαν και τα περαιτέρω βήματα για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και την ενδυνάμωση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ωστόσο, μεγάλο μέρος των αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων και τη μετατροπή του ESM σε ευρωπαϊκό νομισματικό ταμείο, παραπέμπονται στη συνεδρίαση του ερχόμενου Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα επιτεύχθηκε συμφωνία για μια «δέσμη τραπεζικών μέτρων» που θα επιτρέψουν να ξεκινήσουν «οι εργασίες για οδικό χάρτη για την έναρξη πολιτικών διαπραγματεύσεων σχετικά με το ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων». Σε ό,τι αφορά τον ESM, συμφωνήθηκε ότι «θα παράσχει τον κοινό μηχανισμό ασφαλείας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (SRF)».

Συμπέρασμα 3ο: Ηταν γνωστό ότι παρά τις συζητήσεις και την προετοιμασία, καμία ουσιαστική απόφαση για τον οικονομικό τομέα δεν θα λαμβανόταν τώρα, στη Σύνοδο του Ιουνίου. Ήταν ωστόσο σημαντική η έναρξη των συζητήσεων για να διαγνωστούν οι προθέσεις μεταξύ των κρατών μελών. Κατά τα άλλα, τον Δεκέμβριο τα σπουδαία!

Μαρία Ψαρά