Ποιος και γιατί δίνει ονόματα στις κακοκαιρίες στην Ελλάδα

Ο «νονός» των χαμηλών βαρομετρικών και πώς γίνεται η επιλογή

Ο «Τηλέμαχος» σάρωσε την Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες και τώρα ήρθε η ώρα της «Υπατίας» με τσουχτερό κρύο, καταιγίδες αλά και χιόνια στα ορεινά.

Κι ενώ τα έντονα καιρικά φαινόμενα δημιουργούν προβλήματα στη χώρα, δεν είναι λίγοι αυτοί που αναρωτιούνται ποιος και γιατί δίνει ονόματα στις μεγάλες κακοκαιρίες.

Από την αρχή του 2017, αποφασίσθηκε να δίνονται ονόματα σε χαμηλά βαρομετρικά/διαταραχές οι οποίες αναμένονται να επιφέρουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στη χώρα.

Ακολουθώντας την πρακτική Ευρωπαϊκών Μετεωρολογικών Υπηρεσιών (πχ. Βρετανικό Metoffice), η ονοματοδοσία αποσκοπεί στο να διευκολύνει την μεταφορά της πληροφορίας στους πολίτες ώστε να λάβουν, στο μέτρο του δυνατού, όλα τα απαραίτητα μέτρα/προφυλάξεις για την προστασία της ζωής και της περιουσίας τους, σύμφωνα με το meteo.gr.

Πότε έγινε η αρχή; Η αρχή έγινε με την εξαήμερη κακοκαιρία Αριάδνη (05-11/01/2017) και όταν τα προγνωστικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι αναμένονται καιρικές συνθήκες οι οποίες ενδεχομένως θα δημιουργήσουν προβλήματα, θα δίνονται ονόματα, με γνώμονα πάντα την σοβαρότητα της κατάστασης, ώστε να αποφευχθούν υπερβολές.

Η ονοματοδοσία, λοιπόν, σε έντονα καιρικά φαινόμενα ξεκίνησε στις ΗΠΑ και στη συνέχεια υιοθετήθηκε και από άλλες χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Κάθε φορά, λοιπόν, που ένα σύστημα πλησιάζει τη χώρα μας, οι επιστήμονες του Αστεροσκοπείου Αθηνών το... βαφτίζουν.

Στην Ελλάδα, όπως ανέφερε σε δηλώσεις του στο Έθνος ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών του Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος της ιστοσελίδας meteo.gr., όταν οι επιστήμονες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι ένα βαρομετρικό χαμηλό είναι επικίνδυνο, τότε αυτό παίρνει ένα όνομα, κατά προτίμηση από την ελληνική ιστορία ή μυθολογία. Μία από τις εξαιρέσεις ήταν ο «Ραφαήλ». Το όνομα που θα δοθεί από το Αστεροσκοπείο για κάποια επερχόμενη κακοκαιρία είναι μοναδικό και δεν θα δοθεί σε καμία άλλη καιρική διαταραχή στο μέλλον. Επίσης, αυτό το όνομα δεν επιλέγεται επίτηδες, βάσει της… «προσωποποίησης» των ακραίων φαινομένων που θα έρθουν στη χώρα, αλλά εντελώς τυχαία. Έτσι, δεν ισχύει ότι κάποιος από το Αστεροσκοπείο «υπέφερε» από κάποιο πρόσωπο με αυτό το όνομα και αποφασίστηκε να πάρει το όνομά του/της μια κακοκαιρία.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το συνηθέστερο καιρικό φαινόμενο που «βαφτίζεται» με ανθρώπινα ονόματα είναι οι τυφώνες. Στη μυθολογία, ο Τυφών ήταν γιος της Γαίας και του Ταρτάρου. Είχε μορφή ανθρώπου αλλά και θηρίου, ενώ ήταν και σύντροφος της Έχιδνας. Όταν θέλησε να ανέβει στον Όλυμπο για να εκδικηθεί τους θεούς για τον αποδεκατισμό των γιγάντων, οι θεοί πήραν τη μορφή ζώων και κρύφτηκαν στην Αίγυπτο. Ο Τυφώνας από τον θυμό του πετούσε από την κορυφή του Ολύμπου βράχους με μεγάλη δύναμη, βγάζοντας εκκωφαντικές κραυγές μέσα από τα 100 λαρύγγια που είχε. Έτσι, το όνομά του συνδέθηκε με το αντίστοιχα έντονο καιρικό φαινόμενο, κατά το οποίο υπάρχει κυκλωνική κυκλοφορία του ανέμου (κλειστή και περιστροφική, δηλαδή), γύρω από ένα κέντρο χαμηλής βαρομετρικής πίεσης.

Όσο για το ερώτημα γιατί οι κακοκαιρίες παίρνουν γυναικεία ονόματα, αυτό είναι κάτι που καθιερώθηκε τη δεκαετία του ‘40, υπό την επίδραση του μυθιστορήματος «Καταιγίδα» του Τζορτζ Ρ. Στιούαρτ, που εκδόθηκε το 1941.

Από το 1953, τα ακραία καιρικά φαινόμενα παίρνουν τα ονόματά τους από καταλόγους που εκπόνησε το Εθνικό Κέντρο Τυφώνων των ΗΠΑ, οι οποίοι ενημερώνονται σήμερα από μια διεθνή επιτροπή του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO). Οι κατάλογοι αυτοί είχαν μόνο γυναικεία ονόματα μέχρι το 1979, αλλά έκτοτε άρχισαν να χρησιμοποιούνται και αντρικά.