Τα εγκλωβισμένα λεφτά και ο νόμος για το κούρεμα των καταθέσεων

ta-egklovismena-lefta-ke-o-nomos-gia-to-kourema-ton-katatheseon

Όλη η αλήθεια για τις τράπεζες και τα capital controls - Ποιος εγγυάται τις καταθέσεις - Το παράδειγμα της Κύπρου

Η χώρα και τυπικά πλέον από τα ξημερώματα βρίσκεται εκτός μνημονίου. Το μνημόνιο από σήμερα δεν υπάρχει, όμως μαζί με αυτό δεν υπάρχει και το ευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείας (από τη μία τα ξημερώματα) ενώ η χώρα δεν πλήρωσε το ΔΝΤ

Σε μια κίνηση απελπισίας, με τις τράπεζες κλειστές και δίχως καμία ασφάλεια για την Ελλάδα η χώρα ζήτησε αναβολή της πληρωμής των 1,6 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ και σήμερα σε μια επικίνδυνη αποστολή η κυβέρνηση βρίσκεται απέναντι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Από σήμερα η ΕΚΤ έχει και τυπικά κάθε δικαίωμα να τραβήξει την πρίζα. Η ΕΚΤ με βάση τον κανονισμό δεν μπορεί να συνεχίσει τη βοήθεια προς το τραπεζικό σύστημα, ενώ έγινε σαφές στην ελληνική πλευρά ότι δεν θα υπάρξει χρηματοδότηση χωρίς πρόγραμμα, χωρίς δηλαδή την υπογραφή νέας συμφωνίας δηλαδή ενός νέου μνημονίου.

Η ελληνική κυβέρνηση θα ζητήσει σήμερα επιείκεια από την ΕΚΤ. Επιείκεια για να μην εφαρμόσει τους κανόνες της απέναντι στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τις εξελίξεις.

Η ΕΚΤ θα μπορούσε σήμερα να θεωρήσει ότι τα ομόλογα των ελληνικών τραπεζών που χρησιμοποιούνται ως ενέχυρα είναι μη αξιόπιστα. Με απλά λόγια η ΕΚΤ μπορεί να ζητήσει πίσω τα λεφτά του ELA, δηλαδή 89 δισ. ευρώ. Πώς μεταφράζεται στην πραγματική οικονομία αυτό;

Αυτό θα οδηγούσε τις τράπεζες σε ολοκληρωτική κατάρρευση. Τότε θα κληθούν να πληρώσουν με τη σειρά οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι αλλά και οι καταθέτες. Ο κίνδυνος δηλαδή του κουρέματος των καταθέσεων, τουλάχιστον ως φόβος, είναι υπαρκτός. Στις τράπεζες άλλωστε υπάρχουν εγκλωβισμένα περίπου 120 δισ. ευρώ καταθέσεων μετά τα capital controls.

Οι ίδιες οι τράπεζες δίνουν ακόμη μια σκληρή μάχη με τον χρόνο, καθώς τα ρευστά διαθέσιμα εξαντλούνται μέρα με τη μέρα, ενώ σταδιακά το όριο των 60 ευρώ την ημέρα ακυρώνεται στην πράξη και αρκετά ATM δίνουν πλέον χαρτονομίσματα μόνο των 50 ευρώ ή και 40 ευρώ. Αυτός ήταν και ο λόγος που το όριο για τους συνταξιούχους χωρίς κάρτα αναθεωρήθηκε από το αρχικό ποσό των 360 ευρώ στα 240 ευρώ στη συνέχεια, για να περιοριστεί τελικώς στα 120 ευρώ.

Η κατάσταση βρίσκεται πλέον σε τόσο οριακό σημείο, ώστε να εκφράζονται φόβοι για την εξάντληση μέχρι το τέλος της εβδομάδας των ρευστών που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες. Μέσα σε αυτό το κλίμα κανείς δεν μπορεί να πει πότε ακριβώς και κάτω από ποιες συνθήκες θα ανοίξουν ξανά οι τράπεζες.

Το παράδειγμα της Κύπρου

Στην Κύπρο την άνοιξη του 2013 αποφασίστηκαν κεφαλαιακοί έλεγχοι και οι τράπεζες έκλεισαν. Ο νόμος προέβλεπε τη δυνατότητα ημερήσιων αναλήψεων έως και 300 ευρώ ημερησίως ανά άτομο, συνολικά από όλες τις τράπεζες της χώρας. Οι ταξιδιώτες στο εξωτερικό μπορούσαν να εξάγουν έως 2.000 ευρώ σε μετρητά, ενώ στο εξωτερικό μπορούσαν να «σηκώνουν» από τα συνεργαζόμενα ATM έως 300 ευρώ ημερησίως.

Ταυτόχρονα επιβλήθηκε κούρεμα στις καταθέσεις. Στην Κύπρο το κούρεμα έγινε στις ανασφάλιστες καταθέσεις. Το κούρεμα στην Κύπρο ήταν στο 47,5% επί των ανασφάλιστων (άνω των 100.000 ευρώ) καταθέσεων στην Τράπεζα Κύπρου. Ο τράπεζες επανήλθαν σε φυσιολογική λειτουργία μετά από δύο χρόνια.

Ο κίνδυνος για κούρεμα σε όλες τις καταθέσεις

Μέχρι το τέλος του 2015, οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ καλύπτονται από την κρατική εγγύηση. Στη συνέχεια, εφόσον ολοκληρωθεί το σχέδιο για την τραπεζική ένωση της ευρωζώνης, η εγγύηση θα παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Συγκεκριμένα ο ελληνικός νόμος (νόμος 3746/2009) προβλέπει ότι η εγγύηση των «ασφαλισμένων» (έως 100.000 ευρώ) καταθέσεων παρέχεται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) μέχρι το τέλος του 2015. Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) είναι ο φορέας διαχείρισης του συστήματος εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων και επενδυτικών υπηρεσιών και ο οποίος διέπεται από τον ν. 3746/2009 (ΦΕΚ 27 Α’ 16/2/2009).

Σκοπός του είναι η καταβολή αποζημίωσης στους καταθέτες των πιστωτικών ιδρυμάτων που ευρίσκονται σε αδυναμία να εκπληρώσουν τις προς αυτούς υποχρεώσεις τους και η καταβολή αποζημίωσης στους επενδυτές-πελάτες των πιστωτικών ιδρυμάτων που ευρίσκονται σε αδυναμία να εκπληρώσουν τις προς αυτούς υποχρεώσεις τους, για απαιτήσεις που απορρέουν από την παροχή «καλυπτόμενων επενδυτικών υπηρεσιών», με στόχο , όπως αναφέρεται, τη συμβολή στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το όριο αυτό είναι κοινό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση κοινοτική οδηγία, αλλά κάθε χώρα είναι υπεύθυνη για την αποζημίωση των πολιτών της. Κάθε κράτος μέλος έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει εάν θα εφαρμόσει πρόσθετα μέτρα καταμερισμού των επιβαρύνσεων σε περίπτωση τραπεζικών διασώσεων.