13 φορές που το μικρό ψάρι έφαγε το μεγάλο στην Ελλάδα (φωτο)

epixeirhseis-13-fores-poy-to-mikro-psari-efage-to-megalo-sthn-ellada

Με αφορμή την απόκτηση της Μαρινόπουλος από την Σκλαβενίτης,δείτε τις περιπτώσεις όπου μικρότεροι παίκτες έγιναν αφεντικά

Ο κανόνας θέλει πάντα το μεγάλο ψάρι να τρώει το μικρό. Αλλά ο κανόνας έχει πάντοτε και εξαιρέσεις και αυτές στην ελληνική επιχειρηματική σκηνή δεν ήταν λίγες. Αυτό έχει να κάνει με την ιδιομορφία και την
«προβληματικότητα» της σκηνής αυτής. Το εντυπωσιακό φαινόμενο, όπου μικρότεροι παίκτες να αποκτούν μεγαλύτερους δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία κίνηση – συνήθως με πρωτοβουλία των τραπεζών – να σωθούν επώνυμες μεγάλες επιχειρήσεις από μικρότερους αλλά «σοβαρότερους» σε θέματα διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης επιχειρηματίες. Δεν λείπουν όμως ούτε οι περιπτώσεις επιθετικών εξαγορών μέσω του χρηματιστηρίου, ούτε η εξαγορά μεγάλων παικτών από φαινομενικά μικρότερους παίκτες οι οποίοι με την κίνηση τους αυτή απλώς επιδιώκουν να αποκτήσουν άμεσα μερίδιο στην αγορά.

Με αφορμή την ολοκλήρωση της απόκτησης του δικτύου της μεγαλύτερης αλυσίδας λιανεμπορίου στην Ελλάδα, της Μαρινόπουλος από την μικρότερη της Σκλαβενίτης συγκεντρώσαμε τις σημαντικότερες περιπτώσεις των τελευταίων χρόνων.

Τυράς – Όλυμπος

Η Όλυμπος ήταν μία κραταιά συνεταιριστική εταιρεία με ρίζες πίσω στην δεκαετία του '60. Γνωστή σε όλη την Θεσσαλία πολύ πριν την μάθει η υπόλοιπη Ελλάδα. Θύμα της κακοδιαχείρισης από τους συνδικαλιστές – managers βγαίνει στο σφυρί από την Αγροτική Τράπεζα το 2000. Την καλύτερη προσφορά θα καταθέσει η αρκετά μικρότερη της ΤΥΡΑΣ των αδελφών Σαράντη από τα Τρίκαλα. Οι άγνωστοι έως τότε τυροκόμοι μετέτρεψαν την χρεοκοπημένη επιχείρηση στο πολυτιμότερο brand σήμερα στην αγορά του γάλακτος και του πετράδι του στέμματος μίας αυτοκρατορίας που έχει εργοστάσια σε τρεις χώρες και εξαγωγές σε 35.

Κολιός – Αγνό

Το «πείραμα του Ολύμπου» θέλησε να επαναλάβει τρία χρόνια αργότερα και δεκάδες χιλιόμετρα βορειότερα η οικογένεια Κολιός αποκτώντας την επίσης συνεταιριστική, και τότε δεύτερο μεγαλύτερο παίκτη στην Μακεδονία, ΑΓΝΟ. Το αποτέλεσμα όμως εδώ δεν ήταν το ίδιο καλό όσο στο πρώτο πείραμα με αποτέλεσμα η ΑΓΝΟ να πτωχεύσει το 2014 και η Κολιός να καρκινοβατεί με υπέρογκο δανεισμό τα τελευταία χρόνια.

Μύλοι Λούλη – Μύλοι Αγίου Γεωργίου

Οι επιθετικές εξαγορές δεν είναι συχνό φαινόμενο, ειδικά στην Ελλάδα και ειδικά με έναν μικρότερο παίκτη να εξαγοράζει ένα μεγαλύτερο με αυτό τον τρόπο. Έγιναν όμως «μόδα» στα τέλη της δεκαετίας του '90 με την «άνθηση» του χρηματιστήριου. Η περίπτωση της εξαγοράς της κορυφαίας εταιρείας του κλάδου της «Μύλοι Αγίου Γεωργίου» από τους «Μύλους Λούλη» είναι μοναδική στο είδος της. Οι «Μύλοι Αγίου Γεωργίου» με παραγωγική παρουσία από το 1929 και εισηγμένοι στο Χρηματιστήριο από τις 16 Μαϊου του 1951 βρίσκονταν το 1999 στην τρίτη και στην τέταρτη γενιά μετόχων των οικογενειών που την είχαν δημιουργήσει. Αποτέλεσμα ο μεγαλύτερος μέτοχος να κατέχει το 1999 ποσοστό μικρότερο του 10%. Οι «Μύλοι Λούλη» υπό τον Κωνσταντίνο Λούλη εκμεταλλευόμενη την πτωτική πορεία του Χρηματιστηρίου εκείνο το διάστημα με αφορμή την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο άρχιζαν να συγκεντρώνουν μετοχές του ανταγωνιστή τους μέχρι που έφθασαν σε ένα ποσοστό που πλέον δεν μπορούσε να κανείς να αμφισβητήσει ότι αυτοί ήταν τα νέα αφεντικά στον μεγαλύτερο μύλο της χώρας. Το 1999 ο κύκλος εργασιών της Λούλης ήταν στα 47,4 εκατ. ευρώ των και των Μύλων Αγίου Γεωργίου στα 50,4 εκατ. ευρώ.

Alpha Bank – Ιονική & Λαϊκή

Η Ιονική Τράπεζα ήταν η αρχαιότερη τράπεζα στην Ελλάδα με έτος ιδρύσεως το 1839. Κρατικοποιήθηκε το 1975 από τον Κ. Καραμανλή και το 1998 η κυβέρνηση Σημίτη προκηρύσσει διαγωνισμό για την πώληση της με αποτέλεσμα να καταλήξει στην τότε Alpha Τράπεζα Πίστεως. Το 1999 που πραγματοποιήθηκε η συναλλαγή (798,2 εκατ. ευρώ) η Ιονική και Λαϊκη διέθετε δίκτυο 227 καταστημάτων και η Alpha 212.

Eurobank – Τράπεζα Εργασίας

Η Eurobank είναι καθαρά παιδί της δεκαετίας του '90. Δημιουργήθηκε από την οικογένεια Λάτση στις αρχές της και «πέταξε μπόι» αμέσως με τις εξαγορές της Τράπεζας Αθηνών και Interbank. Μπόι όμως που δεν ήταν αρκετό για να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αγορά. Έτσι στο τέλος της δεκαετίας, το 1999 κάνει πρόταση προς τους μετόχους της Τράπεζας Εργασίας για εξαγορά μέσω ανταλλαγής μετοχών. Έχοντας την σιγουριά ότι ένας βασικός ανταγωνιστής – η Alpha που μόλις είχε αποκτήσει την Ιονική – ήταν εκτός, έπαιξε μπραν ντε φερ με την Πειραιώς που κατέθεσε και αυτή αντιπρόταση και την κέρδισε με την τελική πρόταση που είχε καλύτερη σχέση ανταλλαγής αλλά και προσφορά μετρητών. Η Eurobank απέκτησε την πολύ μεγαλύτερη της Τράπεζα Εργασίας που ήταν εκείνη την εποχή και η πλέον αποδοτική στην Ελλάδα και 12η στον τομέα αυτό στον κόσμο.

MyMarket – Βερόπουλος

Μία συμφωνία εν εξελίξει, αυτή της εξαγοράς της Βερόπουλος από την Σκλαβενίτης δεν ολοκληρώθηκε ποτέ εξαιτίας των capital controls. Οι τελευταίοι έκαναν πίσω καθώς δεν ήθελαν να αναλάβουν το ρίσκο εν μέσω ραγδαίων οικονομικών εξελίξεων μεταθέτοντας για μερικούς μήνες αργότερα την πιθανή επίτευξη της συμφωνίας. Η άλλη πλευρά όμως όσο περνούσαν οι μέρες αισθάνονταν την θηλιά να σφίγγει στο λαιμό της όσο οι τράπεζες δεν χρηματοδοτούσαν, οι προμηθευτές δεν τροφοδοτούσαν και τα ράφια δεν γέμιζαν. Η μεσαίου μεγέθους αλυσίδα MyMarket της οικογένειας Παντελιάδη ήρθε ως απο μηχανής θεός να δώσει την λύση και να προτείνει την εξαγορά που αποδείχθηκε συμφέρουσα και για τις δύο πλευρές. Τα MyMarket απέκτησαν μία σαφώς μεγαλύτερη αλυσίδα και πλέον μπαίνουν στην μάχη των σούπερ μάρκετ που αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα από πολύ πιο ισχυρή θέση ενώ ο Νίκος Βερόπουλος συνεχίζει τις δραστηριότητες του στα Βαλκάνια.

Σκλαβενίτης – Μαρινόπουλος

Για την Σκλαβενίτης μπορεί η εξαγορά της Βερόπουλος να μην προχώρησε, αλλά μερικούς μήνες αργότερα για σανίδα σωτηρίας έψαχνε ένας ακόμη μεγαλύτερος παίκτης στην αγορά. Η κορυφαία αλυσίδα του χώρου, η Μαρινόπουλος βρέθηκε στον δρόμο της μέσω τραπεζών και η πρόκληση αν και μεγάλη έγινε τελικά αποδεκτή. Μπορεί να πέρασε από χίλια κύματα αλλά τελικά η αθηνοκεντρική Σκλαβενίτης των 111 καταστημάτων απέκτησε την Μαρινόπουλος των 300 και πλέον σημείων.

Πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις υπάρχει μία ακόμη σειρά όπου μικρότεροι παίκτες απέκτησαν μεγαλύτερους αλλά οι περιπτώσεις τους δεν είναι τόσο «ξεκάθαρες» όπως αυτές που προαναφέρθηκαν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εξαγοράς της άλλοτε κραταιάς Olympic Air από της Aegean. Το χρονικό διάστημα που πραγματοποιήθηκε η Ολυμπιακή ήταν μόνο κατ' ευφημισμό «εθνικός αερομεταφορέας».

Δύο παραδείγματα έχουμε και στον χώρο των πρατηρίων καυσίμων όπου τα δίκτυα της BP και της Shell πέρασαν στα χέρια των ΕΛΠΕ και Motor Oil αντίστοιχα. Εδώ είχαμε την αποχώρηση των διεθνών παικτών από την ελληνική αγορά στην αρχή της κρίσης από δύο ελληνικές με σαφώς μικρότερο αριθμό πρατηρίων όπου όμως αναγνωρίζοντας την δύναμη των διεθνών σημάτων δεν προχωρούν σε αντικατάσταση από τα δικά τους (ΕΚΟ και AVIN αντίστοιχα).

Η εξαγορά των Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών από την πολύ μικρότερη Folli Follie σε δύο δόσεις (σ.σ. μία σε συνεργασία για μειοψηφικό ποσοστό από κοινού με τον Γερμανό όταν ακόμη αυτός ανήκε στον ομώνυμο επιχειρηματία και στην συνέχεια η εξαγορά του μεριδίου του Γερμανού) είναι μία ακόμη τέτοια περίπτωση.

Τέλος σχετικά πρόσφατα έχουμε την απόκτηση δύο ισχυρών σημάτων – από εταιρες που έχουν πτωχεύσει όμως – από μικρότερους παίκτες. Ο λόγος για την απόκτηση του σήματος Κατσέλη και την κυκλοφορία των προϊόντων της από την Καραμολέγκος, που σήμερα είναι ηγέτης στην αγορά του συσκευασμένου ψωμιού, και αυτού της Softex από την εταιρεία παραγωγής φασόν χαρτικών Intertrade Hellas.

Κωστής Χριστοδούλου