Τι είναι και τι περιέχει ο φάκελος της Κύπρου

Ποιος είναι, που βρίσκεται και τι περιέχει ο φάκελος της Κύπρου, που παραδίδεται από την ελληνική κυβέρνηση στην Κυπριακή Βουλή. Τα αποκαλύπτικα έγγραφα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις την περίοδο 1967-1974

Στο υπόγειο της οδού Ζαλοκώστα 2 βρίσκεται ο περίφημος φάκελος της Κύπρου. Σε τρια κλειδωμένα δωμάτια βρίσκονται εκατοντάδες φάκελοι οι οποίοι δεν είναι ταξινομημένοι και περιλαμβάνουν απορρητα έγγραφα των τότε κυβερνήσεων και όχι μόνο από το 1995-1974.

Επί υπουργίας εξωτερικών του Θεόδωρου Πάγκαλου και αργότερα του Γιώργου Παπανδρέου έγινε προσπάθεια να οργανωθούν αυτά τα έγγραφα, η προσπάθεια ξεκίνησε από εμπειρογνώμονες, ταξινομήθηκαν 185 φάκελοι, στη συνέχεια όμως οι εργασίες για άγνωστο λόγο σταμάτησαν.

Ο φάκελος της Κύπρου περιλαμβάνει επιστολές και υπηρεσιακά έγγραφα των κυβερνήσεων της συγκεκριμένης εποχής, εκθέσεις και καταθέσεις όσων ενεπλάκησαν στο πραξικόπημα της ανατροπής του Μακαρίου αλλά και εκθέσεις με συνομιλίες με αξιωματικούς της Τουρκίας.

Η πρόσβαση για μελέτη ή παραλαβή εγγράφων από το αρχείο δεν ήταν και δεν είναι δυνατή από κανέναν μέχρι σήμερα. Τον Ιούνιο του 2015 ο πρόεδρος της Βουλής των αντιπροσώπων Γιαννάκης Ομήρου επισκέφτηκε τον χώρο στη Βουλή όπου φυλάσσονται τα πρακτικά της Βουλής και κασέτες που συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας που διενεργήθηκε από τον Ελληνικό κοινοβούλιο από το 1974 και μετά.

Η συζήτηση για τον φάκελο της Κύπρου άνοιξε στις 3 Μαρτίου 1986 όταν ξεκίνησε τις εργασίες της η εξεταστική επιτροπή στη Βουλή και ολοκλήρωσε το έργο της στις 31 Μαΐου 1988.

Στο πόρισμα μέρος του οποίου έχει στην κατοχή της η Κυπριακή Δημοκρατία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων έγγραφα από τα πολιτικά γεγονότα στην Ελλάδα και την Κύπρο μετά την αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας από το 1963 και μετά αλλά και για τα σχέδια ανατροπής του Μακάριου, όπως επίσης στις σχέσεις του Μακάριου με την Εθνοφρουρά και και την ΕΟΚΑ Β'.

Στο πόρισμα περιλαμβάνονται ακόμη έγγραφα που αναφέρονται στην ένταση τις ελληνοτουρκικές σχέσεις την περίοδο 1967-1974, την προετοιμασία των στρατιωτικών για το ενδεχόμενο πραξικοπήματος στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Περιλαμβάνει την επιστολή που έστειλε ο Μακάριος στις 2 Ιουλίου 1974 προς τον Ιωάννη Γκιζίκη αλλά και άλλα έγγραφα που σχετίζονται με τις επαφές του Μακάριου με Έλληνες αξιωματούχους.

Ο φάκελος της Κύπρου περιλαμβάνει ακόμη και έγγραφα που σχετίζονται με τον ρόλο των ξένων δυνάμεων, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας, του ΝΑΤΟ. Περιλαμβάνονται ακόμη όλα τα ψηφίσματα του συμβουλίου ασφαλείας

Η συζήτηση τότε στην Βουλή είχε διαπιστωτικό χαραχτήρα και επέρριψε ευθύνες σε συγκεκριμένους αξιωματικούς. Κατέληγε δε στο πόρισμα ότι “δεν είναι δυνατόν από τη φύση των ερευνών να βεβαιώσει ότι δεν υπάρχουν άλλα αποδεικτικά στοιχεία που πιθανόν να φώτιζαν και από άλλη οπτική γωνία την Κυπριακή τραγωδία. Η Επιτροπή μας πάντως εξάντλησε τις δυνατότητες που είχε”.

Ο φάκελος της Κύπρου τότε έκλεισε οριστικά. Έχει λοιπόν αξία εάν θα δοθεί πρόσβαση στους φακέλους που βρίσκονται στο υπόγειο του υπουργείου εξωτερικών.

Αλεξία Τασούλη