Σκοπιανό: Η παράλληλη μάχη των ορθόδοξων εκκλησιών

Τις ζυμώσεις στις ορθόδοξες εκκλησίες μετά την πρόθεση της Βουλγαρικής Εκκλησίας να “υιοθετήσει” την αυτοαποκαλούμενη “Μακεδονική” εκκλησία των Σκοπίων αναδεικνύει -ως άλλη όψη του σκοπιανού- μια αποστροφή στη χθεσινή ανακοίνωση της ΔΙΣ για το ζήτημα

Μια 'παράλληλη μάχη' για το Σκοπιανό, στο επίπεδο της Εκκλησίας, αυτή τη φορά, αναδεικνύεται μέσα από μια φράση που περιελάμβανε η ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, το μεσημέρι της Τετάρτης.

Η επίμαχη φράση ήταν: “...εν συνεχεία της από 15/12/2017 ανακοίνωσής της περί της σχισματικής εκκλησίας των Σκοπίων, η ΔΙΣ... συμμεριζομένη την αγωνία των Ιεραρχών που διαποιμαίνουν τις Ιερές Μητροπόλεις στην περιοχή της Μακεδονίας, αλλά και του λαού” και συνέχιζε τονίζοντας ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί “την απονομή του όρου «Μακεδονία» ή παραγώγου του ως συστατικού ονόματος άλλου Κράτους, το οποίο θα έχει επιπτώσεις και στην ονομασία της σχισματικής αυτοαποκαλούμενης εκκλησίας της «Μακεδονίας”.

Αυτή ωστόσο δεν ήταν η πρώτη αναφορά της ΔΙΣ στην αυτοαποκαλούμενη εκκλησία της Μακεδονίας τον τελευταίο καιρό. Μόλις πριν από περίπου ένα μήνα, η ΔΙΣ είχε σπεύσει να εκφράσει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η Εκκλησία της Βουλγαρίας είχε κάνει δεκτό το αίτημα της σκοπιανής εκκλησίας να αναλάβει “ρόλο μητρός” για εκείνη. Να υπαχθεί, δηλαδή στην Εκκλησία της Βουλγαρίας η αυτοαποκαλούμενη “Μακεδονική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας”.

Η εκκλησία των Σκοπίων έχει αποσχισθεί από την ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας από το 1967, γεγονός το οποίο αποτελεί “ανοιχτή πληγή” για την ορθοδοξία, που εξακολουθεί στο σύνολό της να υποστηρίζει ότι το αποσχισθέν τμήμα ανήκει στη δικαιοδοσία της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Σερβίας. Σημειώνεται ότι από το 1967 που αποσχίσθηκε από το Πατριαρχείο της Σερβίας καμία εκκλησία ανά τον κόσμο δεν την αναγνώρισε, αφού θεωρείται έξω και πέρα από κάθε εκκλησιαστική λογική και πρακτική ένα πατριαρχείο να αναλαμβάνει ρόλο “μητρός εκκλησίας” για άλλη εκκλησία στον κόσμο. Από το 1967 η σχισματική εκκλησία των Σκοπίων παραμένει χωρίς αναγνώριση, την ίδια ώρα που η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αχρίδας (το μη αποσχισθέν τμήμα) υπάρχει τύποις με τον αρχιεπίσκοπό της να έχει δεχθεί πλήθος διώξεων από το καθεστώς των Σκοπίων. Η πρόθεση της βουλγαρικής εκκλησίας να 'στεγάσει' τον σκοπιανό κλήρο δημιουργεί ιδιαίτερη αναστάτωση στο εσωτερικό των ορθοδόξων εκκλησιών με τη ΔΙΣ να ανακοινώνει τον περασμένο Δεκέμβριο ότι η συγκεκριμένη κίνηση “αντίκειται στους Ιερούς Κανόνες και την Παράδοση της Εκκλησίας, παραθεωρεί το κανονικό δικαίωμα και τον υπερέχοντα ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ενδέχεται να αποτελέσει απαρχή δυσχερών εξελίξεων”. Η ΔΙΣ μάλιστα, εξέφραζε την ευχή “να επικρατήσει σύνεση και η απόφαση της Αδελφής Εκκλησίας της Βουλγαρίας να μην οριστικοποιηθεί τελικώς”.

Στο συγκεκριμένο ζήτημα η Διαρκής Ιερά Σύνοδος επανήλθε ουσιαστικά χθες για να αναδείξει και μια άλλη διάσταση του σκοπιανού, αφού η σχισματική εκκλησία δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τον όρο “μακεδονική” ή παράγωγό του για τον αυτοπροσδιορισμό του. Κάτι τέτοιο δεν είναι επιτρεπτό, επισήμαιναν εκκλησιαστικές πηγές στο NEWS 24/7, ούτε από την Εκκλησία της Ελλάδας, ούτε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. “Η ΔΙΣ όφειλε να παρέμβει στο θέμα του Σκοπιανού, με την αναγωγή στο εκκλησιαστικό ζήτημα”, σημείωναν οι ίδιες πηγές.

Σύμφωνα με παρατηρητές των τεκταινομένων στην Εκκλησία, πάντως, η χθεσινή παρέμβαση της ΔΙΣ, που εν πολλοίς ερμηνεύθηκε ως “σκληρή στάση”, στην πραγματικότητα μπορεί να λειτουργεί και “πυροσβεστικά”, καθώς πλήθαιναν οι φωνές ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, που συνηγορούσαν υπέρ της επανάληψης σκηνικών της δεκαετίας του '90, όταν η Εκκλησία με επικεφαλής τον μακαριστό Χριστόδουλο, πρωτοστατούσε στα συλλαλητήρια για το Σκοπιανό.

Αυτή τη φορά, η Εκκλησία παίρνει μεν ξεκάθαρη θέση ότι δεν είναι αποδεκτός ο όρος Μακεδονία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υιοθετεί την ακραία ρητορική και πρακτική του παρελθόντος. Γίνεται απολύτως σαφές ότι η Ιεραρχία δεν μετέχει σε ενδεχόμενα συλλαλητήρια -ακόμη και ο Μητροπολίτης Θεσαλονίκης Άνθιμος βάζει “νερό στο κρασί του” δηλώνοντας ότι “δεν θα γίνουν συλλαλητήρια, αλλά λειτουργίες στις εκκλησίες”. Ταυτόχρονα, οι ίδιες πηγές εξέφραζαν έκπληξη για την οξεία αντίδραση κύκλων του ΥΠΕΞ που καταλόγιζαν στην ιεραρχία ακραία στάση στα όρια της ταύτισης με τη Χρυσή Αυγή και επεσήμαιναν ότι η Εκκλησία όχι μόνο δεν δηλώνει διάθεση σύγκρουσης ή παρέμβασης στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την επίλυση του Σκοπιανού, αλλά με τη στάση της αποτρέπει ακραίες εκδηλώσεις και αφαιρεί το ρόλο που θα επεδίωκαν να λάβουν ακραίοι, αναδεικνύοντας, ωστόσο και την εκκλησιαστική πτυχή του ζητήματος.

Φωτό: Eurokinissi, πηγή