Η μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία που απασχολούσε 5.000 εργαζόμενους

Η ιστορία για το χρυσό τούβλο, η μεγάλη απεργία και η εκκαθάριση

Η ελληνική ιστορία, πρόσφατη και παλαιότερη είναι γεμάτη με ιστορικές βιομηχανίες που έσβησαν και πέρασαν στη λήθη.

Τα παραδείγματα είναι πολλά, δεκάδες ή και εκατοντάδες, με μεγάλες ή μικρότερες βιομηχανίες που μεγαλούργησαν και οδηγήθηκαν στην κατάρρευση.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η περιβόητη «βιομηχανία Σκαλιστήρη», η βιομηχανία που έφτασε να γίνει ο μεγαλύτερος εργοδότης της εποχής της με 5.000 εργαζόμενους, την πήρε το κράτος το 1983 και τελικά την οδήγησε σε εκκαθάριση.

Από τα στοιχεία που υπάρχουν για το 1932, διαπιστώνει κανείς, ότι 13 μεταλλευτικές επιχειρήσεις εκμεταλλεύονταν σιδηρούχα μεταλλεύματα στο Λαύριο, στη Σέριφο, στον Αγ. Ελισσαίο, στη Λάρυμνα, στη Στρατονίκη και αλλού.

Τρεις επιχειρήσεις εξόρυσσαν μαγγανιούχα μεταλλεύματα στο Λαύριο και στη Σπηλιαζέζα κι άλλες δύο εκμεταλλεύονταν τα μεταλλεύματα μολύβδου στο Λαύριο.

Στη Λάρυμνα παράγονταν νικελιούχα μεταλλεύματα και στη Στρατονίκη και την Ερμιόνη κυριαρχούσε η παραγωγή σιδηροπυρίτη. Μικρή εξόρυξη μεταλλευμάτων χρωμίου γινόταν στον Δομοκό, ενώ στη Γερακινή και στη Βάβδο Χαλκιδικής, όπως και στη Λίμνη και στο Αφράτι της Εύβοιας, εξορυσσόταν λευκόλιθος, που η αγορά του βρισκόταν τότε σε ύφεση.

Στη Δεσφίνα της Άμφισσας και στο Δίστομο οι βωξίτες, που ήταν γνωστοί από παλιά σαν φτωχό σιδηρομετάλλευμα, παράγονταν σε μικρές ποσότητες.

Έντονη δραστηριότητα το 1932 έδειξαν τα λιγνιτωρυχεία στο Αλιβέρι, στο Μήλεσι, στον Ωρωπό, στην Κορώνη, στην Κύμη, στο Παγγαίο και στις Σέρρες.

Το μακρινό 1934 ιδρύθηκε το «Τεχνικό Γραφείο Δημητρίου Σκαλιστήρη» που το διεύθυνε σαν ατομική του επιχείρηση ο Δημήτριος Σκαλιστήρης και άρχισε να ασχολείται με μεταλλευτικές έρευνες στην περιοχή της Ελευσίνας, όπου ανακάλυψε τα εκεί βωξιτικά κοιτάσματα. Από τότε γεννήθηκε το συγκρότημα Σκαλιστήρη με τις διάφορες μετέπειτα επιχειρήσεις του.

Ο Δημήτρης Σκαλιστήρης είχε σπουδάσει στη Γαλλία, εργάστηκε αρχικά στην A.E.G. στη Γερμανία και εκεί είδε ότι έχανε ευκαιρίες γιατί ήταν Έλληνας και έτσι την εγκατέλειψε και επέστρεψε στην Αθήνα. Εντόπισε τα κοιτάσματα στην Ελευσίνα και άρχισε να τα εκμεταλλεύεται, ενώ παράλληλα εκμεταλλευόταν μεταλλεία στην Κύμη.

Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος έβαλε φρένο στα σχέδιά του, όμως στην ανασυγκρότηση των μεταλλείων βοήθησαν οι παροχές της αμερικανικής βοήθειας (A.M.A.G.), το σχέδιο Marshall και η UNRRA.

Το 1951 ιδρύθηκε από το Συγκρότημα Σκαλιστήρη η «Α.Ε. Μεταλλεία Βωξίτου Ελευσίνος».

Το 1967 φεύγει από τη ζωή ο Δημήτρης Σκαλιστήρης και τη θέση του παίρνει ο γιος του Μιχάλης. Ο Μιχάλης Σκαλιστήρης είχε σπουδάσει στο Πολυτεχνείο και βρισκόταν ήδη στην εταιρεία από το 1954 έχοντας ξεκινήσει από χαμηλά, από το λογιστήριο.

Το 1971 η εταιρία αυτή μετονομάζεται σε «Α.Ε. Μεταλλεία Βωξίτου Ελευσίνος - Μεταλλευτικαί, Βιομηχανικαί και Ναυτιλιακαί Εργασίαι», που ασχολείται με τα μεταλλεύματα βωξίτη και μαγγανίου. Πρόκειται για τη FI.Μ.Ι.S.CO. - FInancial Mining Industrial Shipping COrporation.

Η «βιομηχανία Σκαλιστήρη» καλπάζει εκείνα τα χρόνια. Ήταν εκείνα τα χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην Ελλάδα με 5.000 εργαζόμενους και ταυτόχρονα ήταν άκρως εξαγωγική με μεταλλεία κυρίως στη βόρεια Εύβοια, στην ευρύτερη περιοχή του Μαντουδίου.

Το χρυσό τούβλο

Πολλά κυκλοφορούν για το δώρο που είχε κάνει ο Μιχάλης Σκαλιστήρης στη γυναίκα του Παπαδόπουλου το 1973.

Σε συνέντευξη που έχει δώσει ο ίδιος για τη διδακτορική διατριβή (Ιωάννης Παλάντζας, «Οι εξορυκτικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες στη Βόρεια Εύβοια κατά τη διάρκεια του 19ου και 20ού αιώνα σύμφωνα με τις αρχειακές πηγές» αναφέρεται στο δώρο που πρόσφερε το 1973: «Το περιστατικό έγινε στα εγκαίνια του εργοστασίου των Πυριμάχων στους Φούρνους. Είχε έρθει με άλλους επισήμους, εκπροσωπώντας την τότε Κυβέρνηση. Επειδή εμείς θα κάναμε τούβλα, σκέφτηκα να της προσφέρω ένα τούβλο, το οποίο μέσα ήταν κούφιο και απέξω είχε επιχρυσωθεί. Εκ των υστέρων είδα ότι αυτό προκάλεσε πολλές αντιδράσεις».

Η μεγάλη απεργία

Την Τρίτη 30 Μάρτη 1976 ξεκίνησε η απεργία στα μεταλλεία του επιχειρηματία Σκαλιστήρη στην Εύβοια. Πέντε χιλιάδες εργάτες διεκδικούν την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.

Οι απεργοί έχουν κηρύξει απεργία διαρκείας και συγκεντρώθηκαν μπροστά από τα τέσσερα εργοτάξια. Σημειώθηκαν συγκρούσεις με την Αστυνομία, έπεσα δακρυγόνα και έγιναν συλλήψεις τις επόμενες μέρες.

Η κατάσταση εντείνεται και έρχεται η διαταγή του διοικητή της Χωροφυλακής Εύβοιας για «απαγόρευση πάσης συγκέντρωσης» στην περιοχή. Η διαταγή δόθηκε στις 3 Απρίλη και απαγόρευε να γίνονται συγκεντρώσεις στους δρόμους, στις πλατείες, στους ανοιχτούς χώρους των χωριών Μαντούδι, Προκόπι, Στροφιλιά, Κήρινθος, Σπαθάρι, Καλύβια και ειδικότερα σε απόσταση 500 μέτρων από τα εργοστάσια Σκαλιστήρη.

Όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής (Ριζοσπάστης) ο απολογισμός είναι 38 συλληφθέντες και αρκετοί τραυματίες.

Η απεργία τελικά έληξε στις 7 Απρίλη 1976 χωρίς να ικανοποιηθεί κάποιο από τα αιτήματα των εργαζομένων.

Η πορεία μέχρι τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων
Τα επόμενα χρόνια κύλησαν δυναμικά για την επιχείρηση. Άλλωστε σύμφωνα με το Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων η περίοδος από το 1961 έως το 1979 είναι η σημαντικότερη στη νεότερη μεταλλευτική ιστορία της Ελλάδος.

Ωστόσο στις αρχές της δεκαετίας του '80 οι δυσμενείς συγκυρίες στις διεθνείς αγορές μεταλλευμάτων κυρίως αλλά και οι ανακατατάξεις που σημειώθηκαν σ΄ αυτές, οδήγησαν μία σειρά από μεταλλευτικές και μεταλλουργικές επιχειρήσεις σε μαρασμό, στην υπαγωγή τους στην κατηγορία των προβληματικών επιχειρήσεων και ορισμένες από αυτές σε κλείσιμο. Ταυτόχρονα η εξόρυξη είχε γίνει εξαιρετικά δύσκολη.

Η βιομηχανία Σκαλιστήρη αν και κάνει πολλές κινήσεις, φέρνει μετάλλευμα ακόμη και από την Τουρκία, δεν καταφέρνει να κρατηθεί και κρατικοποιείται. Μπαίνει στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων το 1983. Αυτή η απόφαση ήταν ουσιαστικά και η αρχή του τέλους για τη βιομηχανία.

Τα πειράματα ιδιοκτησιακού καθεστώτος, διοίκησης και οργάνωσης την οδηγούν τελικά σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης το 1992.

πηγή

Δείτε όλα τα θέματα του Weekend