Στα μοβ ντύθηκε η Κέρκυρα

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στη βυζαντινή εποχή

Μεγάλη Πέμπτη σήμερα και η Κέρκυρα μπαίνει στην τελική ευθεία για τις εορταστικές εκδηλώσεις του Πάσχα. Η πληρότητα των ξενοδοχείων της φτάνει πλέον στο αποκορύφωμά της, ενώ τα στενά καντούνια, πλημμυρίζουν από τους χιλιάδες επισκέπτες της. Τίποτα δεν θυμίζει την Κέρκυρα πριν από λίγες μέρες. Η προσέλευση στο νησί είναι συνεχής. Η φιλόξενη Κέρκυρα, γνωστή από τα χρόνια του Ομήρου, είναι στο επίκεντρο και αποτελεί έναν από τους πρώτους προορισμούς εξόδου για το Πάσχα, όχι μόνο των Ορθοδόξων πιστών, αλλά και χιλιάδων τουριστών που θα βρεθούν στο νησί για να ζήσουν την ελληνική παράδοση σε όλο της το μεγαλείο.

Η «νύφη του Ιονίου» όπως ονομάζεται η Κέρκυρα έχει ήδη αλλάξει χρώμα και όψη. Τα εκατοντάδες φανάρια της πόλης ντύθηκαν στα μοβ, ενώ στο Παλαιό Φρούριο και ο Σταυρός που είναι ευδιάκριτος ακόμη και από τα παράλια της Αλβανίας, φωτίζεται με μοβ πένθιμο χρώμα που συμβολίζει την εβδομάδα των παθών του κυρίου. Η παράδοση αυτή στην Κέρκυρα χάνεται στα χρόνια των αιώνων, με την Κέρκυρα να την ακολουθεί πιστά και τη φύση με τις ανθισμένες πασχαλιές να συμβαδίζουν μαζί της.

Σήμερα στην Κέρκυρα με την πρώτη καμπάνα της εκκλησίας, τα αυγά βάφονται κόκκινα, σύμβολο ανανέωσης της ζωής και της φύσης. Από νωρίς το πρωί ξεκινούν οι πολύωρες πρόβες από τις μπάντες στην Πιάτσα Πίνια, ενώ το βράδυ γίνεται η Ακολουθία των Αγίων Παθών με την ανάγνωση των Δώδεκα Ευαγγελίων.

Ωστόσο το βράδυ, στο Duomo, στον Καθεδρικό Ναό των Καθολικών, λαμβάνει χώρα η Τελετή του Νιπτήρα, της αναπαράστασης δηλαδή της νίψεως των ποδών των Αποστόλων από τον Κύριο, όπου ο Αρχιεπίσκοπος των Καθολικών, πλένει τα πόδια 12 πιστών.

Όπως αναφέρει ο φιλόλογος – Ιστορικός, Γιώργος Γαστεράτος , «το θρησκευτικό αυτό έθιμο αναβιώνει στην Κέρκυρα από την βυζαντινή εποχή. Η Κέρκυρα, αναπόσπαστο τμήμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας άλλοτε, διατήρησε έθιμα και τελετές, που έχουν από καιρό ξεχαστεί στην υπόλοιπη Ελλάδα λόγω της αδυσώπητης τουρκοκρατίας, την οποία, τύχη αγαθή, το νησί μας απέφυγε. Τα έθιμα και οι τελετές της Κέρκυρας, λοιπόν, έλκουν την καταγωγή τους στο σεπτό κέντρο της αυτοκρατορίας, την Πόλη, είτε προήλθαν απευθείας είτε μέσω της προσφιλούς της «κόρης» Βενετίας ή, ακόμη, από όσους στα χρόνια της άλωσης βρήκαν καταφύγιο στο φιλόξενο μέρος της Κέρκυρας».

Η παράδοση αυτή των βυζαντινών μυστηρίων, όπως και πολλές άλλες, ήταν γνωστή και στην Κέρκυρα. Όπως αναφέρεται, ο Μέγας Πρωτοπαπάς Αναστάσιος Αυλωνίτης (1693 – 1715) αναφερόμενος στην τελετή του Ιερού Νιπτήρος την ονομάζει ακριβώς «mistero» δηλαδή μυστήριο στα ιταλικά. Έτσι τα διαφοροποιεί από τα κατεξοχήν μυστήρια της Εκκλησίας, τα οποία θα ονόμαζε προφανώς sacramenti. Παλιότερα η τελετή του Ιερού Νιπτήρος, γινόταν και στα χωριά, όπου έδρευαν οι πρωτοπαπάδες της υπαίθρου, ενώ το έθιμο αυτό, όπως συνέβη και με άλλα στην Κέρκυρα, διατηρήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της Ενετοκρατίας. Καταργήθηκε με την κατάλυσή της. Απόπειρα να επαναληφθεί η τελετή έγινε λίγο αργότερα, το 1816, επί Τοποτηρητού Χρυσάνθου Κεφαλά, ο οποίος απέστειλε σχετική επιστολή προς τον ευρισκόμενο τότε στην Κέρκυρα και μετέπειτα Τοποτηρητή Μακάριο, πρώην επίσκοπο Ρωγών, στην οποία του αναθέτει τελικά η τέλεση του Ιερού Νιπτήρος. Η τελετή θα λάβει χώρα, στις 8.30 το βράδυ, την Καθολική Μητρόπολη, των Αγίων Ιακώβου και Χριστοφόρου, στην Πλατεία Δημαρχείου, όπου, όπως ορίζει το τελετουργικό, ο νυν Αρχιεπίσκοπος των Καθολικών Ιωάννης Σπιντέρης, θα πλύνει τα πόδια 12 πιστών.

Το ίδιο θρησκευτικό έθιμο γίνεται και στους ορθοδόξους, στην ιερά μονή του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή στην Πάτμο και στο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων.