Brain Drain: Ανάπτυξη αλλά με ελάχιστα για την έρευνα και καινοτομία

brain-drain-anaptyksh-alla-me-elaxista-gia-thn-ereyna-kai-kainotomia

Ανάπτυξη 2,7% αναμένεται το 2017, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομίας Δ. Παπαδημητρίου - "Η ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας μπορεί να σταματήσει το brain drain ανέφερε ο αν. υπουργός Κ. Φωτάκης - Οι ομιλίες τους στο ελληνογαλλικό φόρουμ

"Οι δαπάνες για την έρευνα και την καινοτομία, δεν είναι κόστος, αλλά επένδυση για το μέλλον. Οι προβλεπόμενες δαπάνες για την έρευνα ανέρχονται κοντά στο 1% του ΑΕΠ, 200 εκατομμύρια πάνω από τα σχετικά χρήματα που είχαν διατεθεί το 2014".

Αυτά ανέφερε μεταξύ άλλων ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Κωνσταντίνος Φωτάκης, κατά την ομιλία του στο Φόρουμ Καινοτομίας που διοργάνωσε το Ελληνογαλλικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο.

Ο κ. Φωτάκης, εξήγησε πως το 1% του ΑΕΠ είναι αρκετά χαμηλό, αλλά το απέδωσε στις περικοπές του προϋπολογισμού λόγω της συνεχιζόμενης λιτότητας.

Ο ίδιος, ως αρμόδιος υπουργός, τόνισε πως η έρευνα και η καινοτομία έχουν κεντρική θέση στην ατζέντα της κυβερνητικής πολιτικής. "Ζούμε σε μια περίοδο κρίσης που θέτει ιδιαίτερες απαιτήσεις για την υλοποίηση των στόχων μας. Κεντρικοί πυλώνες μας είναι οι άνθρωποι αλλά και η ανάπτυξη ποιοτικών ερευνητικών περιβαλλόντων που θα προσελκύουν περισσότερους Έλληνες αλλά και ξένους ερευνητές. Έχουμε ανάγκη για περισσότερες άμεσες παρεμβάσεις", τόνισε για να συνεχίσει:

"Η πολιτεία οφείλει να διευκολύνει τις ευκαιρίες και να στήσει ελκυστικούς θύλακες για την επιστημονική κοινότητα. Πρέπει να είναι υποστηρικτής και ρυθμιστής για την υλοποίηση όσων αδυνατεί να φέρει εις πέρας ο ιδιωτικός τομέας". Δήλωσε πως οι δαπάνες για την έρευνα έχουν αυξηθεί κατά 30% και πως έχουν δημιουργηθεί 1.000 νέες θέσεις εργασίας για τα ελληνικά πανεπιστήμια.

Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειώσουμε πως η χώρα μας βρίσκεται στην καθόλου θετική 22η θέση ανάμεσα στα κράτη - μέλη της ΕΕ, ως προς τη χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο εθνικός στόχος περιορίζεται στο 1,2%, τη στιγμή που ο δείκτης-στόχος της στρατηγικής "Ευρώπη 2020" είναι να αποτελούν οι δαπάνες Ε&Κ το 3% του ΑΕΠ της ΕΕ το 2020.

Η συνεισφορά των τεσσάρων τομέων εκτέλεσης Ε&Κ (επιχειρήσεις, κρατικοί φορείς, φορείς τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ιδιωτικοί μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί) στη συνολική Ένταση δαπανών Ε&Α έχει ως ακολούθως: οι δαπάνες Ε&Α του τομέα των επιχειρήσεων είναι 0,28% ΑΕΠ (504,4 εκατ. ευρώ), του κρατικού τομέα 0,23% (412,7 εκατ. ευρώ), του τομέα τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης 0,31% (553,2 εκατ. ευρώ) και του τομέα ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων 0,01% (18,5 εκατ. ευρώ).

Για λόγους σύγκρισης, αναφέρουμε ότι ο δείκτης "Ένταση δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης - καινοτομίας" διαμορφώνεται στο 2,03% κατά μέσο όρο στα κράτη-μέλη της ΕΕ, παραμένοντας σταθερός σε σχέση με το 2013 (το συνολικό ποσό δαπανών για Ε&Α στην ΕΕ ανέρχεται σε 284 δισ. ευρώ), με την Ελλάδα, όπως αναφέραμε, να βρίσκεται στην 22η θέση, από τα 28 κράτη που μετέχουν στην Ένωση. Πρωτοπόρες είναι η Φινλανδία (3,17%), η Σουηδία (3,16%) και η Δανία (3,05%), οι οποίες ήδη υπερβαίνουν τον στόχο του 3%. Κάτω από την Ελλάδα, βρίσκονται η Μάλτα, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Λετονία, η Κύπρος και η Ρουμανία.

Οι προκλήσεις που διαπιστώνει η ΕΕ στο σύστημα Ε&Κ της Ελλάδας είναι η μέχρι πρότινος ασταθής και μη αποδοτική δομή διακυβέρνησης της Ε&Κ, με ιδιαίτερη αδυναμία στο θέμα της αξιολόγησης, η έλλειψη αποδοτικότητας και προτεραιοποίησης στην κατανομή της χρηματοδότησης και η εξαιρετικά χαμηλή δραστηριότητα Ε&Κ στον ιδιωτικό τομέα.

Σύμφωνα πάντως με τον κ. Φωτάκη, παρά τις χαμηλές δαπάνες για Ε&Κ, η χώρα μας είναι στη 10η θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς την προσέλκυση πόρων από την Επιτροπή στα πλαίσια του προγράμματος HORIZON 2020, κάτι που δείχνει πως υπάρχει ενδιαφέρον και προοπτική, αν ομαλοποιηθεί το περιβάλλον και ενταθούν οι συνεργασίες.

Ο αναπληρωτής υπουργός παρουσίασε επίσης τον ρόλο του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας που διαχειρίζεται τους πόρους με στόχο, μέσα στα επόμενα χρόνια, "να έχει περιοριστεί το brain drain".

"Το ΕΛΙΔΕΚ διαχειρίζεται 240 εκατομμύρια από το ελληνικό δημόσιο και την ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων, αλλά και τα 1,2 δις από το ΕΣΠΑ (2014-2020 συνολικά) που προορίζονται για την έρευνα και την καινοτομία. Επίσης, διαχειρίζεται ακόμη 260 εκατομμύρια από άλλες επενδύσεις". Στόχος, η σταδιακή αύξηση των πόρων με ορίζοντα τριετίας και η προσέλκυση ερευνητών στη χώρα μας.

"Στην προσπάθεια μας για μεταρρυθμίσεις στηριζόμαστε στην παραδοσιακή ελληνογαλλική φιλία και συνεργασία"

Από τη δική του μεριά, ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, ανέφερε: "Στην προσπάθεια μας για μεταρρυθμίσεις στηριζόμαστε στην παραδοσιακή ελληνογαλλική φιλία και συνεργασία (διευθέτηση χρέους) και είμαι βέβαιος πως θα βρούμε μεγάλα περιθώρια επιχειρηματικών συμπράξεων και επενδυτικών ευκαιριών για τις γαλλικές επιχειρήσεις στην χώρα μας".

Επιστρέψαμε σε θετικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για πρώτη φορά μετά το 1948

"Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή γιατί συμπίπτει με την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και την έξοδο της από την βαθιά και παρατεταμένη ύφεση έξι ετών στη διάρκεια της οποίας η Ελλάδα πέτυχε την μεγαλύτερη και ταχύτερη δημοσιονομική εξυγίανση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (17% του ΑΕΠ) και μία σειρά από σημαντικές μεταρρυθμίσεις επιστρέφοντας συγχρόνως σε θετικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για πρώτη φορά μετά το 1948", τόνισε ο υπουργός.

Σημείωσε ακόμη ότι "μετά την υπογραφή συμφωνίας με τους πιστωτές το 2015, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την πιστή εφαρμογή του προγράμματος σταθεροποίησης που επιτρέπει τη σταδιακή βελτίωση της ρευστότητας και την αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης, η ελληνική οικονομία με ατμομηχανή τις επενδύσεις σημειώνει ήδη φέτος θετικό ρυθμό επέκτασης στο β' εξάμηνο και προβλέπεται να αναπτυχθεί 2,7% το 2017".

"Η ανάπτυξη αυτή δεν θα έλθει μόνη της αλλά χάρις στις νομοθετικές, διοικητικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση για την τόνωση της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας και της εξωστρέφειας, την προσέλκυση ξένων στρατηγικών επενδύσεων, την αξιοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, την εξεύρεση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και πόρων για τις ΜμΕ, και τη διαμόρφωση ενός φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος με την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, την άρση άλλων γραφειοκρατικών εμποδίων και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς", κατέληξε ο κ. Παπαδημητρίου.

"Στόχος η δημιουργία κοινού τόπου επιχειρηματικής συνεύρεσης"

Το σχέδιο του Ελληνογαλλικού δικτύου καινοτομίας και του "makers-space" στην Αθήνα ανακοίνωσε άλλωστε νωρίτερα ο πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα, Κριστόφ Σαντεπί, σε παρέμβαση του στο Φόρουμ.

Στόχος δεν είναι η δημιουργία μιας νέας ακόμη θερμοκοιτίδας ή ενός χώρου για "startups" σαν αυτές που ήδη λειτουργούν στην Αθήνα, αλλά η δημιουργία μιας "γέφυρας" για την περαιτέρω ενδυνάμωση των ελληνογαλλικών σχέσεων στον τομέα της καινοτομίας, είπε ο Γάλλος πρέσβης, μιας πλατφόρμας που θα συνδέει τον τομέα καινοτομίας των δύο χωρών, ενός χώρου συνάντησης και διασύνδεσης.

Χρήστος Δεμέτης