Κόκκινα δάνεια: Στρατηγικοί κακοπληρωτές 1 στους 6

kokkina-daneia-strathgikoi-kakoplhrwtes-1-stoys-6

Εντυπωσιακά τα στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος για τη συμπεριφορά των δανειοληπτών στην επιχειρηματική πίστη, όπου το 16% του συνόλου, είναι κακοπληρωτές από άποψη! - Παρ όλα αυτά, οι τράπεζες έχουν καταφέρει να σταθεροποιήσουν την πορεία των καθυστερούμενων ανοιγμάτων - Ποια ζητήματα παραμένουν ανοιχτά και τι έγινε στο θεσμικό πλαίσιο

Χαρακτηριστικά στρατηγικού κακοπληρωτή στην αγορά επιχειρηματικής πίστης παρουσιάζει το 16% των δανειοληπτών κατά μέσο όρο, από την περίοδο του 2010 και μετά! Ενα από τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν στο πλαίσιο μελέτης της Τράπεζας της Ελλάδος και η ο οποία συμπεριλαμβάνεται στην ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική, που σήμερα δόθηκε στη δημοσιότητα.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι 1 στους 6 επιχειρηματίες που δανείστηκαν από την αρχή της κρίσης έως σήμερα, δεν πληρώνουν τα δάνειά τους και όχι λόγω πραγματικής αδυναμίας, αλλά λόγω συνειδητοποιημένης συμπεριφοράς κακοπληρωτή. Εντυπωσιακό είναι επίσης, ότι αυτοί που περισσότερο αθετούν τις υποχρεώσεις τους, είναι οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις και όχι οι μικρές ή οι πολύ μικρές. Οπως επίσης χρήζει ανάλυσης και σχολιασμού, ότι εταιρίες που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα κερδών…..έχουν πολλές πιθανότητες να μην πληρώνουν!!!!

Σύμφωνα με σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, πάντα αναφορικά με τα επιχειρηματικά δάνεια, το 16% κατά μέσο όρο των δανειοληπτών της συγκεκριμένης αγοράς, παρουσιάζει σήμερα χαρακτηριστικά στρατηγικού κακοπληρωτή. Διευκρινίζεται ότι τα στοιχεία αυτά δεν αφορούν στεγαστική ή καταναλωτική πίστη, - όπου και εκεί φυσικά παρατηρείται το φαινόμενο του κακοπληρωτή από άποψη, - αλλά επιχειρηματικό δανεισμό.

Ειδικότερα, από μελέτη δείγματος επιχειρήσεων όλων των μεγεθών, με συνολικά ανοίγματα 57 δις. ευρώ το 2015, εκ των οποίων τα 19 δις. ευρώ είναι μη εξυπηρετούμενα, προκύπτει ότι από το 2010 έως σήμερα , ένας στους 10 δεν είναι συνεπής στην αποπλήρωση των δανείων του και μάλιστα έχει όλα τα χαρακτηρηστικά του κακοπληρωτή από άποψη.

Το ποσοστό αυτό, του 16% των στρατηγικών διατηρείται σχετικά σταθερό σε όλη τη διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου (2010 έως σήμερα),. Οπως σχολιάζει σχετικά η Τράπεζα της Ελλάδος, η εξέλιξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση του ποσοστού των στρατηγικών κακοπληρωτών στο σύνολο των δανειοληπτών αντισταθμίστηκε από το συνεχώς μεγαλύτερο ποσοστό των δανειοληπτών με αντικειμενική αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων τους, ως αποτέλεσμα των συνθηκών ύφεσης και έλλειψης ρευστότητας.

Ενδιαφέρον επίσης αποτελεί ότι συγκριτικά μεγαλύτερο ποσοστό στρατηγικών κακοπληρωτών εμφανίζεται σε κλάδους που σχετίζονται με τις κατασκευές και την αγορά ακινήτων, αλλά και σε εκείνους της βιομηχανίας, των πληροφοριών και επικοινωνιών, καθώς και των διοικητικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών.

Όσον αφορά τους προσδιοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα εμφάνισης συμπεριφοράς στρατηγικού κακοπληρωτή, φαίνεται ότι επιχειρήσεις με υψηλό δανεισμό ή χαμηλή αξία εξασφαλίσεων ή υψηλή κερδοφορία είναι πιθανότερο να εμφανιστούν ως στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Ίδια συμπεριφορά φαίνεται να έχουν και οι επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους και ηλικίας. Ενδεικτικά, φαίνεται ότι οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις έχουν 30% μεγαλύτερη πιθανότητα από τις μικρού ή μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις να γίνουν στρατηγικοί κακοπληρωτές, ενώ μεταξύ επιχειρήσεων που αθετούν τις δανειακές τους υποχρεώσεις εκείνες που εμφανίζουν υψηλή κερδοφορία εμφανίζουν κατά 62% αυξημένη πιθανότητα στρατηγικής αθέτησης των δανειακών τους υποχρεώσεων.

Από την άλλη πλευρά, ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι τα τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (Non Performing Exposures - NPEs) των ελληνικών τραπεζών ακολουθούν μια σταθεροποιητική πορεία. Ο σχετικός δείκτης (λόγος NPEs προς τις συνολικές χορηγήσεις) δείκτης διαμορφώθηκε τον Σεπτέμβριο στο 45,2%, οριακά αυξημένος σε σχέση με τον Ιούνιο (45,1%). Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, σε απόλυτα νούμερα, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα μειώθηκαν για πρώτη φορά από τις αρχές της κρίσης με το ποσοστό κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από τις συσσωρευμένες προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο να παραμένει περίπου στο 50%. Αν προστεθεί στις συσσωρευμένες προβλέψεις και η αξία των εξασφαλίσεων που έχουν ληφθεί από τις τράπεζες έναντι των εν λόγω δανείων, τότε το ποσοστό κάλυψης προσεγγίζει το 100%.

Συμπερασματικά, η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι παρόλα αυτά έχει σημειωθεί πρόοδος στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, που αποτελεί και την πλέον κρίσιμη πρόκληση για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Εφιστά όμως την προσοχή στο γεγονός ότι το μέγεθος του προβλήματος δεν επιτρέπει ακόμη στις τράπεζες να απελευθερώσουν ρευστότητα που θα ανακατευθύνουν για χρηματοδότηση της οικονομίας.

Ανοιχτά ζητήματα

Η Τράπεζα της Ελλάδος στην έκθεσή της επισημαίνει την ανάγκη ολοκλήρωσης του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης των κόκκινων δανείων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν μεταξύ άλλων και τα παραπάνω ζητήματα και να επιταχυνθεί η αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Ειδικότερα, χαρακτηρίζει θετικό το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει αρκετά βήματα σε επίπεδο νομοθετικών πρωτοβουλιών, ρυθμιστικού πλαισίου και ενεργειών των τραπεζών.

Θετική συνεισφορά εκτιμάται ότι θα έχει και η υποχρέωση των τραπεζών να επιτυγχάνουν συγκεκριμένους επιχειρησιακούς στόχους ως προς τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους (π.χ. στόχος για τη μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων, για την προώθηση μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων κ.λπ.).

Οι επιχειρησιακοί αυτοί στόχοι συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο του 2016 μετά από διαβούλευση της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΚΤ με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Ενδεικτικά εκτιμάται ότι για την περίοδο Ιουνίου 2016-Δεκεμβρίου 2019 οι συστημικές τράπεζες θα μειώσουν το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά περίπου 38% (ή περίπου 40 δισεκ. ευρώ).

Η μείωση αυτή θα επιτευχθεί μέσω μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων και οριστικών διευθετήσεων, επιλεκτικών διαγραφών δανείων, ρευστοποίησης εξασφαλίσεων και πωλήσεων δανείων.

Εκτός από τις προσπάθειες των τραπεζών, η Πολιτεία έχει προχωρήσει στην εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με σειρά νομοθετημάτων σχετικά με:

―την επιτάχυνση των διαδικασιών στα Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία και της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, καθώς και τη βελτίωση του τρόπου κατανομής των εσόδων από αυτή,

― τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων νοικοκυριών, ώστε να προστατεύονται οι ευάλωτοι δανειολήπτες, αλλά να μη μπορούν να επωφεληθούν από τις σχετικές διατάξεις δανειολήπτες που στρατηγικά επιλέγουν να είναι κακοπληρωτές,

―την απλοποίηση των διαδικασιών εξυγίανσης και ειδικής εκκαθάρισης επιχειρήσεων και

― τη δυνατότητα ανάθεσης από τα πιστωτικά ιδρύματα της διαχείρισης ή μεταβίβασης εξυπηρετούμενων (υπό προϋποθέσεις) και μη εξυ-πηρετούμενων ανοιγμάτων σε εταιρίες διαχείρισης και εταιρίες απόκτησης απαιτήσεων.

Θεσμικά εμπόδια και πώς αντιμετωπίζονται

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι αρχές έχουν εντοπίσει κάποια επιμέρους θεσμικά εμπόδια που παραμένουν και σχεδιάζουν τρόπους για την αντιμετώπισή τους.

Ενδεικτικά, εξετάζεται βελτίωση του πλαισίου για την εξωδικαστική διευθέτηση οφειλών ώστε να διασφαλίζεται ταχεία, αποτελεσματική και διαφανής λύση των χρεών προς τον ιδιωτικό αλλά και το δημόσιο τομέα.

Επιπροσθέτως, μελετώνται τροποποιήσεις στη νομοθεσία για ζητήματα που σχετίζονται με τη φορολογική μεταχείριση των προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο και των διαγραφών δανείων, τα δικαιώματα των πιστωτών έναντι των μη συνεργαζόμενων μετόχων κατά την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων και τη νομική προστασία των στελεχών των τραπεζών και δημόσιων φορέων κατά την εξυγίανση επιχειρήσεων.

«Με την πλήρη εφαρμογή όλων των προαναφερθέντων οι τράπεζες θα ωφεληθούν από τη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού, της κερδοφορίας και της ρευστότητάς τους» τονίζει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Επιπλέον, αναφέρει ότι «η διευκόλυνση, μέσω κατάλληλων ρυθμίσεων, της εξυπηρέτησης του χρέους των επιχειρήσεων θα ωφελήσει την πραγματική οικονομία συμβάλλοντας θετικά στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας, στην προσέλκυση επενδύσεων και εν γένει την ανάπτυξη».

Λίλυ Σπυροπούλου