Συναγερμός στις τράπεζες για τους εκβιασμούς του ΔΝΤ

Ποιες θα είναι οι συνέπειες της απαίτησης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για νέα ανακεφαλαιοποίηση, τόσο για τις ελληνικές τράπεζες όσο και για την πραγματική οικονομία

Συνέπειες που ξεκινούν από την καθυστέρηση της τρίτης αξιολόγησης έως και έναν νέο τυφώνα για τράπεζες και πραγματική οικονομία φέρνει η απαίτηση του ΔΝΤ για νέα ανακεφαλαιοποίηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Ένα νέο αχρείαστο και επικίνδυνο μέτωπο για το ελληνικό πρόγραμμα είναι αυτό που δημιουργείται μεταξύ των Ευρωπαίων Δανειστών και του ΔΝΤ εν όψει της τρίτης αξιολόγησης με σημείο αναφοράς την κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών.

Ο απρόσωπος του ταμείου κ. Τζέρυ Ράις ξεκαθάρισε χθες ότι η θέση του ταμείου είναι να πιέσει για ένα νέο τέστ κοπώσεως (stress test) ακραίων συνθηκών για τις ελληνικές τράπεζες μαζί με αξιολόγηση των στοιχείων του ενεργητικού τους (Asset Quality Review).

Μάλιστα, προαναγγέλλοντας σχεδόν το πιθανό αποτέλεσμα σύμφωνα με το ΔΝΤ, ότι δηλαδή οι τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες δεν θα περάσουν το τεστ, είπε ότι τα χρήματα που έχουν δεσμευτεί για τις ελληνικές τράπεζες θα είναι άμεσα διαθέσιμα. Πρόκειται για τα 20 δισ. από τα συνολικά 25 δισ. ευρώ που δέσμευσε η Ελλάδα το 2015, αποκλειστικά για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών.

Εδώ και περισσότερο από ενάμιση χρόνο τόσο η Ελλάδα όσο και η ΕΚΤ και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός των Ευρωπαϊκών Τραπεζών (SSM) θεωρούσαν ότι ο «λογαριασμός» είχε κλείσει με την χρήση κάτι λιγότερο από 5 δισ. ευρώ του δανείου για τις τράπεζες και συμμετοχή των ιδιωτών με την ανακεφαλαιοποίηση που έγινε στο τέλος του 2015.

Ωστόσο, το ΔΝΤ έχοντας ως σημείο αναφοράς το τεράστιο υπόλοιπο των κόκκινων δανείων, θεωρεί ότι δεν έγιναν σωστά οι πράξεις και θέλει να ανοίξει τώρα ξανά τα βιβλία των τραπεζών. Τούτο την στιγμή που και η Τράπεζα της Ελλάδας και η ΕΚΤ αλλά και ο SSM πιστοποιούν πολύ υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια 18,2 στο τέλος του 2016 (στην ευρωζώνη η μέση κεφαλαιακή επάρκεια βρίσκεται στο 12) με τις καταθέσεις να έχουν αρχίσει να επιστρέφουν, έστω και με αναιμικούς ρυθμούς. Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαίοι επόπτες των τραπεζών αναγνωρίζουν το πρόβλημα των κόκκινων δανείων που σήμερα υπολογίζεται κοντά στα 102 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 44,9% του συνόλου των χορηγήσεων και τις καταθέσεις να έχουν ξεκινήσει μια αναιμική άνοδο μετά από πολλά χρόνια σταθερής πορείας.

Οι κίνδυνοι

Οι σοβαρές αντιρρήσεις που έχουν τόσο η ΕΚΤ όσο και ο SSM στο ενδεχόμενο μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, δεν αφορούν μόνο στην Ελλάδα. Η ΕΚΤ βλέπει στην πραγματοποίηση ενός AQR για τις ελληνικές τράπεζες ένα κύμα αβεβαιότητας όχι μόνο για τις ελληνικές, αλλά και για τις Ιταλικές, τις Ισπανικές, τις Πορτογαλικές, τις Γαλλικές και τις Γερμανικές Τράπεζες και τελικά μια δυσπιστία για το ίδιο το ευρώ. Τα ίδια περίπου φοβάται και η κ. Νουί του SSM.

Για την Ελλάδα οι απώλειες είναι δεδομένες από τώρα. Και μόνο η επιμονή του ΔΝΤ στο θέμα και η αντίδραση των Ευρωπαίων δανειστών στους οποίους θα προστεθεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να καθυστερήσει την τρίτη αξιολόγηση, όταν το οικονομικό επιτελείο έχει θέσει στόχο την ολοκλήρωσή της μέχρι και το τέλος Ιανουαρίου. Παράλληλα, όσο θα συζητείται το θέμα των τραπεζών, τόσο θα αναβάλλεται και η ημερομηνία άρσης των capital control από το όριο της 31/12 /2017 που έχει ανακοινώσει από το βήμα της Βουλής ο υπουργός οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος. Σε αυτήν την φάση όλοι εύχονται η μεσολαβητική προσπάθεια που έχει αναλάβει η ΕΚΤ, να αποδώσει καρπούς και το ΔΝΤ να υποχωρήσει στην απαίτηση του.

Τα χειρότερα θα έρθουν αν το αίτημα του ΔΝΤ γίνει αποδεκτό. Και μόνο η ανακοίνωση του AQR και των στρες τεστ θα εκληφθεί ως ένδειξη αδυναμίας και οι αξίες των μετοχών θα αρχίσουν να υποχωρούν και οι καταθέσεις θα αρχίσουν ξανά την μετανάστευση, με τους ρυθμούς που θα περιορίζουν μόνο οι έλεγχοι κίνησης κεφαλαίων.

Αν η διαδικασία αυτή οδηγήσει σε «ανακαλύψεις» που θα αυξήσουν το ύψος των κόκκινων δανείων, θα έχουν ως φυσική συνέπεια μια νέα ανακεφαλαιοποίηση, όπου οι ιδιώτες μέτοχοι των τραπεζών θα πρέπει να εισφέρουν ξανά μέσα, για να διατηρήσουν τις θέσεις τους.

Το μεγάλο κακό όμως θα γίνει στην πραγματική οικονομία. Θα υπάρξει ξανά περιορισμός στις χορηγήσεις και αύξηση των επιτοκίων δανεισμού. Τούτο την στιγμή που η οικονομία βρίσκεται επισήμως σε ανάκαμψη και όσες επιχειρήσεις έχουν μείνει όρθιες από την κρίση, σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους.

Τάσος Δασόπουλος, Φωτογραφία: AP Images/Andy Wong