Γιατί οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν προληπτική πιστωτική γραμμή για την Ελλάδα

H πλειοψηφία των υπουργών του Eurogroup και η Κομισιόν είναι ενάντιοι σε μια προληπτική πιστωτική γραμμή για την Ελλάδα μετά το τέλος του προγράμματος

Οι λόγοι είναι πολλοί και δεν είναι όλοι ευνοϊκοί για την Ελλάδα. Η παροχή μιας πιστωτικής γραμμής είτε απλής (προληπτικής) είτε ενισχυμένης μέσω του ESM για την Ελλάδα είναι απλά ένα μνημόνιο με άλλο όνομα.

Και οι δύο μορφές πιστωτικής γραμμής απαιτούν μαζί με το ποσό που θα δεσμευτεί ως «ανοιχτό δάνειο» για το κράτος μέλος της Ευρωζώνης (στην περίπτωση μας την Ελλάδα) και ένα μνημόνιο εφαρμογής συγκεκριμένων πολιτικών. Η διαφορά της απλής από την ενισχυμένη πιστωτική γραμμή είναι ότι η δεύτερη εμπεριέχει τον όρο της ενισχυμένης εποπτείας για τον δικαιούχο.

Οι υπουργοί οικονομικών δεν θέλουν ένα νέο πρόγραμμα με χρηματοδότηση για την Ελλάδα αφού κάποιες χώρες (πχ Γερμανία και Ολλανδία) θα είναι δύσκολο να πάρουν έγκριση από τα κοινοβούλια τους για νέα χρηματοδότηση προς την Ελλάδα έστω και προληπτική. Για να δοθεί όμως η προληπτική πιστωτική γραμμή σε μια χώρα ο ESM πρέπει να έχει την έγκριση του διοικητικού συμβουλίου που απαρτίζεται από τους υπουργούς οικονομικών της Ευρωζώνης.

H Κομισιόν από την πλευρά της δια εκπροσώπων της εκφράζει την ανησυχία ότι η εφαρμογή πιστωτικής γραμμής για την Ελλάδα θα μηδενίσει τα όρια πολιτικής διαπραγμάτευσης για ενδεχόμενες αστοχίες αφού θα εφαρμοστεί ο κανονισμός του ESM σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της ευεργετούμενης χώρας ο οποίος έχει «τραπεζική λογική». Ως παράδειγμα αναφέρουν την κατάσταση που είχε έρθει η Ελλάδα τον Ιούνιο του 2015 όταν δεν πλήρωσε μια δόση του ΔΝΤ. Τότε παρότι δεν αφορούσε άμεσα τον ESM ο μηχανισμός είχε απειλήσει να καταστήσει ληξιπρόθεσμο το σύνολο του δανείου προς την Ελλάδα και να το καταστήσει άμεσα απαιτητό . Με άλλα λόγια μας είχε απειλήσει με χρεοκοπία.

Από την άλλη μια πιστωτική γραμμή έχει ενεργοποιηθεί μια φορά (για την Πορτογαλία) αλλά δεν έχει λειτουργήσει στην πράξη αφού η χώρα δεν χρησιμοποίησε ούτε ένα ευρώ από το «ανοιχτό δάνειο».

Από την άλλη βέβαια ο μηχανισμός της προληπτικής πιστωτικής γραμμής δεν καλύπτει το σχεδιασμό των Ευρωπαίων για την εποχή μετά το μνημόνιο. Η μέγιστη διάρκεια μιας πιστωτικής γραμμής είναι ένας χρόνος με δυνατότητα επέκταση δύο εξαμήνων. Άρα μπορεί να καλύψει κατ ανώτερο δύο χρόνια αυξημένης εποπτείας. Αν εφαρμοστεί στο τέλος του 2018 μπορεί να καλύψει ένα πρόγραμμα ελέγχων μέχρι και το τέλος του 2020 οπότε θα έχουν εφαρμοστεί και η μείωση των συντάξεων και η μείωση του αφορολόγητου και τα αντίμετρα που έχουν ψηφιστεί από το περασμένο καλοκαίρι. Το κακό είναι ότι τα μηνύματα που φτάνουν στο ελληνικό υπουργείο οικονομικών είναι οι Ευρωπαίοι θέλουν μια ενισχυμένη εποπτεία μέχρι τουλάχιστον το 2022 οπότε και η Ελλάδα έχει υποχρεωθεί να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% . Στην συνέχεια άλλοθι για συνέχιση της παρακολούθησης θα είναι η εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος.

Γιατί επιμένει ο Ντράγκι

Απέναντι στην παθητική άρνηση των υπολοίπων Ευρωπαίων ο Πρόεδρος της κ. Μάριο Ντράγκι πιέζει εμμέσως για την εξασφάλιση μιας πιστωτικής γραμμής για την Ελλάδα.

Η οπτική του Κεντρικού Τραπεζίτη του Ευρώ εστιάζεται στις ελληνικές Τράπεζες και την εξαίρεση που ισχύει για τα ελληνικά ομόλογα ώστε να γίνονται αποδεκτά ως εγγυήσεις για την χρηματοδότηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος . Η εξαίρεση θα ισχύει όσο υπάρχει πρόγραμμα. Όταν ολοκληρωθεί χωρίς να αντικατασταθεί με κάτι ανάλογο τα ελληνικά ομόλογα θα πάψουν να είναι αποδεκτά από την ΕΚΤ λόγω της πολύ χαμηλής πιστωτικής διαβάθμισης. Μοιραία λοιπόν οι τράπεζες θα πρέπει να επιστρέψουν στον ακριβό δανεισμό από τον ELA. Τούτο την στιγμή που θα έχουν να ξεκαθαρίσουν ένα βουνό κόκκινων δανείων με την διαδικασία αυτή να βρίσκεται ακόμη στην αρχή.

Τα δύο αυτά στοιχεία μπορούν να προκαλέσουν ανησυχίες που είναι εντελώς ανεπιθύμητες σε μια Ευρωπαϊκή Τραπεζική αγορά που έχει να αντιμετωπίσει συνολικά 796 δις ευρώ κόκκινων δανείων.

Τάσος Δασόπουλος